Мы махуэхэм
Мэкъуауэгъуэм и 11, мэрем
♦Щыгъупщэх узыфэм пэщIэтыным и урысейпсо махуэщ
♦1826 гъэм Москва къыщызэIуахащ нэм щеIэзэ япэ сымаджэщыр.
♦1842 гъэм дунейм къытехьащ Гоголь Николай и тхыгъэ цIэрыIуэр - «Мертвые души» - зыфIищар.
♦1889 гъэм США-м щыщ Перди Джонрэ Садгвар Джеймсрэ къагупсысащ зэпкърыпх-зэпкърыплъхьэж хъу шэнтыр.
♦1965 гъэм Инджылызым и пащтыхь Елизаветэ Британие империем и орденыр яритащ «Биттлз» гупым и музыкантхэм.
♦1975 гъэм Алыджым къыщащтащ и конституцэр.
♦2010 гъэм ЮАР-м щыщIидзащ дунейм футболымкIэ и ХIХ чемпионатым. Нэхъапэм Африкэм и щIыналъэм футболымкIэ чемпионат зэи щекIуэкIатэкъым. Мэкъуауэгъуэм и 11 - бадзэуэгъуэм и 11-хэм къриубыдэу зэхьэзэхуахэм я нэхъ лъэщу къыщIэкIар Испанием и командэ къыхэхарт.
♦1811 гъэм къалъхуащ урыс тхакIуэ, критик, философ, демократ Белинский Виссарион.
♦1864 гъэм къалъхуащ нэмыцэ композитор, дирижёр цIэрыIуэ Штраус Рихард.
♦1906 гъэм къалъхуащ Урысейпсо радиом и диктору щыта, СССР-м и цIыхубэ артисткэ Высоцкая Ольгэ.
♦1895 гъэм къалъхуащ совет дзэ къулыкъущIэ, Совет Союзым и Маршал Булганин Николай.
♦1910 гъэм къалъхуащ Франджы зыплъыхьакIуэ, сурэттех, режиссёр, дунейпсо хыхэр джынымкIэ цIэрыIуэ хъуа Кусто Жак Ив.
♦1939 гъэм къалъхуащ пшынауэ Iэзэу щыта, КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ ДыщэкI ФатIимэт.
♦1975 гъэм къалъхуащ урысей пианист, жылагъуэ лэжьакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Мацуев Денис.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 22 – 23-рэ, жэщым градус 15 - 17 щыхъунущ.
Мэкъуауэгъуэм и 12, щэбэт
♦Сабийхэр ягъэлажьэу мыдэным и дунейпсо махуэщ
♦Урысейм и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ. 1990 гъэм РСФСР-м и цIыхубэ депутатхэм я 1 съездым къыщащтащ Урысей Федерацэм и Къэрал суверенитетым и Декларацэр. 1994 гъэм УФ-м и Президент Ельцин Борис унафэ къыдигъэкIащ а махуэм къэрал мыхьэнэ етыным теухуауэ.
♦Инджылыз пащтыхьыгъуэ зэгуэтымрэ Ирландие Ищхъэрэмрэ я лъэпкъ махуэшхуэщ - я пащтыхь гуащэр къыщалъхуа махуэр ягъэлъапIэ
♦Бразилием щагъэлъапIэ зэгуэкIуахэм я махуэр
♦Финляндием и къалащхьэ Хельсинки и махуэщ
♦Тыркумэным щагъэлъапIэ щIэныгъэм и махуэр
♦1667 гъэм Франджым и пащтыхьым и дохутыр Дени Жан-Батист дунейм щыяпэу цIыхум лъы хикIащ.
♦1901 гъэм Кубэм и конституцэщIэр къащтащ. Абы ипкъ иткIэ США-м а къэралым теухуа хуитыныгъэшхуэхэр иIэ хъуат, Кубэр и бжьыр щIигъэува пэлъытэт. 1925 гъэм а конституцэм къару имыIэжу къалъытауэ щытащ.
♦1920 гъэм Панамэ псыдэжыпIэр къызэIуахауэ щытащ. А махуэм щегъэжьауэщ абы лэжьэн щыщIидзар, япэ кхъухьыр абы 1914 гъэм дэкIауэ щытами.
♦1921 гъэм Петроград и Къэрал филармониер щылэжьэну унэр къызэIуахащ.
♦1926 гъэм Бразилиер Лъэпкъхэм я Лигэ зэгухьэныгъэм къыхэкIыжауэ щытащ, абы Германиер зэрыхагъэхьамкIэ мыарэзыуэ.
♦1955 гъэм Якутием налмэс гъэтIылъыгъэ куэд зыщIэлъ щIыпIэ къыщагъуэтащ.
♦1964 гъэм зи фэр фIыцIэхэм я хуитыныгъэхэм къащхьэщыж, ЮАР-м щыщ Манделэ Нельсон и хьэкумыр ящIащ игъащIэкIэ тутнакъэщым исыну. Сыт хуэдэ лъэпкъ къыхэмыкIами, цIыху псори зэхуэдэн зэрыхуейр зи лъабжьэ и къэпсэлъэныгъэхэрт, абы къызэрыхуриджэрт паубыдар Нельсон. Ар кърагъэутIыпщыжыну, абы и телъхьэу къызэрыIэтащ цIыху минипщIхэр, ауэ ар щахузэфIэкIар 1990 гъэрщ. ИлъэсиплI дэкIри, ар хахащ Африкэ Ипщэ Республикэм и президенту. МамырщIэкъуу, цIыхубэм я гъуазэ щыпкъэу зэрыщытым папщIэ, 1993 гъэм Манделэ Нобель и саугъэтыр иратауэ щытащ.
♦1990 гъэм Урысей Федерацэм и цIыхубэ депутатхэм я I съездым РСФСР-м и къэрал суверенитетым теухуа декларацэр къищтащ.
♦1991 гъэм Урысейм щыяпэу къэралым щекIуэкIащ президент хэхыныгъэхэр. Ельцин Борис абы РСФСР-м и япэ Президенту щыхахащ.
♦1991 гъэм Ленинград референдум щрагъэкIуэкIащ я къалэм и цIэм теухуауэ. Абы щыпсэухэм я нэхъыбапIэм Iэ яIэтауэ щытащ я къалэм и япэрей цIэр - Санкт-Петербург - фIэщыжыным теухуауэ.
♦1992 гъэм Урысей Федерацэм и Гъунапкъэхъумэ дзэхэр къызэрагъэпэщащ.
♦2000 гъэм Шэшэн Республикэм и администрацэм и унафэщIу ягъэуващ Кадыров Ахъмэт.
♦1942 гъэм Зеикъуэ къуажэм (КъБАССР) къагъэIэпхъуат Ленинград хамэ къэралыбзэхэр щаджу дэт пединститутыр.
♦1945 гъэм Калинин М. И. Кремлым маршал Жуков Г. К. щритащ Совет Союзым и ЛIыхъужьым и ещанэ Дыщэ Вагъуэр.
♦1990 гъэм «Печатымрэ цIыхубэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмрэ ятеухуауэ» Законыр СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм къищтащ. Абы цензурэр игъэкIуэдыжащ.
♦2014 гъэм Сан-Паулу (Бразилие) къыщызэIуахащ дунейм футболымкIэ и 20-нэ чемпионатыр. Ар мэкъуауэгъуэм и 12 - бадзэуэгъуэм и 13-хэм екIуэкIащ. Германием и командэ къыхэхарщ чемпион хъуауэ щытар.
♦2015 гъэм Азербайджаным и къалащхьэ Баку къыщызэIуахащ япэ Европей джэгухэр.
♦1908 гъэм къалъхуащ совет балеринэ цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Семёновэ Маринэ.
♦1924 гъэм къалъхуащ США-м и 41-нэ президент Буш Джордж.
♦1939 гъэм къалъхуащ драматург, АР-м и цIыхубэ артист, УФ-ми КъБР-ми щIыхь зиIэ я артист, Адыгэ Республикэм и Къэрал саугъэтым и лауреат Мурат Чапай.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 24 – 25-рэ, жэщым градус 17 - 18 щыхъунущ.
Мэкъуауэгъуэм и 13, тхьэмахуэ
♦Цы зэрыхъэным и дунейпсо махуэщ
♦Урысейм щагъэлъапIэ Социальнэ лэжьакIуэм и махуэр. 1701 гъэм Пётр Езанэм унафэ къыдигъэкIащ хуэмыщIауэ псэухэм, сымаджэхэм, жьы хъуахэм щхьэегъэзыпIэ яхуэхъун унэхэр къызэIухыным теухуауэ. Унафэм къигъэувырт зи щхьэ сэбэп хуэмыхъужыф цIыхуипщI къэс зы якIэлъыплъу а унэхэм щылэжьэн хуейуэ. Абдеж къыщежьащ цIыхухэм социальнэу защIэгъэкъуэным хуэгъэпса IэнатIэр.
♦Зэрыдэ машинкэм и махуэщ
♦Бельгием адэм и махуэр щагъэлъапIэ
♦1825 гъэм США-м щыщ IэпщIэлъапщIэ Хант Уолтер мастэкъуаншэ къызэригупсысам и щыхьэт тхылъ иратащ.
♦1860 гъэм Урысейм и Къэрал банкыр къызэрагъэпэщащ.
♦1892 гъэм Урысей империем щыяпэу Киев щаутIыпщащ электрокъарукIэ лажьэ трамвайр.
♦1895 гъэм Франджым щиухащ дунейм щыяпэу абы щекIуэкIа автомобиль къызэдэжэхэр.
♦1912 гъэм Москва къыщызэIуахащ гъуазджэ хэIэтыкIахэм я музейр. Иджы ар Пушкин А. С. и цIэр зезыхьэ къэрал музейрщ.
♦1934 гъэм Воронеж, Калугэ областхэр къызэрагъэпэщащ
♦1936 гъэм Къэбэрдей лъэпкъ драмэ театрыр къызэIуахащ.
♦1961 гъэм Калугэ къалэм дунейм щыяпэу ухуэн щыщIадзащ космонавтикэм и музейр. Абы и лъабжьэм и япэ мывэр хилъхьащ Гагарин Юрий.
♦1940 гъэм къалъхуащ Югославием щыщ актёр цIэрыIуэ, режиссёр Митич Гойкэ.
♦1946 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, КъШКъУ-м и профессор Даур Борис.
♦1950 гъэм къалъхуащ искусствоведенэм и доктор, профессор, ЩIДАА-мрэ Тыркумэн Республикэм щIэныгъэхэмкIэ и академиемрэ я академик, Тыркумэн консерваторэм и проректор Абыкъу ФатIимэ.
♦1951 гъэм къалъхуащ шэрджэс еджагъэшхуэ, ветеринар щIэныгъэхэм я доктор, профессор Аргун МуIэед.
♦1958 гъэм къалъхуащ урысей актёр, УФ-м и цIыхубэ артист Маковецкий Сергей.
♦1970 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, АКъУ-м и профессор ХъуакIуэ Заурбэч.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 21 – 22-рэ, жэщым градус 16 - 17 щыхъунущ.
Мэкъуауэгъуэм и 14, блыщхьэ
♦Лъы зытым и дунейпсо махуэщ
♦Блогерым и дунейпсо махуэщ
♦УФ-м Iэпхъуэшапхъуэхэм я Iуэхухэр зэкIэлъызыгъакIуэ и къулыкъущIапIэм и лэжьакIуэм и махуэщ
♦США-м щагъэлъапIэ я къэрал ныпым и махуэр. Ар 1916 гъэм ягъэуващ.
♦1775 гъэм США-м и дзэр къызэрагъэпэщащ.
♦1834 гъэм Америкэм щатащ пшахъуашхэр къызэрыщагупсысам щыхьэт техъуэ тхылъ.
♦1859 гъэм Шэшэныр Урысей империем хыхьащ.
♦1891 гъэм Сыбыр гъущI гъуэгушхуэр ухуэн щIадзащ.
♦1897 гъэм Урысей император Николай ЕтIуанэм унафэ къыдигъэкIащ фабрикэхэм, заводхэм, нэгъуэщI IуэхущIапIэхэм тхьэмахуэ махуэр мылэжьэгъуэ махуэу щыгъэувыным теухуауэ.
♦1898 гъэм Урысейм щыяпэу лэжьэгъуэ махуэм и кIыхьагъын хуейм теухуа унафэ къыщащтащ. Абы ипкъ иткIэ, цIыхур зы жэщ-махуэм зэрылажьэр сыхьэт 11,5-м щIигъун хуейтэкъым.
♦1905 гъэм «Князь Потёмкин Таврический» урысей кхъухьым цIыхухэр къыщызэрыIэтащ.
♦1936 гъэм КъБАССР-м гъуазджэхэмкIэ и управленэр къызэрагъэпэщащ.
♦1940 гъэм Франджы командующэ нэхъыщхьэ Вейган Максим и унафэкIэ, зауэ хэмыту, Париж къалэр нэмыцэ фашистыдзэм иратащ.
♦1941 гъэм Латвием, Литвам, Эстонием щыпсэу куэд дыдэ яубыдурэ я щIыналъэхэм залымыгъэкIэ кърашащ. А махуэм а къэралхэм ягу къыщагъэкIыж Прибалтикэм и цIыхубэм политикэ залымыгъэ щыкIэлъызэрахьа а зэманым хэкIуэдахэр.
♦1995 гъэм Басаев Шамиль зи пашэ, щIэпхъаджащIи 195-рэ хъу гупым Будённовск сымаджэщым цIыху 1600-м щIигъу гъэру щIаубыдауэ щытащ.
♦1946 гъэм къалъхуащ США-м и президент, мелардырыбжэ Трамп Дональд.
♦1951 гъэм къалъхуащ урысей кинорежиссёр, УФ-м и цIыхубэ артист Сокуров Александр.
♦1955 гъэм къалъхуащ адыгей усакIуэ, драматург, егъэджакIуэ ЛIыхэс Мухьдин.
♦1956 гъэм къалъхуащ киноактрисэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артисткэ Сафоновэ Еленэ.
♦1964 гъэм къалъхуащ усакIуэ, журналист Хьэщыкъуей Олег.
♦1969 гъэм къалъхуащ нэмыцэ теннисисткэ цIэрыIуэ, Олимп джэгухэм дыщэ, дыжьын, жэз медалхэр къыщызыхьа, нэгъуэщI дунейпсо зэпеуэ куэдым щытекIуа Граф Штеффи.
♦1971 гъэм къалъхуащ усакIуэ, «Нур» журналым и редактор нэхъыщхьэм и къалэнхэр зыгъэзащIэ Аброкъуэ Беллэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 24 – 25-рэ, жэщым градус 16 - 18 щыхъунущ.
Мэкъуауэгъуэм и 15, гъубж
♦Жьыбгъэм и дунейпсо махуэщ
♦Зи ныбжь хэкIуэтахэм лей къатемыгъэхьэным и дунейпсо махуэщ
♦Урысейм щагъэлъапIэ щIыуэпсым хуэсакъ ныбжьыщIэхэм (юннатхэм) я зэгухьэныгъэр къыщызэрагъэпэща махуэр
♦Армением и къэрал ныпым и махуэщ
♦Азербайджаным щагъэлъапIэ лъэпкъыр хъумэным и махуэр
♦1561 гъэм Идар Темрыкъуэ ипхъу Гуащэнэ (Марие) Москва нэсащ. Абы щIыгъуащ и дэлъху Думэныкъуэ, и шыпхъу Алътыншаш, абы и щхьэгъусэ Бекбулат, а тIум я къуэ Саин-Булат сымэ.
♦1862 гъэм Америкэм щыщ Гатлинг Ричард япэу пулемёт къигупсысащ.
♦1885 гъэм Урысейм къыщыдагъэкIащ цIыхубзхэмрэ ныбжьыщIэхэмрэ жэщым ягъэлэжьэну хуит зымыщI закон.
♦1920 гъэм Эстоние Республикэм и Конституцэр къащтащ.
♦1931 гъэм ВКП (б)-м и ЦК-м Москва къалэм метро щыухуэным теухуа унафэ къищтащ. 1935 гъэм и накъыгъэм къызэIуахащ абы и япэ гъуэгуанэр, «Сокольники» - «Парк культуры» жыхуиIэр.
♦1954 гъэм УЕФА зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
♦1984 гъэм СССР-м цIыхубэ махуэшхуэу иджыри зы щагъэуващ – ЩIэныгъэхэм я махуэр.
♦2001 гъэм Китайм, Урысейм, Къэзахъстаным, Таджикистаным, Къыргъызым, Узбекистаным я унафэщIхэм я жэрдэмкIэ ЗэдэлэжьэнымкIэ Шанхай зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
♦1867 гъэм къалъхуащ урыс усакIуэ, адыгэ бзылъхугъэм теухуа усэ телъыджи зи къалэмыпэм къыпыкIа Бальмонт Константин.
♦1896 гъэм къалъхуащ совет къэралым автомобиль къыщIэгъэкIын IэнатIэр щызэтезыухуахэм ящыщ, СССР-м автомобиль транспортымрэ шоссе гъуэгухэмкIэ и министру щыта Лихачёв Иван.
♦1914 гъэм къалъхуащ КПСС-м и ЦК-м и секретарь нэхъыщхьэу, СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым и УнафэщIу щыта Андропов Юрий.
♦1929 гъэм къалъхуащ шэрджэс тхакIуэ Туаршы Аслъэн.
♦1930 гъэм къалъхуащ Дагъыстэн Республикэм и унафэщIу щыта, Дагъыстэным и Къэрал советым щIыхь зиIэ и унафэщI Магомедов Магомедали.
♦1936 гъэм къалъхуащ совет актёр, РСФСР-м и цIыхубэ артист Державин Михаил.
♦1945 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Пщыгъуэш Юрий.
♦1956 гъэм къалъхуащ НТВ телекомпанием и къызэгъэпэщакIуэхэм ящыщ, абы и унафэщIу илъэс зыбжанэкIэ лэжьа, цIыхухэм гунэс ящыхъу нэтын куэд езыгъэкIуэкIыу щыта журналист цIэрыIуэ Киселёв Евгений.
♦1977 гъэм къалъхуащ урысей актрисэ цIэрыIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артисткэ Ковальчук Аннэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 22 - 23-рэ, жэщым градус 15 - 16 щыхъунущ
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Уи ныбэ гъэгъуи, уи гугъуфI егъэщI.
