ТIуапсэ дежХудожник цIэрыIуэ хъуауэ, И. К. Айвазовскэр 1839 гъэм Феодосие къэкIуэжыгъащ. Кавказ зауэм и гуащIэгъуэт абы щыгъуэ. ТIуапсэ деж кхъухькIэ къебгъэрыкIуэн мурад яIэт урыс дзэпщхэм. Абыхэм ящыщ зым, генерал Раевскэм, Айвазовскэр иригъэблэгъащ: «Ди гъусэу накIуэ, зауэ дыхэтынущи, сурэт тепщIыкIынщ», - жери. Художникыр арэзы хъуащ. Хым техьэн и пэ Айвазовскэм мыпхуэдэу итхыгъащ: «Мес, кхъухьхэр хьэзыру хым тетщ, дзэр зэрырашэжьэным хуэщIауэ. Сэ пщэдеймыщкIэ си нэгу щIэкIынущ зэи сымылъэгъуа икIи, хэт ищIэрэ, игъащIэкIэ сымылъагъужын лъахэ…» ТIУАПСЭ деж и нэгу щыщIэкIар мыпхуэдэу къиIуэтэжыгъащ Айвазовскэм: «Сэ Iэщэу сIыгъыр тхылъымпIэрэ къэрэндащрэт. Дунейр дахащэт: дыгъэр етIысэхати, псы Iуфэр жьауэ хъуат; жыжьэу щыболъагъу бгы папцIэхэмрэ мэз Iувымрэ; кхъухьхэр, хъурзэр ирадзыхауэ, хы гущIыIум тесщ, кхъуафэжьейхэр нэпкъымрэ кхъухьхэмрэ яку дэтщ… Сэ, мэзыр къызэзнэкIри, хуейм сихьащ; зауэр ягъэувыIати, сэлэтхэр удзыпцIэм хэст… Удз кIырым хэлъ хьэдэхэр уолъагъу. Шэрджэсхэр хьэдэшэж къэкIуащ, абыкIэ хуит ящIати. ТхылъымпIэрэ къэрэндащрэ къасщтэри, абыхэм сурэт ятесщIыкIыу сыуващ. Зы шэрджэс щIалэ къызбгъэдыхьэри, сурэтыр сухыху къызбгъурытащ, итIанэ сурэтыр сIихри и ныбжьэгъухэм я деж ихьащ. Бгырысхэм сурэтыр къазэрыщыхъуар сщIэркъым, ар лъы защIэ хъуауэ къысхуихьыжащ, зыбжанэ дэкIа нэужь. Лъыр кIэрыстхьэщIыкIыжакъым сурэтым, зэрылъызащIэм хуэдэу зесхьащ, сеплъыху, си нэгу Iэджэ къыщIыхьэжу…»
Поделиться:
Читать также:
27.03.2024 - 14:00 →
Бийм зы гупу пэщIигъэуват
26.03.2024 - 14:55 →
Адыгэхэм я къежьапIэр
20.03.2024 - 11:17 →
Къанжал зауэм и щхьэусыгъуэр
19.03.2024 - 18:10 →
И анэми щысхьатэкъым…
19.03.2024 - 14:28 →
Кушыкурэ Мэтрэ я жэуап
|