Пластикыр зэрызэрахъуэкIыну пкъыгъуэхэр
Зэманыр и пIэ иткъым, щIэныгъэми махуэ къэс щIэ гуэрхэр къыхохьэ. Арыншэуи нэгум къыщIэгъэхьэгъуейщ.
ЩIэныгъэлIхэр мы зэманым зи ужь ит, япэ ирагъэщ Iуэху нэхъ гугъухэм ящыщщ кIэрыхубжьэрыхухэр гъэсеиным ехьэлIахэр. Дуней псор пхъэнкIий идзыпIэ хъуным нэсащ. Махуэ къэс ди нэгу щIокI абы и щапхъэхэр – ди къалэхэм, къуажэхэм пхъэнкIийуэ щызэтрихьэр нэхъыбэ мэхъу кIуэ пэтми. Уеблэмэ хыхэми хытIыгу абрагъуэхэр къыщыунэхуу хуежьащ, абыхэм хадза кIэрыхубжьэрыху тонн минхэр зэхэжыхьауэ. А псори зи IэрыкIыр, дауи, цIыхурщ. А щытыкIэм зегъэхъуэжыным, къэкIуэну щIэблэхэм щIыр къабзэу зэрахуэхъумапхъэм толажьэ щIыуэпсыр хъумэным и телъхьэ цIыху жыджэрхэр, гулыцI зиIэхэр.
КIэрыхубжьэрыхухэм щIыпIэшхуэ щаубыд ерыскъыр зэрылъахэм - пластикым, полиэтиленым къыхэщIыкIахэр бгы уам хуэдэу адэкIэ-мыдэкIэ щызэтрехьэ. Пластикыр щIым хэмыкIуэдэжу (и лIэужьыгъуэм елытауэ) илъэс 200-м къыщыщIэдзауэ илъэс минкIэ хэлъыфынущ. Псым, дыгъэм хэлъмэ, жьым зэпымыууэ ипхъэхми ар илъэсищэкIэ кIуэдыжыну аращ. АтIэ ар гупсысапIэкъэ цIыхум дежкIэ?! И Iэужьым дунейр апхуэдиз зэманкIэ «итхьэлэныр» щхьэ игу тригъахуэрэ?!
А псом егупсыс, хэкIыпIэ къэзыгъуэтыну хуей щIэныгъэлIхэр, дим гуапэ зэрыхъунщи, мащIэкъым. Псалъэм папщIэ, Ипщэ Урал къэрал университетым и щIэныгъэлIхэр, Индием щыщ IэщIагъэлIхэр ящIыгъуу, йолэжь пластикхэкIхэм я пIэкIэ къэбгъэсэбэп хъуну пкъыгъуэхэр къыщIэгъэкIыным. Абыхэм къагупсысащ ерыскъыр зыкIуэцIыплъхьэ хъуну материал гъэщIэгъуэн, пластикым полиэтиленымрэ иризэпхъуэкI хъуну. Абы и лъабжьэр крахмалщ.
Техникэ щIэныгъэхэм я доктор Поторокэ Иринэ зэрыжиIэмкIэ, кIэрыхубжьэрыхухэр зэрызэтрихьэм пыщIа гугъуехьхэр зэфIэхыным хэкIыпIэу иIэр щIым «хуэмыгъэткIуж» пкъыгъуэхэр нэхъ щабэхэмкIэ, щIыуэпсым зэран хуэмыхъу, зэман кIэщIым къриубыдэу зэпкърыхуж материалхэмкIэ зэхъуэкIынырщ. Абыхэм къызэралъытэмкIэ, апхуэдэ пкъыгъуэхэр ерыскъыпхъэ промышленностми, косметологиеми, хущхъуэ щIынми, медицинэми къыщыбгъэсэбэп хъунущ.
Нобэ
Хъарбызым и дунейпсо махуэщ
Къэзахъстаным щагъэлъапIэ транспорт IэнатIэм и лэжьакIуэхэм я махуэр
1492 гъэм Колумб Христофор зи унафэщI кхъухьищыр япэу зекIуэ ежьащ, Палос-де-ла-Фронтерэ испан къалэм и кхъухь тедзапIэм IукIри. А зекIуэрщ абы Америкэр къыщызэIуихар – 1492 гъэм жэпуэгъуэм и 12-м ар а щIыналъэм и Iуфэхэм есылIащ.
1778 гъэм Милан къыщызэIуахащ «Ла Скала» оперэм и унэр.
1799 гъэм урысеидзэм и кхъухьхэр Тыркум япэ дыдэу хуит ищIащ Босфор псы дэжыпIэм къыпэрымыуэу дигъэкIыну.
1783 гъэм Куржым (Грузием) и КъухьэпIэ лъэныкъуэр Урысейм хыхьащ.
1942 гъэм ЗыхъумэжыныгъэмкIэ Налшык комитетым зыхъумэжыныгъэмкIэ гупхэр къызэгъэпэщыным теухуа унафэ къищтащ.
1943 гъэм щIидзащ партизанхэм «ГъущI гъуэгум щекIуэкI зауэ» зыфIаща операцэм. РСФСР-м, Белоруссием, Украинэм я щIыналъэхэм хыхьэ гъущI гъуэгухэр фашистхэм хуиту къемыгъэгъэсэбэпыным, абыхэмкIэ кърашэкI я дзэ техникэр зэтекъутэным, зауэлIхэр зэтеукIэным хуэгъэпсат ар. МазитIым нэблагъэкIэ екIуэкIа а зэуэкIэ лIэужьыгъэум бийм хэщIыныгъэшхуэ иритат.
1952 гъэм Хельсинки щызэхуащIыжащ ХV гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. Абы япэ дыдэу СССР-м и спортсменхэр хэтащ.
1958 гъэм дунейм щыяпэу псыщIагъырыкIуэ кхъухь Ищхъэрэ полюсым нэсащ. Ар зыхузэфIэкIар США-м и «Наутилус» кхъухьырщ.
1959 гъэм Москва къыщызэIуахащ къэрал куэдым я лIыкIуэхэр зыхэта япэ кинофестивалыр.
1980 гъэм Москва щызэхуащIыжащ ХХII гъэмахуэ Олимп Джэгухэр.
1994 гъэм Налшык къыщызэIуахащ Бгырысхэм я дунейпсо конгресс.
1905 гъэм къалъхуащ совет щIэныгъэлI-радиохимик цIэрыIуэ, профессор Курчатов Борис.
1935 гъэм къалъхуащ Молдавием щыщ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ, СССР-м и Къэрал саугъэтыр, Лениным и щIыхькIэ ягъэувауэ щыта саугъэтыр зыхуагъэфэща Биешу Марие.
1936 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ сурэтыщI, скульптор, Къэбэрдей-Балъкъэрым и Къэрал саугъэтыр зрата БжэIумых Хьид.
1939 гъэм къалъхуащ адыгэ усакIуэ КIэмыргуей Анатолэ.
къызэралъхурэ илъэс 82-рэ ирокъу.
1942 гъэм къалъхуащ публицист, тхыдэ щIэныгъэхэм я кандидат, УФ-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Мэшыкъуэ Тэзал.
и ныбжьыр илъэс 79-рэ ирокъу.
1946 гъэм къалъхуащ совет актёр, кинорежиссёр, Урысейм и цIыхубэ артист Бурляев Николай.
и ныбжьыр илъэс 75-рэ ирокъу.
1905 гъэм къалъхуащ Урысей хоккеист, дунейм и чемпион, Олимп джэгухэм тIэунейрэ я чемпион, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Васильев Валерий къызэралъхурэ илъэс 72-рэ ирокъу.
1955 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, ЩIДАА-м и академик Джаурджий Оксанэ.
1955 гъэм къалъхуащ химие щIэныгъэхэм я доктор, профессор, РАЕН-м и член-корреспондент, тхакIуэ, зэдзэкIакIуэ Хьэмыз Руслан.
1986 гъэм къалъхуащ Белоруссием щыщ биатлонисткэ цIэрыIуэ, дуней псом тIэунейрэ, Олимп Джэгухэм щэнейрэ я чемпионкэ Домрачевэ Дарье.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уэфIу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 31 – 32-рэ, жэщым градус 20 – 22-рэ щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Нэфым и нэм хихар и гум хелъхьэж.
