Иджы къызэIуах мафIэгухэр
зрикIуэну гъуэгури
УФ-м и Президент Путин Владимир вэсэмахуэ къызэIуихащ Кърым лъэмыжым цIыху къызэрырашэкI мафIэгухэр зрикIуэну и гъуэгур.
Къэралым и УнафэщIыр, УФ-м транспортымкIэ и министр Дитрих Евгенийрэ машинистымрэ щIыгъуу исащ гъуэгур пхызыш япэ мафIэгум и кабинэм.
«Мыр икъукIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ къэхъукъащIэщ. Мыхьэнэшхуэ щIиIэр автомобилхэм папщIэ къызэIуаха лъэмыжым машинэ мелуанхэр зэрырикIуаркъым икIи илъэс дызыхуэкIуэ цIыху мелуан бжыгъэхэр абы зэрыщызекIуэнуркъым. Нэхъыщхьэ дыдэр фэ Iуэхум фызэрегугъуам, ерыщу, фи къару фемыблэжу фызэрылэжьам къигъэлъэгъуаращ - абы наIуэ къищIащ дунейпсо мыхьэнэ зиIэ мыпхуэдэ проектхэр Урысейм гъащIэм зэрыхипщэфыр. Мыр Урысей псом щынэхъ кIыхь дыдэ лъэмыжу зэрыщытым и закъуэкъым, атIэ Европэми абы къытекIуэн щыIэкъым», - жиIащ Путиным лъэмыжыр къыщызэIуахым ехьэлIа гуфIэгъуэ зэхыхьэм къыщыщыпсалъэм. Апхуэдэуи абы ухуакIуэхэм фIыщIэ яхуищIащ, дяпэкIи ехъулIэныгъэхэр яIэну ехъуэхъуащ.
Дыгъэгъазэм и 23-м сыхьэт 14-м «Таврия» мафIэгур Санкт-Петербург и Москва вокзалым текIри, Севастополь кIуащ. Километр 2741-рэ хъу гъуэгуанэр абы зэпичащ сыхьэт 43,5-кIэ. МафIэгум къэралым и областибгъу, федеральнэ мыхьэнэ зиIэ къалищ, край, республикэ зэщIигъэхьэнущ, псыуэ 118-рэ, абыхэм Волхов, Индыл, Ока, Тэн, Псыжь яхэту зэпеупщI.
Дыгъэгъазэм и 24-м къыщыщIэдзауэ Москва икIыурэ Симферополь кIуэнущ къатитIу зэтет мафIэгуиплI, купе, СВ вагонхэр хэту. Километр 2009-рэ абыхэм зэпачынущ сыхьэт 33-м къриубыдэу.
2020 гъэм и зыгъэпсэхугъуэ лъэхъэнэм щыщIидзэ гъатхэм ирихьэлIэу Урысейм и нэгъуэщI щIыналъэхэми икIыурэ мафIэгухэр кIуэнущ хытIыгуныкъуэм. Кърымымрэ Севастополрэ я унафэщIхэм мызэ-мытIэу къызэрыхагъэщащи, гъущI гъуэгу зэпыщIэныгъэхэр тэмэму зэтеухуа хъумэ, транспорткIэ зыIууэ лъэпощхьэпохэр абы лъэныкъуэ иригъэзынущ икIи я щIыналъэр илъэс хъурейм цIыхухэм зыщагъэпсэху, я узыншагъэр щрагъэфIакIуэ щIыпIэу щытынущ. Абы нэмыщI, Кърымым щыпсэухэри мафIэгукIэ кIуэфынущ я гъунэгъу Краснодар щIыналъэм е Дон Iус Ростов къалэм.
Фигу къэдгъэкIыжынщи, Кърымым кIуэ лъэмыжыр Урысейм щынэхъ кIыхь дыдэщ – абы километр 19 и кIыхьагъщ. Автомобилхэр зрикIуэ и Iыхьэр 2018 гъэм и накъыгъэм къызэIуахащ.
Мазэ къакIуэм и пенсэхэр щатынур
Урысейм и Пенсэ фондым хэIущIыIу ищIащ 2020 гъэм и щIышылэм и пенсэхэр щатыну пIалъэр.
КъулыкъущIапIэм зэрыщыжаIамкIэ, пенсэхэу, цIыхухэм мазэ къэс ират пособиехэу 2020 гъэм и щIышылэм хуэзэр мы илъэсыр имыкI щIыкIэ ятыну я мурадщ.
Фондым и къудамэхэм дыгъэгъазэм и 25-м къыщыщIэдзауэ ахъшэр «Урысейм и пощтым» хуагъэхьынущ. Кредит IуэхущIапIэхэм, «Сбербанк»-ри абыхэм яхэту, ахъшэр яIэрыхьэнущ дыгъэгъазэм и 27-м щегъэжьауэ.
Зи пенсэхэр банкхэмкIэ зыIэрыхьэхэм ахъшэр дыгъэгъазэм и 30-м къыщыщIэдзауэ иратынущ. «Урысейм и пощтымкIэ» зратхэм я пенсэхэр, зэрадэIэпыкъу ахъшэхэр нэхъапэм щыIэ мардэм тету - илъэс дызыхуэкIуэм и щIышылэм и 3-м къыщыщIэдзауэ - хуахьынущ.
Нобэ
♦Китайм и конституцэм и махуэщ
♦1759 гъэм физик, Петербург щIэныгъэхэмкIэ и академием и академик Браун Адам Йозеф ртутыр игъэщтри, ар быдэ ищIауэ щытащ, зэпыбудми, зэпыпыхми хъууэ.
♦1917 гъэм Украинэр рабочэхэм, сэлэтхэм, мэкъумэшыщIэхэм я депутатхэм я Советхэм я Республикэу къалъытащ.
♦1942 гъэм 37-нэ армэм и дзэхэр фашистхэм яIыгъ Налшык хуит къащIыжыну къебгъэрыкIуэу хуежьащ.
♦1946 гъэм Курчатов Игорь и унафэм щIэту Европэм щыяпэу яутIыпщауэ щытащ ядернэ реактор.
♦1979 гъэм Афганистаным зауэм щыщIидзащ.
♦1991 гъэм Горбачёв Михаил къэралым и цIыхухэм телевиденэмкIэ захуигъазащ икIи жиIащ СССР-м и Президент къулыкъум зэрытекIыр. Абы къыдэкIуэу РСФСР-м зэреджэр Урысей Федерацэ жиIэу зэрахъуэкIауэ щытащ, Кремлым и щыгум СССР-м и нып фIэлъыр къыфIахри, Урысейм и бэракъыр фIадзащ.
♦1993 гъэм къару игъуэтащ Урысейм и Конституцэ иджыпсту дызытетыр. 1993 гъэм дыгъэгъазэм и 12-м ар къэралпсо IэIэткIэ къащтауэ щытащ.
♦2016 гъэм тенджыз ФIыцIэм хэхуащ Ту-154 кхъухьлъатэр, Москва - Сочи - Латакие (Сирие) гъуэгуанэр зэпызычын хуеяр. Абы иса цIыху 92-р хэкIуэдат.
♦1914 гъэм къалъхуащ Совет Союзым и ЛIыхъужь Къанкъуэщ Ахьмэдхъан.
♦1919 гъэм къалъхуащ Совет Союзым и ЛIыхъужь Байсултанов Алим.
♦1919 гъэм къалъхуащ Совет Союзым и ЛIыхъужь Яхэгуауэ Михаил.
♦1923 гъэм къалъхуащ композитор Iэзэ, КъБАССР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Балэ Мухьэдин.
♦1926 гъэм къалъхуащ сабий дохутыр цIэрыIуэ, медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, Кубаным щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Адыгэ Республикэм узыншагъэр хъумэнымкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Бжьахъуэ Чэрим.
♦1929 гъэм къалъхуащ усакIуэ, литературовед, критик, щIэныгъэлI Сокъур Мусэрбий.
♦1933 гъэм къалъхуащ ТхакIуэ, журналист, «Ленин гъуэгу» газетым и къудамэм и унафэщIу илъэс куэдкIэ лэжьа Щхьэумэжь БетIал.
♦1935 гъэм къалъхуащ СССР-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща, Совет Союзым и Правительствэм и УнафэщIым и япэ къуэдзэу щыта, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Дэгужий Виталий.
♦1937 гъэм къалъхуащ адыгэ усакIуэ, тхакIуэ КIэщт Мухьэз.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Махуэм хуабэр градус 1 - 2, жэщым щIыIэр градуси 3 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
И къуэ фIэмылIу, илI фIэмыдахэу фыз щыIэкъым.
