Бахъсэн къагъуэтыжащ

Зи бжыгъэр мащIэ хъуа хьэкIэкхъуэкIэхэр хъумэным, абыхэм щIэжьей къащIэгъэхъуэным, гъэбэгъуэжыным зи лэжьыгъэр теухуа IуэхущIапIэ къызэрымыкIуэ щыIэщ Сочэ къалэм пэмыжыжьэу.

Азие гупэр зи псэупIэ леопард лIэужьыгъуэр уигъэгузавэу щIыуэпсым мащIэ зэрыщыхъуам игъэпIейтейри, абы зыкъегъэужьыжыным центрым яужь щихьауэ щытащ илъэс зыбжанэкIэ узэIэбэкIыжмэ. Абы къыщагъэхъуа, Бахъсэн зыфIаща псэущхьэ дахэр и щхьэ ипIыжыну, хьэкIэкхъуэкIэхэм къахуигъэщIам тету псэуну 2020 гъэм шыщхьэуIум и 25-м яутIыпщыжат, ар здэщыIэ щIыпIэр къозыгъащIэ Iэмэпсымэ и пщэхъум храгъэубыдэри. МазитI нэхъ дэмыкIыу, жэпуэгъуэм и 21-м, Iэмэпсымэм лэжьэн щигъэтащ. IэщIагъэлIхэр абы имыгъэгузавэу къэнакъым, сыту жыпIэмэ апхуэдизу зэлIэлIа хьэкIэкхъуэкIэм и Iуэху зытетыр ящIэртэкъым, щакIуэхэм япэщIэхуауэ, абыхэм я зэран къекIауи шэч ящIырт.
Бахъсэн и лъэужь иджыблагъэ щытехьащ Осетие Ищхъэрэ - Аланием и къуршхэм. Кобан аузым абы зэрымыщIэкIэ щыхуэзащ зыплъыхьакIуэхэр, сурэти трахащ. Сурэтым къощ уэсым «щес» леопардым пщэхъу зэрилъри. Хъыбар къазэрыIэрыхьэу, IэщIагъэлIхэр нэсащ жыхуаIа щIыпIэм икIи здахьа Iэмэпсымэ лъэщхэм Бахъсэн и пщэхъум и макъыр «къаубыдащ», абы и хэщIапIэри наIуэ къэхъужащ.
Зы псэущхьэм апхуэдиз гулъытэ хуащIу щIэныгъэлIхэр щIыкIэлъыплъыр гурыIуэгъуэщ - щIыуэпсым икъукIэ йогуауэ абы щыщ сыт хуэдэ лIэужьыгъуэри фIэкIуэдыныр.
Бахъсэнрэ абы и гъусэу япIа Агурэрэ щIэныгъэлIхэр якIэлъоплъ, щIэблэ къащIэхъуэнми щогугъ. Ахэр тIури Осетием и щIыналъэм щыIэщ.

Автомобилхэр зыдэмытыну къалэщIэ

Сауд Хьэрыпым къалэщIэ щаухуэ. Абы гъэщIэгъуэни хэлъкъым - зи цIыхухэр зыхуей хуэзэу зыгъэпсэуфхэм я нэхъ лъэрызехьэхэм хабжэ а къэралыгъуэм и Iуэхухэр зы илъэсым нэхърэ къыкIэлъыкIуэм нэхъ йофIакIуэ.

Абы гъэщIэгъуэну хэлъыр къалэщIэр лъэсу къэкIухьыным хуэгъэпсауэ зэраухуэнурщ - автомобиль къыщагъэсэбэпынукъым. 2030 гъэм нэсыху къэралым зэрызиужьыну унэтIыныгъэ нэхъыщхьэхэм хагъэхьащ ухуэныгъэр. Къалэм щыпсэухэр зыхуей-зыхуэфIхэмкIэ къызэгъэпэщыным къыхуагъэсэбэпынур щIыуэпсым и къарум и закъуэщ - энергие кърагъэлэжьынукъым экологием егуауэ, гъуэз фIейр хьэуам хэзыутIыпщхьэ станцхэм, атIэ дыгъэмрэ жьымрэ я къарур къагъэщхьэпэну аращ.
ЗэрамурадымкIэ, цIыхур еджэнуми, щэхуэнуми, нэгъуэщI Iуэхутхьэбзэ хуей хъуми а IуэхущIапIэхэм лъэсу дакъикъитхукIэ нэсыфын хуэдэу щытынущ къалэм и инфраструктурэр. Аращи, автомобиль къагъэсэбэпыни хуей хъунукъым. ЦIыхухэр нэхъ жыжьэ кIуэн хуей хъуми, зэрызекIуэнур щIыщIагъ мафIэгухэрщ. Апхуэдэхэм зэфIагъэкIынущ хьэлъэ зэбгрышын къалэнхэри. Хьэуар къабзэу сыт щыгъуи зэрыщытынум и мызакъуэу, абы нэгъуэщI фIагъхэри къыдэкIуэнущ. Псалъэм папщIэ, автомобиль зэжьэхэуэхэм цIыхухэр хэкIуэдэнукъым. КъалэкIэм уикIыу къалапщэм метрокIэ унэсыным текIуэдэнур дакъикъэ тIощI къудейщ.
Километри 170-кIэ зызыукъуэдиину къалэр хьэблэ-хьэблэурэ зэпыудауэ щытыну аращи, абы дэмыкIыу зыхуей псори ягъуэту зэрагъэпэщынущ - я зыгъэпсэхупIэкIи, я нэгузегъэужьыпIэкIи, я узыншагъэм щыкIэлъагъэплъынкIи, я сабийхэр зыхуей щыхуэзэн IуэхущIапIэхэмкIи.
Къалэм Сауд Хьэрыпым и ищхъэрэ-къухьэпIэ лъэныкъуэм къыщыщIэдзауэ тенджыз Плъыжьым нэсу зиукъуэдиинущ. ЗыщIадза ухуэныгъэм доллар мелард 500 халъхьауэ лэжьыгъэхэр йокIуэкI.
Дунейм и къалэшхуэ минхэм я Iэуэлъауэмрэ IуэхущIапIэшхуэхэм хьэуам хаутIыпщхьэ гъуэз-щхъухьхэкIхэмрэ зи щхьэр щIрагъэхьа цIыху мелуанхэм я хъуэпсапIэщ, дауи, апхуэдэ щIыпIэм щыпсэуныр, ауэ а тыншыпIэр зылъысынур Сауд Хьэрыпым щыщ цIыху зы мелуанырщ.

Нобэ

♦УФ-м щагъэлъапIэ дипломатие IэнатIэм и лэжьакIуэм и махуэр
♦ДжэшхэкIхэм я дунейпсо махуэщ
♦Пушкин Александр и фэеплъ махуэщ. 1837 гъэм урыс усакIуэшхуэр дунейм ехыжащ.
♦1636 гъэм етур къагупсысащ. Иджыпсту иIэ теплъэм хуэдэ етум щигъуэтар абы щыгъуэщ, щыгъын упIышкIуахэр зэраузэхуж Iэмэпсымэхэр ди эрэм и пэ къихуэуи щыIами.
♦1784 гъэм Урысейм и пащтыхь гуащэ Екатеринэ II унафэ ищIащ Кърымым щыIэ Ахтиар къалэм, кхъухь тедзапIэм и цIэр Севастополь жиIэу зэрахъуэкIыным теухуауэ.
♦1827 гъэм Петербург Дзэ-тенджыз академие къыщызэрагъэпэщащ.
♦1931 гъэм Индием и щыхьэр мэхъу Нью-Дели къалэр.
♦1937 гъэм СССР-м КъафэмкIэ и къэрал ансамблыр, Моисеев Игорь зи унафэщIу щытар, къыщызэрагъэпэщащ.
♦1946 гъэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и депутатхэр япэу хахащ.
♦2006 гъэм Турин (Италие) къыщызэIуахащ ХХ ЩIымахуэ Олимп Джэгухэр. Ахэр мазаем и 26 пщIондэ екIуэкIащ.
♦1883 гъэм къалъхуащ Кавказ Ищхъэрэ республикэм и гъэзэщIакIуэ комитет нэхъыщхьэм и унафэщIу щыта Куэцэ Пщымахуэ.
♦1890 гъэм къалъхуащ лъэпкъ узэщIакIуэ, «Адыгэ псалъэ» газетым и япэ редактору щыта, «Адыгэбзэ» тхылъыр зэхэзылъхьа Хъуран Батий.
♦1890 гъэм къалъхуащ урыс усакIуэ, тхакIуэ, литературэм хуищIа хэлъхьэныгъэхэм папщIэ Нобель и саугъэтыр 1958 гъэм зрата Пастернак Борис.
♦1903 гъэм къалъхуащ совет композитор-уэрэдус, СССР-м и цIыхубэ артист, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Блантер Матвей.
♦1911 гъэм къалъхуащ совет еджагъэшхуэ, академик, Социалист Лэжьыгъэм щэнейрэ и ЛIыхъужь, СССР-м ЩIэныгъэхэмкIэ и академием и президенту илъэс куэдкIэ щыта Келдыш Мстислав.
♦1915 гъэм къалъхуащ актёр, СССР-м и цIыхубэ артист Зельдин Владимир.
♦1917 гъэм къалъхуащ УФ-м и цIыхубэ артист, Къэбэрдей къэрал драмэ театрым илъэс куэдкIэ щылэжьа Сонэ Мухьэрбий
♦1928 гъэм къалъхуащ УФ-м щIыхь зиIэ и агроном Мысрокъуэ Беслъэн.
♦1937 гъэм къалъхуащ филологие щIэныгъэхэм я доктор, профессор, ЩIДАА-м и академик, Кубаным щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Сэкий (КIарэ) Риммэ.
♦1938 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, журналист, детектив цIэрыIуэ куэд зи къалэмыпэм къыщIэкIа Вайнер Георгий.
♦1940 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, публицист, критик, УФ-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ КхъуэIуфэ Хьэчим.
♦1942 гъэм къалъхуащ техникэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, ЩIДАА-м и академик Дэхъу Мухьэмэд.
♦1945 гъэм къалъхуащ жылагъуэ лэжьакIуэ, хьэрычэтыщIэ, псапащIэ Едыдж Нихьаи.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 13 - 15, жэщым градуси 4 - 5 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:

Адыгэм и ныбэ егъэныкъуэри, и шым и ныбэ ирегъэкъу.