Премьер-лигэм щыхэта илъэсхэм «Спартак-Налшыкым» щыджэгуащ нэгъуэщI къэралхэм къикIа щIалэ зыбжанэ. Абыхэм ящыщ зыщ Фредриксон Оттэ. 2010 гъэм зэхаубла зэхьэзэхуэм и япэ джэгугъуи 8-м хиубыда зэIущIи 5-м финн гъуащхьэтетым и гъуэм зыми топ къыдигъэкIыфатэкъым икIи налшыкдэсхэм зэпеуэм бжьыпэр щаубыдат уей-уей жызыгъэIэрэ мылъкум къызэгуиудхэу Санкт-Петербург и «Зенит»-р, Мэзкуу и «Спартак»-р, ЦСКА-р, «Локомотив»-р, Къэзан и «Рубин»-р, нэгъуэщI куэди иужь къринэри. «Спорт-Экспресс» газетым и корреспондентым иджыблагъэ абы упщIэ зыбжанэкIэ зыхуигъэзащи, жэуапхэр ди щIэджыкIакIуэхэм яфIэхьэлэмэт зэрыхъунум шэч къытетхьэркъым. «Спартак-Налшыкым» и фащэр щыгъыу Фредриксон Оттэ зэIущIэ 47-рэ иригъэкIуэкIащ икIи лъэужь дахэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и спортым къыщигъэнащ. Псалъэм къыдэкIуэу къыхэдгъэщынщи, ипхъу закъуэри къыщалъхуар ди щIыпIэращ.
- Оттэ, илъэс зыбгъупщI хъуауэ уи хъыбар тщIэркъым. «Спартак-Налшыкым» узэрыхэкIыжрэ дауэ упсэурэ?
- Фэбжь хьэлъэ зэрызгъуэтам къыхэкIыу, Налшык сыкъикIыжа иужькIэ, зызгъэхъужри зы мащIэрэ иджыри сыджэгуащ. ИтIанэ тренер IэнатIэм сыпэрытащ. Иджы бдзэжьеящэ Iуэхугъуэхэм хьэрычэт щызощIэ. Си компаниер абы и лъэныкъуэкIэ дунейм нэхъ щылъэрызехьэхэм хабжэ.
- АдэкIэ уджэгуну уи узыншагъэм къимыхьми, тренер IэнатIэр щхьэ убгына?
- СызэригугъэмкIэ, фIыуэ илъэгъуа Iуэхум цIыхум къанэ щымыIэу зритын хуейщ. Си гъащIэм щыщу илъэс куэд сэ топджэгум хухэсхащ. Абы щыгъуэми сыхуейт иджыри нэгъуэщI зыгуэрым и IэфIагъыр зэзгъэщIэну. ПщIэрэ, футболыр уи IэщIагъэу щыщытым и деж уи къару, зэман псори абы пфIехь. Апхуэдэу адэкIэ схузэфIэкIынутэкъыми, гъащIэм нэгъуэщI IэнатIэ къыщызгъуэтащ. Пэжщ, сыщыхущIыхьэм и деж сабийхэр иджыри согъасэ, футболист балигъхэм чэнджэщхэр язот. АрщхьэкIэ си къалэн, унэтIыныгъэ нэхъыщхьэр къызэхъулIэ хьэрычэтыщIэ Iуэхуращ.
- 2010 гъэм дгъэзэжынщ. Уэ абы щыгъуэм «Спартак-Налшыкым» узэрыхыхьар куэдым гъэщIэгъуэн ящыхъуат – финн гъуащхьэтетыр бгырысхэм къахэхутащ.
- (Мэдыхьэшх). Шэч къытесхьэркъым си япэ финн гъуащхьэтет Кавказыр къызогъанэри, Урысейм зэрыщымыIам. А лъэхъэнэм премьер-лигэр лъэщащ икIи дэтхэнэ футболистми зиужьынымкIэ ар IэмалыфIт. ЩIыпIэ зыбжанэм къикIа щIалэ куэд абы щызэхуэсат. Налшык и командэр гъуащхьэтет хуэныкъуэт, сэри сыщхьэхуитти, дызэрыгъуэтащ.
- АрщхьэкIэ, Налшык Мэзкуукъым, атIэ Кавказ Ищхъэрэщ…
- СызэригугъэмкIэ, къыздэджэгухэр нэхъ къысщышынэрт, сэ Кавказым сызэрыщыщтэм нэхърэ (мэдыхьэшх).
- Сыт щхьэкIэ?
- ПщIэрэ, дэ финнхэр дыерыщщ, дыткIийщ. Уи фIэщу жыпIэмэ, сыщIэгузэвэнрэ сыщIэпIейтеинрэ Къэбэрдей-Балъкъэрым сыщрихьэлIакъым. ИкъукIэ гуапэу къыщысIущIащ командэми, къалэми. Пэжщ, Кавказым зэрымыщысабырым теухуауэ сэ куэд зэхэсхырт, арщхьэкIэ апхуэдэу щыщытыр гъунэгъу республикэхэрат. Псалъэм къыдэкIуэу къыхэзгъэщыну сыхуейт урысыбзэр селIалIэу зэрызэзгъэщIар. Налшык цIыху куэд ущрихьэлIэнукъым инджылызыбзэкIэ псалъэу, сэ абыхэм сахэзэгъэн хуейт. Бзэр зэзгъэщIа иужькIэ нэхъ зэпэгъунэгъуж дыхъуащ, зэран къытхуэхъу гъунапкъэхэр Iутхри. Тренерхэр, къыздэджэгухэр зыхуейр нэхъ къызгурыIуэ хъуащ, сэри сахэпсэлъыхьыфырт. Армырамэ, жаIэр зыхыумыщIыкIыу, ауан укъащIу екIуэкIыфынут, жэуапи пхуемыту.
- «Спартак-Налшыкым» нэхъ уи ныбжьэгъуфIу хэтахэр къыпхуебжэкIыфыну?
- Дэ цIыху телъыджэ куэд къытхэтащ. Куржым щыщ Сирадзе Давид хуабжьу сэбэп къысхуэхъуащ гупым сыхэзэгъэнымкIэ. Ар нэхъапэм Германием щыджэгуат сэ схуэдэу, икIи дызытепсэлъыхьынрэ дигу къэдгъэкыIжынрэ ди куэдт. Къыхэзгъэщыну сыхуейт гъуащхьэтетхэр зыгъасэу щыта Кращенкэ Сергеи. Ар иджыпсту Тулэ и «Арсенал»-м щолажьэ.
- Къыбдэджэгуахэм ящыщу хэт сымэ пщIэжрэ?
- Псори! Куржы футболист куэд къытхэтащ: Амисулашвили Александр, Гогуа Гогитэ, Сирадзе Давид. СощIэж гупым и капитан Джудович Миодраг – абы «Джудэ-адыгэлI»-кIэ еджэрт икIи илъэс куэд Налшык щигъэкIуащ. Черногорием щыщ нэгъуэщI зыи ди гъусащ – Йованович Милан. Гуапэу сигу къызогъэкIыж Кисенков Владимир, Филатов Валентин, Джатэрывэ Къазбэч, Рус… Рус…
- Русич Деян?
- НтIэ. Ар сэ схуэдэу гъуащхьэтету къытхэтащ.
- ПщIэрэ Васин Виктор иджыри къэс зэрыджэгур?
- СощIэ, урысей футболым нобэми сыкIэлъоплъ. «Спартак-Налшыкым» къыщыддыхэтам Виктор щIалэ дыдэт, иджы ЦСКА-м щоджэгу.
- 2010 гъэм уэ уихъуэжыну хьэзыру щытащ Мандрыкин Вениамин. Абы къыщыщIам ущыгъуазэ?
- Дауи, зэхэсхащ автомобиль зэжьэхэуэм фэбжь хьэлъэ къыхихауэ пIэхэнэу къызэрынар. Ар акъылым къимытIасэ щIэщхъущ. Узыншагъэ игъуэтыжыну сохъуэхъу.
- Фи тренер нэхъыщхьэу щыта Красножан Юрэ теухуауэ сыт жыпIэфын?
- Сызыгъэса тренерхэм ящыщу нэхъыфI дыдэхэм яхызобжэ. ИкъукIэ пщIэ лъагэ хузощI. «Спартак-Налшыкым» и ехъулIэныгъэхэм я Iыхьэшхуэу ар щытауэ къызолъытэ. Абы футбол философие бэлыхь иIащ. Псом ящхьэращи, къыбгурыIуэу! Красножан и гупсысэхэр IупщIу гупым бгъэдилъхьэфырт. КъищынэмыщIауэ, ар психолог гъуэзэджэт. Дэтхэнэ зы футболистми сыт щыгъуи бгъэдыхьэкIэ къыхуигъуэтыфырт: хэти текIиен хуейт, хэти и дамэм гуапэу утеуIуэмэ зэфIэкIырт. А псоми я фIыгъэкIэ сащыхьагъащIэ 2010 гъэм екIуэкIа зэхьэзэхуэм Урысей Федерацэм и премьер-лигэм бжьыпэр щыдубыдат. Гуп лъэщым, зэкъуэтым хузэфIэкIынур мащIэкъым.
- 2011 гъэм Красножан ягъэкъуэншащ кIэух зэIущIэр Мэзкуу и «Локомотив»-м тыгъэ хуищIу, Европэм и лигэм щызыгъэджэгуну увыпIэр къригъэхьауэ. Езыр иужькIэ абы Iэпхъуэри и тренер нэхъыщхьэ хъуащ. БгъэщIэгъуа ар щызэхэпхам?
- Апхуэдэ Iуэхухэм сытепсэлъыхьыну сыхуит си гугъэкъым.
- Хъунщ-тIэ. Апхуэдэу щыщыткIэ къыджеIэт Налшык сыткIэ удихьэхами.
- Бзэр зэзгъэщIа иужькIэ хуиту къалэм сыкъыдыхьэ, цIыхухэм сепсалъэ хъуащ. Маршруткэм (Оттэ а псалъэр урысыбзэкIэ жеIэ) ситIысхьэрти, бэзэрым щэхуакIуэ сыдэкIырт, щIыпIэм зыщысплъыхьырт. Налшык – къалэ телъыджэщ!
- Я шхыныгъуэхэм уахуэзэшрэ?
- Хуабжьу! Налшык фIыуэ щIэслъэгъуахэм ящыщ зыщ абы щагъэхьэзыр шхын IэфIхэр. Iум йоткIухь я пхъэщхьэмыщхьэхэри хадэхэкIхэри. Шашлыкхэр-щэ?! Абыхэм яхуэдэ дуней псом теткъым! КъищынэмыщIауэ, Налшык икъукIэ сигу щрихьащ а щIыпIэм щагъэхьэзыр пивэр. СощIэж, ди клубым и унафэщIхэм ящыщ зым ар къыщыщIагъэкIым ныбжьэгу щиIэти, дигъэтхъэжырт. «Тэрч» пивэр дунейм щынэхъыфIхэм ящыщщ.
- Ди жагъуэ зэрыхъущи, 2012 гъэм уи лъэгуажьэм фэбжь игъуэтри, «Спартак-Налшыкым» ухэкIыжын хуей хъуащ. ИужькIэ илъэситIкIэ зыщIыпIи ухэтакъым. Сыт щхьэкIэ?
- ИпэжыпIэкIэ илъэсищкIэ сыджэгуакъым. Финляндием и командэ къыхэхам сраджауэ си лъэгуажьэм хэлъ хуэр зэпычащ. АдэкIэ нэхъ Iеиж узыр хъуащ. Дохутырхэм къызжаIащ къэскIухьын папщIэ си лъэгуажьэр зэрагъэхъужыфынур, ауэ топ джэгуным сызэрыпыкIар.
Операцэ хьэлъэ франджы клиникэм сыщащIащ, хъарзынэуи сызэфIэувэж хуэдэт. АрщхьэкIэ илъэс дэкIри, узым къытригъэзэжащ. Аргуэру пIалъэ кIыхькIэ зызгъэхъужын хуей хъуащ. Зыми и фIэщ хъуртэкъым топджэгум зэгуэр сыхыхьэжыну.
- АрщхьэкIэ уэ къэбгъэзэжащ.
- ИкIи абы срогушхуэ. Илъэс зыбжанэкIэ Норвегием сыщыджэгужри, футболым 2017 гъэм сыкъыхэкIыжащ. АфIэкIа си узыншагъэм сытегушхуэфынутэкъым. Иджы хуиту, зыми симыгъэпIейтейуэ къызокIухь, къызожыхь. ЩIымахуэм лыжэм сытоувэф. Си унагъуэр тэмэмщ, хьэрычэтыр къызохъулIэ. Сыт нэгъуэщI узыхуейр?!
