Щэнхабзэ

И къару илъыгъуэщ

Лъэпкъ гуэр гъэрыпIэм ираубыдэн мурад щащIым деж абы и бзэращ япэ удын зрадзыр - ар зауэшы къанлыхэм игъащIэ лъандэрэ къадекIуэкI хабзэщ: япэщIыкIэ ягъэс тхылъхэр, итIанэ лъэпкъым и бзэр зэхэзехуэн ящI. Лъэпкъым и бзэр щагъэгъупщэмэ, жыIэщIэ зэрыхъунум фIыуэ щыгъуазэщ ар Iэрыубыд зыщIын мурад зиIэ дэтхэнэри. Апхуэдэ мыхьэнэ иIэщ тхыбзэм - цIыхум и Iэдакъэ къыщIэкIа хъугъуэфIыгъуэ псоми ящхьэщ ар.

Тыгъэ лъапIэ

«1100 гравюр» фIэщыгъэм щIэт гъэлъэгъуэныгъэм и етIуанэ Iыхьэр Налшык дэт Лъэпкъ музейм иджыблагъэ къыщызэ­Iуахащ. Фигу къыдогъэкIыж абы и япэ Iыхьэр Ткаченкэ Андрей и цIэр зезыхьэ СурэтыщI гъуазджэхэмкIэ музейм тхьэмахуэ ипэ къызэрыщызэIуэхар, ауэ абы утыку къыщрахьахэр нэ­гъуэщIщ. 

ГъэщIэгъуэнщ макъамэм и гъэпсыкIэр

Языныкъуэхэм хуагъэфащэ макъамэр щIыуэпсым къигъэIу макъхэм - уафэхъуэпскIым, тхьэмпэ щхъыщхъым, уэшхым - къыхэкIауэ. НэгъуэщIхэми трагъэкIыныхь цIыхум и бзэм къыдалъхуауэ. «Макъамэ» псалъэр Пасэрей Алыджым къикIащ. Алыдж мифологием музэхэр Зевс ипхъухэрт, ахэр гъуазджэмрэ щIэныгъэмрэ тепщэ хуэхъурт. Макъамэр къэунэхуащ цIыхум дэщIыгъуу. Языныкъуэ щIэныгъэлIхэм жаIэ япэ макъамэ Iэмэпсымэр къанцIурауэ (флейтэ). Макъамэм епха Iуэхугъуэ гъэщIэгъуэнхэр щыIэщ. 

ТкIийуэ хабзэм тетт

Адыгэхэм нэмысышхуэрэ хабзэшхуэрэ яхэлъу лIэщIыгъуэкIэрэ къогъуэгурыIуэ. Лъэпкъым и дэтхэнэ Iуэхури ткIийуэ хабзэм тету ирагъэкIуэкIырт. ЖыпIэнурамэ, адыгэм и псэуныгъэр зэрыщыту хабзэкIэ псыхьат. Сабийр дунейм къыщытехьагъащIэм щегъэжьауэ цIыхум и иужьрей махуэр къэсыху ар и Iэпэгъут. Ди зэманым хабзэр япэм хуэдэ дыдэу псоми зэрамыхьэжыфми, иджыри абы тетыр нэхъыбэщ. Газетым и щIэджыкIакIуэхэм я лъэIур дгъэзащIэу, нобэ фигу къыдогъэкIыж адыгэхэм я Iэнэ тIысыкIэр, абы и лъэныкъуэкIи хьэщIэм кIэлъызэрахьэу щыта хабзэри къыхэщу.

Артистым цIыхупсэр ехъумэ

Жэпуэгъуэ мазэм къыщалъхуа махуэр егъэлъапIэ КъБР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, КъШР-м щIыхь зиIэ и артисткэ, доцент, Кавказ Ищхъэрэм ГъуазджэхэмкIэ и институтым актёрскэ IэзагъымкIэ и кафедрэм и унафэщI, СТД-м и правленэм хэт  Балъкъэр Тамарэ.

Тенджызым и сурэтыщI

Айвазовский Иван дуней псом щыцIэрыIуэ сурэтыщIщ. Тенджызым и теплъэр нэхъыбэ дыдэрэ къэзыгъэлъэгъуар аращ - и IэдакъэщIэкIхэм дамыгъэ щыхъуащ тенджызыр. Айвазовскэр Луврым зи IэдакъэщIэкI щIалъхьа япэ урыс сурэтыщIщ. И гъащIэм къриубыдэу абы ищIащ сурэт 6000 нэс - ар куэд мэхъу. Илъэсым къриубыдэу сурэт 90 хуэдиз дунейм къытригъэхьэрт. Гъэлъэгъуэныгъэу иIащ 120-рэ. Айвазовскэм сурэт зэрищI щIыкIэр гъэщIэгъуэнт. Теплъэр игу ириубыдэрти, сыхьэт бжыгъэм къриубыдэу е махуэ зыбжанэкIэ ар гурыгъуазэкIэ тхылъымпIэм нигъэсырт. Сурэт щхьэхуэ щелэжьым деж абы ирихьэлIэ гуащIэм езым и гур игъэнщIыжырт. И письмохэм сыт щыгъуи къыхэщт, «сурэт нэхъыфI дыдэм елэжьу». Дэтхэнэ лэжьыгъэри нэхъыфIу къилъытэрт.

НэхъыфIхэм ящыщщ

Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Кыщпэк къуажэм и курыт еджапIэм и музейр нэхъыфIхэм ящыщу къыщалъытащ «Школьный музей – взгляд в будущее» урысейпсо зэпеуэм. Ар УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэмрэ ТекIуэныгъэм и музейм жэрдэмхэмкIэ и фондыммрэ къызэрагъэпэщащ, «Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым хыхьэу.
КъызэгъэпэщакIуэхэм я мурад нэхъыщхьэр – къэралым и щэнхабзэмрэ тхыдэмрэ хъумэнырщ, щIыналъэхэм щыIэ егъэджэныгъэ, Хэку лъагъуныгъэ, гъэсэныгъэ Iэмал, Iуэху бгъэдыхьэкIэ нэхъыфIхэм зегъэубгъунырщ. 

Сыт насып хъужыр?!

Ныр (Шэбэзджэрий) Рае 1948 гъэм жэпуэгъуэм и I5-м Курыт Азием къыщалъхуащ. Абы и унагъуэр Къэбэрдей-Балкъэрым къыщыIэпхъуэжар I959 гъэрщ. Хъыджэбзым курыт школыр къиухащ, Налшык педагогикэ училищэм, КъБКъУ-м тхыдэмкIэ и къудамэм щеджащ. Уеблэмэ егъэджакIуэ IэщIагъэм Рае зы зэманкIэ ирилэжьащ. 

Гъуазджэм и цIыхухэм я зэхыхьэ

КъБКъУ-м и «Точка кипения» IуэхущIапIэм щекIуэкIащ художникхэмрэ гъуазджэм и лэжьакIуэхэмрэ я академическэ проектым хыхьэу къызэрагъэпэща «Традиции и нова­торст­во в творчестве современных художников Северного Кав­каза» етIуанэ лъэпкъыбэ щIэныгъэ-практикэ конференцыр. Ар ящыщ зыт Художес­т­вэхэмкIэ Урысей Академиемрэ (РАХ) УФ-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэмрэ зэдалэжьа «Об­раз женщины в творчестве современных художников Северного Кавказа» Iуэхум хы­хьэу Налшык щрагъэкIуэкIахэм.

Зэпеуэхэм къыхэжаныкIхэр

ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым уэрэд жыIэнымрэ дирижированэмкIэ и кафедрэм и 5-нэ курсым и студентхэу Сиихъу Данэ, Рамазановэ Каринэ, Пшенкин Виктор сымэ гъэ еджэгъуэщIэм ехъулIэныгъэфIхэр зыIэрагъэхьащ.

ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и студентхэу Сиихъу Данэрэ Рамазановэ Каринэрэ Москва областым академическэ уэрэдхэр жыIэнымкIэ щекIуэкIа урысейпсо зэпеуэм и лауреат хъуащ. Данэ игъэзэщIащ Чайковский Пётр и «Пиковая дама» оперэм хэт Лизэ и ариер. Каринэ игъэзэщIащ Римский-Корсаков Николай и «Снегурочка» оперэм щыщ ариер.

Страницы

Подписка на RSS - Щэнхабзэ