ШыщхьэуIур иухыху къыхэтхыкIыр екIуэкIынущ

Ди газетым зэрытетащи, мы мазэм и пэм щIидзауэ Урысей псом щокIуэкI мэкъумэш IэнатIэм и къыхэтхыкIыныгъэ цIыкIур. Ар къызэгъэпэ­щауэ щокIуэкI Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэми.

Къэрал статистикэмкIэ федеральнэ ­къулыкъущIапIэм Кавказ Ищхъэрэ феде­ральнэ щIыналъэм щиIэ управленэм  и унафэщIым и къуэдзэ Гъащтэ Аурикэ зэ­рыжиIамкIэ, къыхэтхыкIыныгъэ цIыкIур иджы япэу къызэрагъэпэ­щауэ аращ. Абы и щхьэусыгъуэр илъэсипщIым зэ екIуэкI къыхэтхыкIыныгъэм и пIалъэр зэрыкIыхьым къыхэкIыу, илъэситхум деж апхуэдэ зы къэпщытэныгъэ пщIыныр ­нэхъ щьэпэу къызэралъытарщ. ­Мэкъумэш къыхэтхы­кIыныгъэ цIыкIум и къалэн нэхъыщхьэр               зи гугъу тщIы IэнатIэм ще­кIуэкIа зэхъуэкIы­ныгъэхэр къэ­хутэнырщ, ар иужькIэ сэбэп мэхъу мэкъуэмэш IэнатIэм зэ­рызрагъэу­жьыну жыпхъэхэр щаубзыхукIэ.
- Дэ иджыпсту едгъэкIуэкI лэжьыгъэм ­мэкъумэш IэнатIэр къанэ щымыIэу къызэ­щIеубыдэ. Къэтпщытэнущ ­мэкъумэш ор­ганизацэхэр, фермер IуэхущIапIэхэр, уней хьэ­рычэтыщIэхэр, хадэхэр, пхъэщ­хьэ­мыщ­хьэ, хадэхэкI щащIэ губгъуэхэр, нэгъуэщI­хэри,- жиIащ Гъащтэ Аурикэ. - КъыхэтхыкIыныгъэр къыдэхъулIэнрэ къыдэмы­хъулIэнрэ зэлъытар къуажэдэсхэм, лэ­жьакIуэхэм ди упщIэхэм пэжу жэуап къы­зэрыратырщ.
Дэ мылъкур ­къэ­зы­бж,­­ къэ­зыпщытэ ­къу­л­ыкъу­щIапIэхэм дащыщкъым, къыджаIэ бжыгъэри къытедгъэзэжу къэтп­щы­тэжынукъым. Дэ ди къа­лэныр цIыхухэм яIэу къагъэ­лъагъуэр ттхынращ. Мы къы­хэтхыкIыныгъэм цIыхухэр щIы­­щышынэни щIригузэвэни щы­Iэкъым. Росстатым зэхуихьэс хъыбархэр зы къэрал Iэ­натIи иритыркъым, респуб­ликэм щыщыIэ щытыкIэр ­къращIэу езыхэм яIэ бжыгъэу аращ.
УнафэщIым зэрыжиIамкIэ, республикэм и мэкъумэш IэнатIэм еужьэрэкIыу зеужь, мис ар IупщIу къигъэлъэгъуэн ­хуейщ къы­хэт­хыкIым.
ШыщхьэуIум и зым щегъэжьауэ респуб­ликэм и район псоми щолажьэ Северо-Кавказстатым и лIыкIуэхэр. ЦIыху 240-м унащхьэ чэзууэ республикэр къызэхакIухьынущ икIи щIы, былым, хадэ, губ­гъуэ щIапIэу яIэр ятхынущ. Ахэр зэхуэзыхьэс цIыхухэм планшет яIыгъщ, лэжьыгъэр ящигъэп­сынщIэу, зэма­ныр къахуди­гъахуэу, езыхэр къызэрыпцIыху фащэкIэ хуэпащ, Роспотребнадзорым къи­гъэув мардэхэр ягъэзащIэ. Эллектроннэу зэхуахьэса бжыгъэхэр махуипщIым зэ флешкэм тратхэри, щы­лажьэ щIыналъэм щыIэ лIыкIуэм ират. КъыхэтхыкIым щызэхуахьэс хъыбархэмрэ бжыгъэхэмрэ зрат­хэм цIэи-унэцIи теткъым, ахэр нэгъуэщI зы IуэхущIапIи яIэ­рыхьэркъым.
Гъащтэ Аурикэ къызэрыхигъэщамкIэ, мыпхуэдэ къыхэтхыкIхэр дяпэкIэ нэхъ тыншу зэфIагъэкIыу хъунущ, Росстатым ­дрон­хэр къигъэсэбэпынущи. Мы гъэми, къы­хэтхыкI цIыкIум ирагъэхьэлIауэ, Урысейм и щIыналъэ зыбжанэм а Iэмалыр ­къыщагъэсэбэп.
Къэбэрдей-Балъкъэрым и уна­фэм ипкъ иткIэ, къыхэтхыкIыныгъэ цIыкIум сыт и лъэныкъуэкIи хуэхьэзыру пэры­хьащ Северо-Кавказстатым и къудамэу КъБР-м щы­Iэр. ЩIыналъэ 13-м къэпщытакIуэхэр къы­щызэрагъэпэщащ, ахэр я къалэным ­хуагъэсащ. Абыхэм мы мазэм къапщытэн хуейщ уней хадэу 114 566-рэ, фейдэ ­къегъэщIыным емыпха цIыхубэ зэгухьэ­ныгъэу 140-рэ, мэкъумэшыщIэ-фермэ IуэхущIапIэу 4940-рэ, мэкъумэш организацэу 1753-рэ.
Къэбгъэлъагъуэмэ, къыхэ­зыт­хыкI зы цIыхум и пщэ къыдохуэ объект 480-рэ, ар ику иту махуэм 16 мэхъу. ЦIыху 240-м къыхатхыкIар инструктор 40-м ябжыжынущ. Операторхэри абы хэтыжмэ, къыхэтхыкIыныгъэ цIыкIур цIыху 308-м зэфIагъэкIынущ. Къы­хэ­зытхыкIхэм мы мазэм зэрылэжьам папщIэ улахуэу сом мин 18 иратынущ, инструкторхэм - сом 18.500-рэ.
Мэкъумэш IэнатIэм и къы­хэтхыкIыныгъэ цIыкIур шыщ­хьэуIум и 30 пщIондэ екIуэкIынущ. КъыхатхыкIахэр фокIадэ мазэм инструкторхэм ябжыжынущ, кърикIуахэр 2021 гъэм и кIэм, 2022 гъэм утыку кърахьэнущ.