ЦIыху гъащIэм деж илъэсхэр пкIэлъей дэкIуеипIэм ещхьщ - абы и нэ бжыгъэхэм хэхъуэхукIэ, узытет лъагапIэми зеIэт. ХьэкIуащэ Андрей нобэ здынэса илъэс 90 лъагапIэм тету зыкъиплъыхьмэ, илэжьа Iуэхухэм, зыIэригъэхьа ехъулIэныгъэхэм еплъыжмэ, жиIэ хъунущ зэрынасыпыфIэр.
Насыпыр къызэралъытэ пщалъэ зыбжанэ щыIэщ. Куэдым лIым и насыпым лъабжьэ хуащI къуэ уиIэныр, унэ пщIыныр, жыг хэпсэныр. А псори къылъысащ Андрей, ауэ абы и насыпыр къыгуэхыпIэ имыIэу епхащ ехъулIэныгъэкIэ къызэдихьа Iуэхуищым: егъэджэныгъэм, щIэныгъэм, адыгагъэм. Iуэху гугъущ уи егъэджакIуэу университетым щыщыта, иужькIэ уи ныбжьэгъу хъужа, пщIэшхуэ зыхуэпщI, уи дзыхь зэбгъэз цIыхум утетхыхьыну. Хамэм къыхуагупсысауэ гъунэжу щыIэщ псалъэ дыгъэл куэди, жыIэкIэ фэрыщIи, зэгъэпщэныгъэ хэIэтыкIахэри. ГъэщIэгъуэныр аращи, фIыуэ плъагъум, пщIэшхуэ зыхуэпщIым, щытхъу куэд IуэхукIэ къэзылэжьам дыщытепсэлъыхькIэ, ди макъри нэхъ цIыкIу мэхъу, псалъэ дахэри тфIызэбгрож.
НэгъуэщI зы Iуэхуми къелъахъэ си къалэмыр: ХьэкIуащэ Андрей теухуауэ псалъэ гуапэ жызыIэфынур куэд дыдэ мэхъури, ахэр арэзы схуэщIыну къыщIэкIынкъым. Дауэ мыхъуми, сэри си къалэнщ псалъэ зыбжанэ жысIэну.
ХьэкIуащэм и лэжьыгъэхэм я гугъу пщIымэ, абы белджылы ищIащ адыгэ IуэрыIуатэм и усэ жанрхэр, абы къыщыгъэсэбэпа Iэмалхэр, рифмэр, строфахэр. Нобэрей усыгъэр зэрыт мэсхьэбри иубзыхуащ, и гупсысэхэр хуэфэщэн щапхъэкIэ щIигъэбыдыхьыжурэ. Критикэми хуэхамэкъым ХьэкIуащэр. Абы и статьяхэр къытехуэ зэпытщ «Iуащхьэмахуэ» журналым, «Адыгэ псалъэ», «Кабардино-Балкарская правда» газетхэм. Андрей еш имыщIэу пылъщ адыгэ литературэм, щэнхабзэм IэщIагъэлIхэр хуэгъэхьэзырыным. Ар ящыщкъым цIэ лъапIэ иIэхэм ягъэжакъуэу зи щхьэр хэзыIэтыкIхэм. ЦIыху гуапэщ, къызэрыгуэкIщ. Зыгуэрым и сэбэп иригъэкIын щхьэкIэ, автобус итIысхьэу гъуэгу жыжьэ техьэфынущ. А Iуэхутхьэбзэм щхьэкIэ фIыщIэ леи пэплъэркъым. Абы хуэдэхэрщ зыхужаIэр «ФIы щIэи, псым хэдзэ» адыгэ псалъэжьыр. ТхакIуэхэм я союзым куэд щIауэ хэт ХьэкIуащэр нэ жанкIэ кIэлъоплъ ди литературэм и зыужьыкIэм, гу лъетэ Iуэху зэIумыбзхэм. Абыхэм ятеухуа тхыгъэхэр газетхэми, журналхэми, тхылъхэми щIэмычэу къытрырегъадзэ.
Шэрджэсым дыкъикIри, 1961 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым щIалищ дыкъыщIэтIысхьат. Зэи сигу икIыжыркъым Андрей дэ нэ лейкIэ къыдэплъу, къытхуэгуапэу, къыддэIэпыкъуу зэрыщытар. Абы ищIыIужкIи, и лекцэхэр тфIэгъэщIэгъуэнт, и адыгэбзэ къулейм узыIэпишэрт. Адыгэ литературэм и мызакъуэу, Андрей фIы дыдэу хищIыкIырт Кавказым щыпсэу лъэпкъхэм я литературэми урыс литературэми. Сэ сыщылэжьа Къэрэшей-Шэрджэс университетым ХьэкIуащэ Андрей илъэсищкIэ зэкIэлъхьэужьу ирагъэблэгъащ къэрал экзамен къеIызых комиссэм и унафэщIу. Экзамен зытхэр IэщIагъэ зэмылIэужьыгъуэхэм - урысыбзэм, къэрэшеибзэм, абазэбзэм, нэгъуеибзэм, адыгэбзэм, инджылызыбзэм, нэмыцэбзэм хуеджахэрами, а псоми зэреупщIын къигъуэтырт Андрей, гушыIэ щабэ хэлъу я жэуап тIасхъэхэри зэригъэзэхуэжырт. МазищкIэ абы и къуэдзэу экзаменхэм сыщIэсати, иджыри зэ хьэкъыу зыхэсщIащ ХьэкIуащэм и щIэныгъэр зэрыкуур. И дуней тетыкIэм и гугъу пщIымэ, Андрей куэдым къахощхьэхукI и хьэл дахэмкIэ, шыIэныгъэ зэриIэмкIэ, гъэсакIуэ нэсу зэрыщытымкIэ.
ХьэкIуащэ Андрей къэзымыцIыху, абы и IэдакъэщIэкIхэм щымыгъуазэ яхэткъым адыгэ литературэр зыджхэм. Лэжьыгъэ щхьэпэхэр зэриIэм и мызакъуэу, цIыхугъэшхуи зэрыхэлъым къыхэкIыу абы пщIэшхуэ къыщыхуащI Адыгейми, Къэрэшей-Шэрджэсми, нэгъуэщI щIыпIэ Iэджэми. ГъащIэм зы хабзэ гущIэгъуншэ хэлъщ - цIыхум и ныбжьыр хэкIуэтэху, и ныбжьэгъухэр нэхъ мащIэ хъууэрэ макIуэ. ГъэщIэгъуэныр аращи, ХьэкIуащэм и ныбжьэгъухэм хэхъуэ мыхъумэ, хэщIкъым, сыту жыпIэмэ ар сыт щыгъуи адыгагъэм хуэпэжщ. Ари Андрей и зы IэщIагъэу убж хъунущ.
ФIыуэ укъэзылъагъу уи гъэсэнхэм, уи ныбжьэгъухэм я гум сыкъипсэлъыкIыу ди нэхъыжьыфIым сынохъуэхъуну сыхуейщ узыншагъэ быдэ уиIэну, уи гуфIэкIэ дахэмкIэ цIыхухэм уахэплъэу иджыри илъэс куэд къэбгъэщIэну! Хьэрыпхэм жаIэ: «Ныбжь къэскIэ езым и насып Iыхьэ хэха иIэжщ». Псалъэ шэрыуэщ, ауэ адыгэхэм ди хъуэхъури нэхъ цIыкIукъым: «Жьыщхьэ махуэ ухъуащ». Дяпэ иджыри куэдрэ уитыну нэхъыжьыфIым сыпхуохъуахъуэ!