Лъэпкъ тхыдэр я лъабжьэу

Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тхылъ тедзапIэм лэжьыгъэ гъэщIэгъуэн щагъэхьэзыр, балъкъэр лъэп­къым и тхыдэр и лъабжьэу. Мы гъэмахуэм абы къыщыдэкIынущ «Балкария. ХХ век» зыфIаща тхы­лъышхуэхэр (напэкIуэцI 640-м къыщыщIэдзауэ 760-рэ я Iувагъыу тхылъих хъунущ). Балъкъэрхэр я хэкум зэрырашам, 1942 гъэм Шэрэдж аузым къыщыхъуа насыпыншагъэм, лъэпкъым и цIыху пашэхэм я гъащIэм, нэгъуэщIхэми теухуащ Темукуев Борис игъэ­хьэзыра тхылъхэр.

- Илъэс 17 хъуауэ ди IуэхущIапIэр долажьэ Борис, - жеIэ Котляров Виктор. - А зэманым къриубыдэу ди деж дунейм къыщытехьащ Темукуевым и тхылъибгъу. Ахэращ и лъабжьэ хъуар куэд мыщIэу щIэ­джы­кIа­кIуэ­хэм яIэрыхьэну лэжьыгъэшхуэм. Балъкъэрхэм я тхыдэр нэгум къыщIэгъэ­хьэгъуей хъунт, къэхутакIуэ емызэшыжым и Iэдакъэ­щIэкIхэр мыхъуамэ.
«Балкария. ХХ век» фIэ­щыгъэм къызэщIиубы­дэ тхы­лъхэм къыщыхьащ цIыху къызэрыгуэкIхэр мыхъуу, къэхутакIуэхэри зы­щы­мыгъуэза, гъэпщкIуауэ щы­та дэфтэрхэр. Ап­хуэ­дэуи абыхэм хэIущIыIу щохъу цIыху куэдым я гъащIэр лъэпкъгъэкIуэдым зэрызэтрикъутар. Ди щIыналъэм щыпсэуа, нобэми щыпсэу балъкъэр унагъуэцIэ псоми ехьэлIащ тхылъхэм къы­щыхьа тхыгъэхэр. Ахэр тыншу къызэрыбгъуэ­ты­фы­ну спискэхэри итщ абы­хэм.
- Зи жинтыр быдэ, тхы­лъы­мпIэфIкIэ щхъуэ­кIэп­лъыкIэу тедза тхылъхэр гъэ­­хьэзырыным ахъ­шэш­хуэ зэрытекIуадэм щхьэкIэ, ахэр куэду къытхудэгъэкIынукъым, - жеIэ Котляров Виктор. - Ящэнур зэрымащIэм къыхэкIыу, тхылъхэр Iэмал имыIэу зыIэрыхьэну хуейхэм ди IуэхущIапIэм Iэ щыщIадз хъунущ.