Махуэгъэпс

Дыгъэгъазэм и 19, гъубж

ХуэмыщIауэ псэухэм защIэгъэкъуэным и дунейпсо махуэщ
Урысей Федерацэм ШынагъуэншагъэмкIэ и Къэрал Къулыкъум и дзэ тIасхъэщIэх IэнатIэм и лэжьакIуэхэм я махуэщ
1906 гъэм къалъхуащ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ адмирал, Ищхъэрэ, Балтие флотхэм я командующэу щыта Головко Арсений.
1935 гъэм къалъхуащ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, Горькэм и цIэр зезыхьэ Дунейпсо литературнэ институтым и профессор Алий Аллэ.

Аранэ лъагапIэхэр – а псалъитI къудейм гупсысэр зыхуамышэрэ псэм къыщызэщIамыгъэушэрэ гъуэтыгъуейщ. Зым и дежкIэ ахэр зылъэмыIэс уэсылъэ-къырылъэу дыгъэм пэлыдхэрщ, адрейм къызэрыщыхъур налкъутналмэсу зэщIэпщIыпщIэ Iуащхьэ плъыфэбэ зэкIэлъыкIуэу зи дахагъэм итхьэкъуущ.

Бгыхэм я дунейпсо махуэр дыгъэгъазэм и 11-м ООН-м и Ассамблее Нэхъыщхьэм 2003 гъэм иригъэкIуэкIа и 57-нэ зэхуэсым къыщащтами, абыкIэ жэрдэмыр къыщыхалъхьар нэхъ пасэущ - 1992 гъэм зи гугъу тщIы зэгухьэныгъэм зэхиша и зэхуэсышхуэу дыкъэзыухъуреихь дунейр хъумэнымрэ зегъэужьынымрэ теухуауэ щытарщ.

Дыгъэгъазэм и 18, блыщхьэ

         Iэпхъуэшапхъуэм и дунейпсо махуэщ

         Урысейм къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и органхэм езыхэм я шынагъуэншагъэмкIэ и къудамэм я махуэщ

         Урысейм и ЗАГС IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм я махуэщ

1930 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, КъБКъУ-м и профессор Жамборэ Хьэсэнбий.

Дыгъэгъазэм  и 16, щэбэт

         1890 гъэм къалъхуащ Мысырым нэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ и министру, премьер-министру щыта Мэхьмуд (Хьэхъу) Февзи.

         1916 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, драматург, щIэныгъэлI, УФ-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Шортэн Аскэрбий.

         1967 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ Кушмэзокъуэ Iэсият.

Дунейм и щытыкIэнур

Мыщэм и махуэр, дыгъэгъазэм и 13-р, Урысей Федерацэми нэгъуэщI къэралхэми щагъэлъапIэ цIыху къызэрыгуэкIхэми а псэущхьэм кIэлъыплъ экологхэми.

Дыгъэгъазэм и 13-м къызэрагъэпэщ зэхыхьэхэм сабийхэр ирашалIэ, Iуэхум ехьэлIа усэ цIыкIухэм къыщрагъаджэ, зи гугъу тщIы псэущхьэр лIыхъужь нэхъыщхьэу зыхэт театр теплъэгъуэхэм, макъамэрэ уэрэдкIэ гъэпсахэм, щрагъэплъ. Гукъыдэжыр щебэкI апхуэдэ зэхуэсхэу джэгукIэ дахэкIэ гъэпсахэм быным я гъусэу къэкIуа адэ-анэхэри, сабий хъужарэ псысэм хэхутэжа фIэкIа ямыщIэну, нэжэгужагъэ ин къагъэлъагъуэу яхэтщ.

Дыгъэгъазэм и 15, мэрем

♦Шейм и дунейпсо махуэщ

♦УФ-м и Дзэ-хьэрш къарухэм я Радиотехникэ дзэхэр къыщызэрагъэпэща махуэщ

♦Зи къалэн зыгъэзащIэу хэкIуэда журналистхэм я фэеплъ махуэщ

♦1917 гъэм Дзэ Плъыжьым и япэ нагъыщэр — Вагъуэ Плъыжьыр къащтащ.

♦1921 гъэм РСФСР-м и ВЦИК-м и деж Къэбэрдей автоном областым и лIыкIуэ щыIэныр хабзэу гъэуващ.

Дыгъэгъазэм и 14, махуэку

♦1695 гъэм къэралым и пащтыхь Пётр Езанэм къыхилъхьэри, адыгэпщ Черкасский Михаил Алигъуокъуэ и къуэр Урысейм и генералиссимусу хахат.

♦1816 гъэм къалъхуащ Кавказым щыпсэу лъэпкъхэм я бзэхэр щIэныгъэм тету джыным япэу зезыпщытахэм ящыщ, адыгэбзэм, абхъазыбзэм, шэшэныбзэм я алфавит зэхэзылъхьа Услар Пётр.

Дыгъэгъазэм и 13, бэрэжьей

1920 гъэм Лъэпкъхэм я Лигэм Гаагэ къыщызэригъэпэщащ дунейпсо хеящIэ IуэхущIапIэ.
1926 гъэм Совет къэралыгъуэм щыяпэу абы цIыхуу исыр бжын щыщIадзащ.
1949 гъэм Налшык щекIуэкIащ КъАССР-м и цIыхубз ныбжьыщIэхэм я XI республикэ съезд.
1991 гъэм Налшык щекIуэкIащ КъБР-м ис лъэпкъхэм я лIыкIуэхэм я съезд.

Дунейм и щытыкIэнур

Дыгъэгъазэм и 12, гъубж

Узыншагъэр хъумэнымкIэ IэнатIэм и Iуэхутхьэбзэхэр псоми ялъэIэсыным и дунейпсо махуэщ
Зэныкъуэкъу къэралхэм ящыщу зым и телъхьи мыхъуным и дунейпсо махуэщ
Урысей Федерацэм и Конституцэм и махуэщ
1993 гъэм КъБР-м палатитI хъу и Парламентыр хахащ.
1933 гъэм къалъхуащ юрист, КъБР-м щыщ къэрал, жылагъуэ лэжьакIуэ ГубэщIыкI Владимир.

Дыгъэгъазэм и 11, блыщхьэ

         Бгыхэм я дунейпсо махуэщ

         Тангэ къэфэкIэм и дунейпсо махуэщ

         1956 гъэм Мэлбахъуэ Тимборэ КПСС-м и обкомым и япэ секретару хахащ.

         1922 гъэм къалъхуащ тхыдэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, КъБКъУ-м и профессор Щхьэгуэш ШотIэ.

         1935 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ сурэтыщI Абей Виктор.