Пушкин Александр
XXXIII
ФщIы ещхь ятхахэм лъэхъэнэжьым,
ЛIыхъужьхэр куэду щыщыIам…»
- Одэ къудей-тIэ дызэлэжьыр?
А, зэщхькъэ псори, ттхынщ, жыпIам,
КъытфIищми цIэ ауаныщI тхакIуэм:
«Акъыл имейкIэ» псэу усакIуэ!
КърегъэкI фэрыщIым уи гурыфI,
Нэщхъеймэ рифмэхэр, пфIэмыфI. -
«Элегиер сфIэмыхьэнэншэщ,
Абы хэмылъ мурад Iэта,
ГугъапIэ лъагэм къыдитам
Ебгъэщхь хъун, одэм…» Сыпсалъэншэщ:
ЛIэщIыгъуэхэр, сыщIэжьэмейр,
ЗэфIэзгъэнэну сыхуэмей.
XXXIV
ХущIэкъути щIыхьым, хуитыныгъэм,
Владимир тхылъ зыкIэлъыплъам
Хитхэнти одэ, ауэ тхыгъэм
Еджэну Ольгэ игу илъам.
УсакIуэхэм яхэтщ цIыху махэ,
Абыхэм фIыуэ ялъэгъуахэм
Хуатхахэм едэIуэн ядам,
ЙофIэкI ар тыгъэу къратам.
Ар пэжщи, щIалэр насыпыфIэщ,
Щигъусэм пщащэ зэгуэкIуам,
Щыхуеджэм пщIыхьхэу къыхуэкIуам
ФIыуэ илъагъу хъыджэбз щэныфIэм!
Насыпщ, абы щимыгъэуам,
НэгъуэщIкIэ зытримыгъэуам.
XXXV
Си зэкIуныгъэм сеплъкъым и пщIэм,
Си пщIыхьхэр стхыжу, згъэлъэпIам,
Стхар сыкъыхуоджэ, ущIэупщIэм,
Сэ сабиипIу сызыпIам,
Е шэджагъуашхэм си гъунэгъур
КъыщIыхьэм, сщогъупщэж гущIэгъур,
Соубыдыр, жезмыгъыIэу уэху,
Трагедием сыкъыхуеджэху,
Ар мыхъумэ (сэ сымыгушыIэ),
Усыгъэ бампIэм сиубыдам,
Сэ гуэлым дежкIэ сыджэдам,
Согъащтэ бабыщ гупыр, щыIэм:
Зэрызэхахыу псалъэ IэфI,
IулъэтыкIыжым нэхъ яфIэфIщ.
XXXVI. XXXVII
Сыт-тIэ, Онегин! Зэт, си къуэшхэ!
Зыхуэвгъэшэчи, згъэзэжынщ,
КъызэдэIуэнум, емызэшхэм
Убгъуауэ псори вжесIэжынщ.
Анахорет фIэтщам, дызахуэт,
Нэмысу блым, къэтэджт гъэмахуэм,
IэпцIупцIу бгым и щIагъкIэ ехт,
Здыблэжым бгъуфIэу псыежэх;
Гюльнарэ хуэусам зригъэщхьу,
А Геллеспонтым зэпрысыкIт,
И кофем и зэман блэмыкIт,
ИужкIэ еплът журналхэм хущхьэу,
Зихуапэрт …
XXXVIII. XXXIX
КъикIухьырт, еджэрт, фIыуэ жейти,
Мэз жьауэм щIэтт е псым бгъэдэтт,
Зэм пщащэ пщэху нэфIыцIэр ейти,
Абы гуфIэгъуэ къыдигъуэтт;
IумпIафIэу иш щыхъуакIуэрт ныджэм,
И шэджагъуашхэхэр телъыджэт,
Трифыхьырт сыт щыгъуи шагъыр,
И закъуэт, зэрыхуейт, мамырт:
Онегин мис апхуэдэ гъащIэм
Зэрызыритрэ мыхъут илъэс,
ЗигъафIэу дихырт махуэ къэс,
Имыбжу, куэдым ар е мащIэм,
ИщIахэр, къалэм ар щыIэху,
Щыгъупщэ хъуат, къыфIэмыIуэхут.
XL
Ищхъэрэм, фщIэжмэ, ди гъэмахуэр
Зыкъегъэлъагъури, мэкIуэдыж,
Къытщодыхьэщх ипщэ щIымахуэр,
Фи фIэщ, фыхуейми, фымыщIыж.
Жьы щIыIэу, бжьыхьэу бауэрт уафэр,
Иутхъуэрт дыгъэр пшэ трилъафэм,
БлэкIыхукIэ, махуэр хъурт нэхъ кIэщI,
Жыг тхьэмпэ текIым мэзыр нэщI
ИщIт Iейуэ, жьыми трихырт тепхъуэр,
Къыттрипхъуэрт пшагъуэм и хъыдан,
Къаз Iэлхэм плъагъут я чэруан
Лъэтэжыр ипщэм: къытхуэIэпхъуэр
Зэшыгъуэ пIалъэт, дыщыдэст
Дэ пщIантIэм, бжьыхьэ кIасэр къэст.
XLI
Къыхоплъыр пшэплъ кIыфIыгъэ пцIанэм,
Плъагъужкъым хъупIэм Iэщ лъэужь,
Къытохьэр гъуэгум дыгъужь анэ,
И гъусэу мэжэлIа дыгъужь;
Шым ар зыхещIэри, аракъэ
ЩIэпырхъыр; къэшына шу сакъым,
ЩIригъыIэу, Iуащхьэм ар дрехуей;
Жэм шахэр жьыуэ дэмыкIуей,
Къуажапщэм, нысэхэм къыдахуу,
Iэхъуэ бжьамийри къемыуэж,
Iэщ хъушэр къимыгъэдэIуэж;
Пхъэ унэ цIыкIум пщащэм дахэу
Уэрэд къыщрешри, джыным хэтщ,
ПхъэласкIэр маблэри, бгъэдэтщ.
XLII
МэпIэнкIыр уаер, щIым щыгъахэм
Трепхъуэ Iэлэрыбгъу уэс хужь…
(Тхылъеджэр йожьэ удз гъэгъахэм;
Фызот а рифмэр, зевгъэужь!)
Лъэгу къищIыкIам нэхъ нэхъ лыдыжу
Мыл телъщ псы цIыкIум, гъущIлъэрыжэм
Тет щалэ цIыкIухэр мэгуфIэж,
Къажыхь, мыл щIыIур зэпагъэж;
Къаз лъапэ плъыжьым хьэлъэ-хьэлъэу
Къехутэр псым здытехьэ гъуэгу,
КъыпфIощI здынэсым деж щыджэгу,
Мыл цIантлъэм игъэджалэу, гъуэлъым.
УэсыщIэр кърехьэкI борейм,
Мэхуарзэ налъэ джэгурейр.
XLIII
ЩIы дэгум сыт щыпщIэн а пIалъэм?
Къэбджэдыхьынт, ар умыщIам:
Сыт уемыплъамэ, нэщхъей палъэу,
Сыт щыIэм къуажэм, ещхьщ тIэщIам.
Нэгузыужьыгъуэм и Iэмалу
Бгъэжэнт шы, ауэ хуэм ещI налым,
ЕпIэстхъым мылым, шы къэщтар;
КъыпфIощIыр пфIэджэлэну ар.
УщIэсщ-тIэ унэм ущхьэзакъуэу:
Мис еджэ Прадт, мис Walter Scott,
Хьисэп щIыжыным зэм зыбот,
Зэм уофэ, зэшым уеныкъуакъуэу;
Апхуэдэурэ богъакIуэр жэщ.
ЩIымахуэ кIыхьми уполъэщ.
XLIV
Онегин, Чильд-Гарольд и щапхъэу,
Гупсысэм, шхьэхым щинэмыщI,
Къызэрыушу иIэщ щIапхъэ:
Псым хэсщ мыл хэлъу - сыт, зызыщIщ;
ИужькIэ махуэ псом мэхъу бзагуэ,
ИутIыпщыркъым бильярд кий пагуэр,
КърехуэкI пыл къупщхьэ хъуреитI,
НэгъуэщI бгъуэтын, зрищIэкI уитI-ситI?
Къэсамэ пшапэ зэхэуэгъуэр,
ХыфIедзэр кийр; блэкIам, заулщ,
Шыгу зэпэща къос, шищри брулщ,
Хьэзырщ ухуакIэу Iэнэ дэгъуэр,
Мис Ленский щытщ Евгений дей:
«Дышхэнущ, псынщIэу тIыс мыбдей!»
XLV
Мис Veuve Clicqout , Moёt, нэхъ гуакIэу
Къэгъуэт, нэхъыфIу уэ шагъыр,
Къыхутрагъувэ ди усакIуэм,
Бащырбэр щтауэ, ар е мыр.
ПщIыпщIыжу, лыду Ипокренэу,
Тхъурымбэ цIыкIухэр абджым тенэу,
(Дгъуэтынщ дэ зэдгъэщхьын фIы куэд)
СфIэIэфIти, хуэзусынт уэрэд;
СощIэж, сэ естырт ахэм щхьэкIэ
Зы лепт си жыпым къинэжам,
Ныбжьэгъухэ, абджым къидгъэжам
ДигъэщIэфащ делагъэу тлъэкIыр.
ГушыIэу, усэу дапщэ ттха,
Е хъуэхъу нэщхъыфIэу зэхэтха!
XLVI
Тхъурымбэ Iэуэлъауэр, ауэ,
АфIэкI си лъатэм фIэмыфIыж,
Бордо нэхъ щабэр къыхэсхауэ,
Иджы абы сэ семыпцIыж.
Кэсщтэжкъым сэ Аи, сыхэдэу,
Аи - ар щIасэ фызым хуэдэу,
МэцIу, жьым ещхьу псынщIэу щытщ,
ЩIыкIейуэ, купщIэ зыхэмытщ…
Уэ узогъэщхь, Бордо, ныбжьэгъум,
Сыт къэмыхъуамэ, фIым е Iейм,
Дэтхэнэ щIыпIэм мы дунейм,
Укъытхуощхьэпэр ди жэрэгъуу,
Пшэплъ щIыIэм деж, къихьам жэщ кIыфI,
Бордо, уэ псом нэхъ унэхъыфIщ!
XLVII
Мэужьыхри мафIэр, трелъхьэр яжьэм
ФIамыщIым, кIанэ къэс дыщэпс,
Зрихуэ бахъэр хъуащ нэхъ жьажьэ,
Болъагъу иджыри маскIэ хъуэпскI
Камин жьэгущхьэм. Мыштыку Iугъуэр
Уэнжакъым нос. Бжьэ мыщIэщыгъуэр
КъаIэтыр пщIыпщIу, IуагъэкIуэт,
КIыфI хъуами, сыт, жаIэн ягъуэт…
(Ныбжьэгъу щхьэгъавэр сфIэщIэгъуащэщ,
Шагъыр кумбыгъэм дещI гъунэгъу,
Хуэмыдэу псом, си лъэныкъуэгъу,
Дыгъужьым хьэр щыхагъэгъуащэм
ЩIыжаIэр ар къысхуэмыщIэж.)
Ныбжьэгъухэм дежкIэ догъэзэж.
XLVIII
«ФIы уи гъунэгъухэр, сыт Татьянэ?
Уи Ольгэ псынщIэр дауэ щыт?»
- Къысхуигъэхъуэжыт зы тIуанэ…
Хъунщ ар… Сымаджэ яхэмыт,
КъыпщIоупщIэж зэрыунагъуэу,
Хъуащ нэхъ дахэжхэ, зэрыплъагъурэ;
Псэ дахэщ Ольгэ, сфIэфIт ар пщIэм,
И дамэр, и бгъэр…Iахъ!... Зэм-зэм
ДыкIуам, къыпхуэгуфIэнхэт ахэр,
Си гъусэу, ныбжьэгъуфI, ядей;
УщIыхьэри уэ тIэу къудей,
Зыщыбгъэгъупщэжащ я лъахэр.
Зэт, къысхуэгъэгъу.., ахьмакъ сыхъуащ!
Тхьэмахуэ къакIуэм ураджащ.
XLIX
«Сэ?» - НтIэ, Татьянэ и махуэшхуэщ
Щэбэтым. ТIуми къызжаIащ:
Си Оли, анэми; уэ пщIэшхуэ,
УнакIуэм - псоми яхуэпщIащ. -
«Апхуэдэм къакIуэр цIыху мымащIэ:
ЩыIэнщ сызыхуэмей игъащIэм…»
- Унагъуэрщ, ящIыр иухыху
ЩыIэнукъым зы хамэ цIыху!
НыздэкIуэ, кхъыIэ, тызокъузэр,
Сыт-тIэ?- «Ерэхъу». - СыбгъэгуфIащ!-
А псалъэр жиIэу, ирифащ
КърагъэхъуакIэу тет бжьэ щызыр,
Аргуэру хъуащ къызэрылъэлъ,
Ар Ольгэ щхьэ - уи пщылIт, гухэлъ!
L
Ар нэжэгужэт. ХьэгъуэлIыгъуэм
И пIалъэм тхьэмахуитIт къэнар.
Нэчыхьым и IэфI щэхум, фIыгъуэм
ЕпщIыхьырт зэпымычу ар;
Гухэхъуэм кIэщIэтын и вагъуэм,
И фIэщт сыт щыгъуи. Нэщхъегъуэ,
НэгъуэщI гугъуехь Гименым щIыгъу,
ЩыIэхэу къебгъэщIэну гугъут.
Хьэжьпэжь дыхъуащи, дэ Гименым
Хэтлъагъуэм Iей нэхъыбэу хэтщ,
КъэтщIэжыр уезыгъэш сурэтщ,
Ещхьщ итхыжахэм Лафонтеным…
Си Ленский мыгъуэ, хьэлкIэ ар
Аратэкъым къызыхуалъхуар.
LI
ФIыуэ къалъагъуу..., нэгъуэщI мыхъум,
И гугъэти, насып ар хуэхъут.
Хъур насыпыфIэ, и фIэщ щыхъум,
Акъыл зимыIэм и щхьэпэхъущ.
Псэм фIэкI, щхьэм жиIэр зезымыхуэр
Ещхьщ чэфу гъуэгум техьэ цIыхум,
Е ещхьщ ар хьэндырабгъуэ жьгъейм,
ЩIэфыну удз гъэгъам гужьейм;
Теплъаджэщ, ауэ, псори зыщIэр,
Уназэр зи щхьэр къыхызох,
Абы жиIэнур зэхызох,
Си бийщ IуэхущIафэ зыхуэмыщIэр,
Зигу-зи псэр, щтыху, зыгъэхуэдар,
ТещхьэрыукIхэр зымыдар!
