ДУНЕЙМ ЩЫХЪЫБАРХЭР

Дудэ Анджей токIуэ

Польшэм и президент Дудэ Анджей щытекIуащ къэралым и Iэтащхьэр хэхыным теухуауэ тхьэмахуэ махуэ кIуам, бадзэуэгъуэм и 12-м, а хэкум щекIуэкIа IэIэтым.

ХэхакIуэ комиссэм къызэритамкIэ, бюллетенхэм я процент 99,97-м итхэр зэпалъытыжати, къэралым и иджырей унафэщIым цIыхухэм я процент 51,21-р и телъхьэу къыщIэкIащ. КуэдкIэ абы къыкIэрыхуакъым президентым къыпэщIэта, Варшавэ къалэм и Iэтащхьэ Тшасковский Рафал - хэхыпIэхэм екIуэлIахэм я процент 48,79-м Iэ хуаIэтащ абы.
Къэралым и хэхакIуэ комиссэ нэхъыщхьэм и унафэщI Марчиняк Сильвестр къызэрыхигъэщамкIэ, IэIэтым кърикIуа псори наIуэ къыщыхъунур къэна бюллетенхэр къабжыжа нэужьщ, ауэ а бжыгъэхэм зэхъуэкIыныгъэ халъхьэжыфынукъым хэхыныгъэм Дудэ зэрыщытекIуам. Абы зэрыжиIамкIэ, ХХI лIэщIыгъуэм я деж къыщымыхъуауэ, IэIэтым хэтащ къэралым и цIыху куэд дыдэ - ятхахэм я процент 68,12-рэ. COVID-19-м епха пандемиеми цIыхухэм я зыгъэпсэхугъуэ зэманыр хэхыныгъэхэм зэрытехуами щхьэкIэ къэмынэу цIыху куэд зэщIэгъэуIуауэ а Iуэхум зэрыхэтарщ абыхэм иджыпсту нэхъ ягъэщIагъуэр.
Дудэ Анджей икъукIэ зыгъэпIейтейуэ щытащ мы хэхыныгъэхэр. Мыгъэрей IэIэтыр ирагъэкIуэкIын хуеят накъыгъэм и 10-м, ауэ коронавирус узыфэм дунейр зэрызэщIищтам къыхэкIыу а пIалъэр ямыгъэIэпхъуэу хъуакъым. Ар мэкъуауэгъуэм и 28-м ирагъэкIуэкIащ, а зэмкIэ зэхэкIакъым къэрал унафэщIу щытынур хэтми. Дудэ и телъхьэу абы щыгъуэм Iэ зыIэтар хэхакIуэхэм я процент 43,67-рт, Тшасковскэм - процент 30,34-рэт, ещанэ увыпIэр къэзыхьа Холовня Шимон - процент 13,85-рэт.
Къэрал унафэр зыIэщIэлъ «Хабзэмрэ захуагъэмрэ» партым, Дудэ зи лIыкIуэм, бжьыпэр IэщIахыным зымащIэщ иIэжар. «Гражданская платформа» партым къыбгъэдэкIыу президент къулыкъум щIэбэна Тшасковскэр текIуамэ, ар удынышхуэ хуэхъунут партым - 2023 гъэм сеймыр хахынущи, апщIондэху абы бжьыпэр зыIэщIигъэкIынкIэ Iэмал иIэтэкъым.
Дудэ папщIэ Iэ зэраIэтам къикIыр абы иригъэкIуэкI политикэр даIыгъыу аращи, президентым иужьрей илъэсхэм къэралым зригъэхъулIахэм адэкIи пищэну къегъэгугъэ цIыхубэр.

Софие Щихъым и цIэр зезыхьэ музейр иджы мэжджыт хъуащ

Тыркум и унафэщI Эрдогъан Тайип иджыблагъэ ищIа унафэм цIыху куэд къызэщIигъэхъеящ - хэти и телъхьэрэ абы щыгуфIыкIыу, адрейхэр мыарэзырэ ар къуаншагъэшхуэу къалъытэу.

Унафэр зытеухуар Истамбыл дэт, Софие Щихъым и цIэр зезыхьэ музейрщ. Ар мэжджыт щIыным теухуа унафэр къищтащ Тыркум и къэрал советым. Абы хэт псоми зэдэарэзыуэ Iэ яIэтащ 1934 гъэм министрхэм я кабинетым ищIа унафэр - чыристанхэм я тхьэелъэIупIэр музей щIыныр щыубзыхуар - къутэжынымкIэ. Къэрал унафэщIхэм Iуэхур зытращIыхьар а уардэунэр Мехмед Фатихь сулътIаным и мылъкуу зэрыщытарщ. ИужькIэ ар муслъымэнхэм я фондым иритащ икIи а мылъкум министрхэм унафэ тращIыхьыну хуитакъым, абы я Iуэху хэлътэкъыми. Уеблэмэ, шэч къытрахьэ унэр музей щIыным теухуа тхылъым тырку къэралыгъуэм и къызэгъэпэщакIуэ Ататюрк Кемаль Iэ щIидзауэ жыхуаIэм. Уеблэмэ, къагъэлъагъуэ дэфтэрым телъыр абы и Iэр армырауи трагъэчыныхь.
Тыркум и президентым Iэ щIидзакIэщ мэжджытыщIэм муслъымэнхэм нэмэз щащIыну хуит зыщI указым. А унафэр зэрызэхахыу, истамбылдэс минхэр щызэхуэсащ уардэунэм и гупэм деж, къэралым и унафэщIым и псалъэр зэрыдаIыгъыр къагъэлъагъуэу.
Эрдогъан и унафэмкIэ зэрымыарэзыр къагъэлъэгъуащ къэрал зыбжанэм я чыристан дин къулыкъущIэхэм. Абыхэм къалъытэ КъухьэпIэмрэ КъуэкIыпIэмрэ зэщызыгъэIеинкIэ хъуну Iуэхуу ар увыныр зыхуэIуа щымыIэу, уеблэмэ щэнхабзэ, дин зэмылIэужьыгъуэхэм я лIыкIуэхэр зэзышалIэ лъэмыжу къалъытэу щыта уардэунэм а мыхьэнэр фIэкIуэдыну.
Уардэунэм и тхыдэм уриплъэжмэ, ар ухуэн яухуауэ щытащ 537 гъэм икIи илъэс куэдкIэ щытащ чыристанхэм я тхьэелъэIупIэ нэхъ ин дыдэхэм ящыщу. 1453 гъэм тырку сулътIаным и дзэхэм Константинополь яубыда нэужь, ар мэжджыт ящIащ икIи Уэсмэн къэралыгъуэм и текIуэныгъэм и дамыгъэхэм ящыщу къалъытэ хъуащ. Ататюрк Кемаль иригъэкIуэкIа политикэм и лъабжьэр динымрэ къэралыгъуэмрэ зэпэщхьэхуэу щытынырти, абы и унафэкIэ уардэунэр музейуэ къалъытащ.
Сыт хуэдэу щымытми, а ухуэныгъэм дунейпсо щэнхабзэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ иIэщ, абы и хъугъуэфIыгъуэшхуэщ. Туристхэм я кIуапIэу иджыри къэс щыта а унэм иджыри цIыхухэм зыщаплъыхьыну Iэмал яIэну аращ жиIар Эрдогъан, ауэ мэжджытым нэмэз щыщащIыну и пэшхэм зыри зэрыщIамыгъэхьэнур хьэкъщ.

Нобэ

Уголовнэ щIэпхъаджагъэ зылэжьахэм я хьэкумыр щIэным епха IэнатIэхэм я дунейпсо махуэщ
Урысейм и Дзэ-Тенджыз флотым и авиацэм и махуэщ
Этнографым и махуэщ
Корее Ипщэм и конституцэм и махуэщ
Финляндием щагъэлъапIэ Демократием и махуэр
1775 гъэм дунейм щыяпэу США-м къыщызэIуахащ дзэм къулыкъу щызыщIэхэм папщIэ сымаджэщ.
1868 гъэм Японием и къалащхьэр Токио яхьащ, Киото ирахри.
1918 гъэм Урысейм и иужьрей император Николай ЕтIуанэри абы и унагъуэри Ипатьевым и унэу Екатеринбург дэтым и щIыунэм щаукIащ.
1918 гъэм Сыбыр Республикэ къызэрагъэпэщащ. А гъэ дыдэм щэкIуэгъуэм и 3-м абы теухуа унафэр якъутэжащ.
1942 гъэм нэмыцэдзэхэм Сталинград яубыдын мурад яIэу ебгъэрыкIуэныгъэм щIадзащ.
1945 гъэм ЕтIуанэ дунейпсо зауэм текIуэныгъэр къыщызыхьа къэралхэм я Iэтащхьэхэм я Потсдам конференцыр (бадзэуэгъуэм и 17 - шыщхьэуIум и 2-хэм екIуэкIар) къызэIуахащ.
1955 гъэм США-м и Анахайм къалэм къыщызэIуахащ сабийхэм я нэгу зыщрагъэужьыным хуэщIа «Диснейленд» япэ паркыр. Америкэ мультипликатор цIэрыIуэ Дисней Уолт къызэригъэпэща а зыгъэпсэхупIэр сабийхэм яхуэгъэзауэ дунейм щыIэ апхуэдэ IуэхущIапIэхэм я нэхъ цIэрыIуэ дыдэщ. «Диснейленд» паркыу дуней псом пщыкIуз щыIэщи, абыхэм ящыщ дэтхэнэ зыри хуэщIащ сабийхэр таурыхъым и дуней телъыджэм хэшэным, псалъэкIэ къыпхуэмыIуэтэн гурыщIэхэр зыхегъэщIэным.
1967 гъэм Лениным и цIэр зэрихьэу Аргудан щыIэ колхозым Ленин орденыр къратащ.
1976 гъэм Монреаль къалэм (Канадэ) къыщызэIуахащ ХХI гъэмахуэ Олимп Джэгухэр.
2013 гъэм Къэзан щызэхуащIыжащ ХХVII Дунейпсо гъэмахуэ Универсиадэр. Урысей Федерацэм и командэ къыхэхам абы зэи хуэмыдэжу ехъулIэныгъэшхуэ щызыIэригъэхьащ. Медаль 292-рэ къахьат ди щIалэхэмрэ хъыджэбзхэмрэ. Абыхэм ящыщу 155-р дыщэт, 75-р дыжьынт, 62-р домбеякът. ЕтIуанэ увыпIэр Японием, ещанэр Китайм я студентхэм къахьат.
2014 гъэм Украинэм и Донецк областым къыщехуэхащ «Malaysia Airlines» авиакомпанием и «Боинг-777» кхъухьлъатэр. Ар тетт Амстердам (Нидерландхэр) - Куала-Лумпур (Малайзие) гъуэгуанэм. Кхъухьлъатэм цIыху 298-рэ исати, псори а гузэвэгъуэм хэкIуэдащ.
1846 гъэм къалъхуащ урыс этнограф, биолог, зыплъыхьакIуэ цIэрыIуэ Миклухо-Маклай Николай.
1891 гъэм къалъхуащ совет тхакIуэ, драматург Лавренёв Борис.
1920 гъэм къалъхуащ дипломат, Дунейпсо олимп комитетым и унафэщIу щыта Самаранч Хуан Антонио.
1942 гъэм къалъхуащ КъШР-м и Правительствэм и УнафэщIу лэжьа Уэз Анатолий.
1945 гъэм къалъхуащ совет композитор, Урысей Федерацэм и цIыхубэ артист Рыбников Алексей.
1954 гъэм къалъхуащ нэмыцэ политик, 2005 гъэм къыщыщIэдзауэ Германием и канцлер Меркель Ангелэ.
1957 гъэм къалъхуащ урысей тхакIуэ Арбатовэ Марие (и унэцIэ дыдэр Гаврилинэщ).
1968 гъэм къалъхуащ шэрджэс сурэтыщI Къардэн Мухьэдин.

Дунейм и щытыкIэнур

«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 25 - 26-рэ, жэщым градус 18 - 20 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:
Зы хьэщIэм зы хьэщIэ и жагъуэщи, хьэщIитIыр бысымым и жагъуэщ.

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

27.03.2024 - 15:00 НОБЭ
26.03.2024 - 08:01 НОБЭ
25.03.2024 - 12:07 НОБЭ
22.03.2024 - 15:54 Псым и махуэ