НаIуэщ адыгэлъ зэрыщIэтыр

Зы махуэ гуэрым, жэпуэгъуэ мазэм и кIэуххэм, си деж телефонкIэ къэпсэлъащ филологие щIэ­ныгъэхэм я доктор, академик, Адыгеймрэ Къэ­бэрдей-Балъкъэрымрэ щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ ХьэкIуащэ Андрей. «Си лIыжьыщхьэ (дыгъэгъазэм и 27-м и ныбжьыр илъэс 91-рэ ирикъуащи, Тхьэм куэдрэ узыншэу ди япэ иригъэт!) Iэпщэрызауэм сыдихьэхыу соплъ, - къригъэжьащ абы. – Нобэ телевизорымкIэ къигъэ­лъагъуа Токов Анатолий сызэрыIуплъэу адыгэфэ есплъащ, ауэ репортажым апхуэдэ лъэпкъ къыхэщакъыми, зищIысыр къыпхуэщIэфын?»

НэхъыфI дыдэу слъагъу си егъэджакIуэхэм ящыщ ХьэкIуащэ Андрей и псалъэмакъыр хуабжьу згъэщIэгъуащ. Япэрауэ, сригушхуащ и набдзэгубдзэплъагъым. ЕтIуанэрауэ, сфIэхьэлэмэтащ Iэпщэрызауэхэм зэрыдихьэхыр. Пэжщ, Нурмагомедов Хьэбиб и иужьрей текIуэныгъэхэм апхуэдэхэр игъэбэгъуащ, арщхьэкIэ Андрей зи дуней тетыкIэмрэ дэзыхьэххэмкIэ куэд щIауэ зэтеува нэхъыжьыфIти, и жыджэрагъым дэрэжэгъуэ къызитащ.
ХьэкIуащэм зи гугъу къысхуищIа щIалэм мащIэу сыщыгъуазэт. И унэцIэм хуэдэ, Токъухэ, адыгэхэм дызэриIэр, дауи, сщIэрт, ауэ Тюмень областым хыхьэ Тобольск къалэм къыщалъхуа Александр и къуэ Анатолийти, гулъытэшхуэ хуэсщIатэкъым, зэрыурысым шэч къытезмыхьэу. АрщхьэкIэ…
Интернетым къыщумыгъуэтын щыIэ?! «Токов Анатолий къызыхэкIа лъэпкъыр?» упщIэмкIэ зыщыхуэзгъазэм, жэуап къызет: «1990 гъэм мазаем и 17-м къалъхуащ, Iэпщэрызауэ зэхэтым ехъулIэныгъэкIэ зыкъыщегъэлъагъуэ. ЦIэрыIуэщ Bellator, M-I Global, ACB, Rizin FF, Fight Nights зэгухьэныгъэхэм я жьауэм щIэту щызэуам къихьа текIуэныгъэхэмкIэ. АСВ-м и чемпионщ. Армэ IэпщэрызауэмкIэ курыт хьэлъагъ зиIэхэм я деж къэралым щынэхъ лъэщщ, спортым и мастерщ. И адэр урысщ, и анэр къэбэрдей адыгэщ».
КъэсщIа хъыбар гуапэр икIэщIыпIэкIэ ХьэкIуащэ Андрей езгъэщIащ икIи хуабжьу щыгуфIыкIащ. Ар къэзгъэгугъащ, теухуауэ нэхъыбэ къызэрысщIэу, нэхъ зыубгъуауэ Токов Анатолий сытетхыхьыну.
Апхуэдэ Iэмал иджыблагъэ къысхукъуэкIащ, къэралым щынэхъыфI икIи щынэхъ цIэрыIуэ дыдэ «Спорт-Экспресс» газетым и фIыгъэкIэ. Абы и корреспондентым Анатолий дригъэкIуэкIа интервьюм щыщ Iыхьэхэм нобэ фыщыдгъэгъуэзэнщ.
- Анатолий, 2020 гъэм зызыубгъуа коронавирус уз зэрыцIалэм и зэранкIэ уэ зы зэIущIи ебгъэкIуэкIакъым. Абы щыгъуэми дызыхуэкIуэ илъэсым «Bellator»-м и дыщэ бгырыпхыр курыт хьэлъагъ зиIэхэм (килограмм 84-м нэс) я деж щызыIэрыбгъэхьэн папщIэ Мусаси Гегард уезэуэн хуейщ. А зэIущIэм теухуа зэпсэлъэныгъэхэр дэнэ нэса?
- ЗэкIэ дыпоплъэ. Дэпщэщми зэкIэ тедухуакъым, ауэ, сызэригугъэмкIэ, дызэзэуэнущ.
- Iуэхур къэзылъахъэр зэIущIэр щекIуэкIыну США-м узэрыкIуэн визэ узэримыIэра?
- Ари щхьэусыгъуэхэм ящыщ зыщ. Визэ уимыIэу зэIущIэр щекIуэкIыну пIалъэр дауэ тебухуэн?!
- Коронавирус уз зэрыцIалэм щыпэмылъэщ лъэхъэнэм дауэ-тIэ ар зэрызыIэрыбгъэхьэнур?
- Гугъущ ар жыпIэну. Мы мазэм Бишкек дыкIуэу абы визэ къыщыдэтхыну ди гугъати, абы США-м и посольствэр иджыблагъэ щызэхуащIащ. Иджы ТыркумкIэ е Хьэрып Эмират ЗэгутхэмкIэ дыщеплъыну ди мурадщ.
- Илъэс псокIэ узэрымызэуар уи щытыкIэм зэран хуэхъуркъэ?
- Дауи, абы фIы хэлъкъым. АрщхьэкIэ зызогъасэ, зызогъэхьэзыр, фэбжьхэр согъэхъуж. Зэм зы пIалъэм, зэм адрейм зэIущIэхэр щекIуэкIынухэр траухуэри, къыщысым и деж ягъэIэпхъуэ. Апхуэдэу ­гугъущ щытыкIэ зэпIэзэрытыр пIыгъыну. Iуэхур нэхъ­ тэмэм щыхъужым, си визэм и пIалъэр икIащ.
- «Bellator»-м иджыри зы вагъуэ къыщыунэ­хуащ­ – курыт хьэлъагъым хэт Ромерэ Йоэль. Абы уезэуэнт?
- Хьэлэмэтт уезэуэну. Интернетым япэу щыслъэгъуам ар сигу ирихьащ. ИужькIэ къэсщIащ «Bellator»-м къызэрытхыхьар. Си жагъуэ ­хъуар и хьэлъагъым зэрыхигъэхъуам къыхэкIыу ды­зэрызэпэщIагъэкIуэтаращ. Ар щызэуэнур килограмм 93-м нэблагъэхэм я дежщ.
- ЗэрысщIэмкIэ, и хьэлъагъым кIэригъэхуу ар фи гупым къыхыхьэжыфынущ.
- ФIы хъунут. Дауэ хъуми, ар ди щIалэхэм яIущIэнущ.
- Мусаси узэрезэуэну уи гугъэр дауэ?
- Сызэресам хуэдэу. СебгъэрыкIуэнущ, си зэуэкIэм къытесшэну сыхэтынущ. Абы упэщIэтыну гугъущ, кIыхьлIыхьщ, удын лъэщ зиIэщ. Пэжщ, иужьу зэрызэуа щIыкIэр сигу ирихьыщакъым – зэрызелъафэу утыкум итауэ аращ. Зэшыгъуэт уеплъыну.
- ЗэIущIэхэм зыщыхуумыгъэхьэзырым и деж дапхуэдиз уи хьэлъагъыр?
- Килограмм 94-м нэблагъэ. 97-м щынэзгъэси къохъур. Апхуэдэхэм и деж пшэр цIыкIу сохъу, си нэкIухэр къихуным хуэдэу. Аращи, зэIущIэхэм и пэ къихуэу кIэрыгъэхужыным щIызодзэри, зы махуэм килограмм 1,5-рэ – 2 щызгъэкIуэд къохъур, къызэрысфIэIуэху щымыIэу.
- Исмаилов Магомед щIэх-щIэхыурэ къызэпхегъэIукI къозэуэну щIэхъуэпсу.
- Абы теухуауэ зыми зыкъытхуигъэзакъым.
- Сом дапщэ кърагъэувэн хуейр абы уезэуэн папщIэ? Мелуани 5, 10, 15 хьэмэрэ нэхъыбэ?
- «Bellator»-м къыщызлэжьыфынум нэхърэ мынэхъ мащIэ. ИпэжыпIэкIэ Исмаиловым сезэуэну сфIэхьэлэмэткъым – илъэс зыбжанэ ипэкIэ дызыхуэзати, сэ сытекIуащ. АдэкIэ езыращ ны­къуэкъуэн хуейр.
- «Bellator»-м къыщыблэжьым и гугъу къытхуэщIыт: утекIуэху къэс уи гонорарым хэхъуэрэ?
- НтIэ. Нэхъыбэрэ сызэуэху къэзлэжьым хохъуэ, сытекIуэмэ – хэпщIыкIыу къыщIагъу. Аращи, Магомед зрилъэфыхьыхукIэ нэхъыбэжрэ сызэуэнурэ, гонорарми зиIэтынущ (мэдыхьэшх).
- АСВ-м псалъэмакъ къишауэ укъыхэкIыжащ. Зэгуэр абы бгъэзэжынкIэ хъуну?
- АСВ-м сыщагъэзэуэн хуей хъумэ, зэпсэлъэнур си Iуэхухэр дэзыгъэкIращ. Абы къезэгъыу ­къилъытэмэ, утыку сыкъихьэнущ. Сэ зыми сеп­сэлъэнукъым.
- Сытыт-тIэ илъэситху ипэкIэ АСВ-м укъыщIыхэкIыжар?
- ЗэгурыIуэныгъэм и пIалъэр иухати. Абы къысхуигъэлъэгъуа контрактыр куэдкIэ нэхъыкIэт «Bellator»-м ейм нэхърэ.
- АСВ-м лъэщу ущезэуат Австрием щыпсэу шэшэн щIалэ Агуев Арбий.
- 2016 гъэм и накъыгъэ мазэм Дон Iус Ростов ­къалэм дыщызэIущIат Агуев Арбий дэрэ. Ар сэри гукъинэж сщыхъуащ, АСВ-м и дыщэ бгырыпхыр къызэрыщысхьам къыхэкIыу. ЗэIущIэм и япэ Iыхьэм хъарзынэу сыкъиубэрэжьащ икIи сегупсысырт сыкъыхигъащIэ зэрымыхъунур. Арати, етIуанэ Iыхьэм щыщIэдзауэ зыкъэсщIэж хъуащ икIи 19:4-уэ си хьэрхуэрэгъум сытекIуащ.
- Абы иужькIэ куэдрэ зыкъэбужьыжа?
- Мазэ дэкIри аргуэру сызэуащ икIи аргуэу сытекIуащ.
- Уэ зэIущIэ куэдым ухэтащ. Абыхэм ящыщу нэхъыфIищыр къыхэбгъэбелджылыкIыфын?
- Псом япэрауэ, Агуевым сызэрезэуар. ИтIанэ, Шлеменкэ Александр зэрыхэзгъэщIар. Къыхэзгъэщыфынущ Исмаилов Магомед сызэрытекIуари, Щуров Юрэ ерыщу къызэрыспэщIэтари. Аращи, зэIущIиплI мэхъу.
- Уи хьэрхуэрэгъур нокауткIэ къыщибуда зэIущIэ нэхъыфIыр-щэ?
- Зэгуэрым Старый Оскол къалэм зэхьэзэхуэ ин щекIуэкIыу Германием къикIа Фегер Вадим сыщезэуаращ. ЗэIущIэм щIидзэри, япэу сызэреуэу, джалэри къэтэджыжакъым.
«Спорт-экспресс» газетым иджыблагъэ тета интервьм дыщIыгъужыпхъэщ и ныбжьыр илъэс пщыкIутхум щыщIэдзауэ Токов Анатолий Iэпщэрызауэм жыджэру зэрыхэтыр. Япэу ехъулIэныгъэ ин щиIар 2008 гъэращ - Урысей Федерацэм и чемпион хъуащ.
2017 гъэм зэгурыIуэныгъэ ирищIылIащ «Bellator» американ зэгухьэныгъэ цIэрыIуэм. Абы щригъэкIуэкIа зэIущIитхуми Токовыр щытекIуащ. Иужьу утыку къыщихьар 2019 гъэм жэпуэгъуэм и 4-рщ: США-м и Темукулэ къалэм щыхигъэщIащ Дарпинян Грачэ.
Анатолий и къуэш нэхъыщIэ Владимири Iэпщэрызауэм щыцIэрыIуэщ. Ари «Bellator»-м хэтщ икIи и текIуэныгъэфIхэмкIэ дегъэгуфIэ.
Дэ дяпэкIэ нэхъ дыкIэлъыплъынущ Токов зэ­къуэшхэм я утыку итыкIэм икIи адыгэлъ зыщIэт щIалэхэм я ехъулIэныгъэхэм шэч хэмылъу дригушхуэнущ, я хъыбарми фыщыдгъэгъуэзэнущ.

 

 

 

 

АСВ-м и дыщэ бгырыпхыр къихьащ.

 

 

 

 

Токов зэкъуэшхэу Анатолийрэ Владимиррэ.

 

 

 

 

 

Анатолий  и унагъуэ насыпыфIэр.

 

Жыласэ Заурбэч.
Поделиться:

Читать также: