Календарь событий

11 ноября 2021

Псалъэхэм къарыкIыр

Жыджэрыбжьэ. ЩIыхьэхум епха хабзэщ. Мэз е мэкъушэж щIыхьэху щащIам деж псом япэ и Iуэхур зэфIигъэкIыу къэсыжа гущхьэIыгъым фадэбжьэ иратырт. Абы жыджэрыбжьэкIэ еджэу щытащ. Хабзэр кIуэдыжащ.
Уэкъулэ. ЦIыхур къулейсыз дыдэ хъуамэ, шхынрэ фадэрэ зэригъэпэщырти, и ныбжьэгъу, и цIыхугъэ зыдэс къуажэ кIуэрт «уэкъулакIуэ сыкъэкIуащ», жиIэрти. Ар здэкIуам ефэ-ешхэ къызэIуихырти, и къуажэгъухэр къригъэблагъэрт. Абыхэм ящыщ дэтхэнэми лъэIуакIуэ кIуам хузэфIэкI тыгъэ къыхуищIырт. Хабзэр кIуэдыжащ.

Зэрыщыуар къагурыIуэжащ

Къуалэбзухэм ящыщу псэущхьэ цIыкIухэр зи шхыныгъуэхэр зэтебукIэнкIэ Iэмал зэримыIэм щIэныгъэлIхэм куэд щIауэ дыкъыхураджэ. Ахэр щымыIэмэ, псэущхьэ узыншэхэм я Iуэхур екIэкIуэнущ, сыту жыпIэмэ, дэнэ щIыпIэ щымыщэкIуами, апхуэдэ къуалэхэм ягъэзащIэр санитар къалэнщ. Абыхэм я ерыскъыгъуэ нэхъыщхьэр псэущхьэ лIахэрщ. Псэухэм яхэуэн хуей хъуми, лъэрымыхьхэмрэ уз зэрыцIалэ зыпкърытхэмрэщ Iус яхуэхъур.

Къул Дайанэ и макъамэ дунейр

ЗыхэпсэукIыр макъамэщ, и къарур лъэпкъырщ, зыгъэкIуатэр гупсысэщ, зыпсыхьыр гуапагъэщ, зэхэплъхьэжмэ - насыпщ! И дунейр мыпхуэдэу къытщыхъуащ ди псалъэгъум - Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и «Амикс» уэрэджыIакIуэ гупым макъамэмкIэ и гъэсакIуэ, «Джэрпэджэж» уэрэджыIакIуэ гупым хэт Къул Дайанэ. ЖыпIэ хъунущ Дайанэ гущэкъу уэрэдкIэ къыщIидзауэ. И  адэ-анэм къызэрыжаIэжымкIэ, мазих зэрыхъу лъандэрэ къреш макъамэ. И анэм жиIэу щыта гущэкъу уэрэдыр и гум ириубыдати, и жеин къыщыкIуахэм деж, а макъамэмкIэ закъригъащIэрт.

Анэдэлъхубзэм уеIэт

 Гъуэгугъэлъагъуэ тхуэхъуауэ щыта, «Букварь» жиIэу зытета тхылъ цIыкIур къызэрытIэрыхьэрэ илъэс щэ ныкъуэ нэхърэ нэхъыбэ блэкIагъэнщ.  Ди анэдэлъхубзэм дрипсэлъэф къудейуэ арати, абы ит сурэтхэм дэщIыгъуа хьэрфхэр щапхъэ тхуэхъури, куэд дэмыкIыу еджэн щIэддзат. Абгъуэм япэу къилъэтыкI гъатхэ бзу шырхэм дахуэдэт, дамэ къыттекIами ярейуэ дыгуфIэрт.

Израилым и адыгэ уэрамхэр

Израилым ис адыгэхэм щапхъэ зытехыпхъэ Iуэхугъуэ дахэу, я адыгагъэр зэрахъумэж Iэмалу, пщIэрэ щIыхьрэ яIэу хамэ хэку зэрисым и щыхьэту къадокIуэкI ахэр зыдэс Кфар-Камэ къуажэ уэрамхэм адыгэцIэхэр зэрызэрахьэр.  

Уахэ жыжьэм

   
Астрономхэм хьэршым къыщахутащ хьэлъагъэ ин дыдэ зиIэ мащэ кIыфIхэм ящыщ зыр зыхыхьэ галактикэм, зыщрича фIэкIа умыщIэну, щIэгъэхуэбжьауэ зэрыщызекIуэр. Еджагъэшхуэхэм а Iуэхугъуэм траухуа я тхыгъэм дыщрохьэлIэ «Астрофизикэм и журнал» и фIэщыгъэу США-м 1895 гъэм къыщыщIэдзауэ къыщыдэкI щIэныгъэ журналым и иужьрей къэунэхугъуэхэм ящыщ зым.       

Дыжьын медалыр къэралым къыхуехь

ЩэкIуэгъуэм и 5-м Белград къалэм щекIуэкIащ зи ныбжьыр илъэс 23-рэ иримыкъуахэм бэнэкIэ хуитымкIэ я дунейпсо зэхьэзэхуэ.

Дунейм щыхъыбархэр

Нобэ
Энергиер зэгъэзэхуэным и дунейпсо махуэщ
Щэхуэным и дунейпсо махуэщ
Урысейм щагъэлъапIэ Экономистым и махуэр
Польшэм и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ

Япэ дунейпсо зауэр щиуха махуэщ. Ар екIуэкIащ 1914 гъэм бадзэуэгъуэм и 28-м къыщыщIэдзауэ 1918 гъэм щэкIуэгъуэм и 11 пщIондэ икIи къалъытэ къэрал нэхъыбэ дыдэ зыхэта зауэхэм ящыщу.