ЩIэныгьэм и нурыр

 Къэралым и щIыпIэ куэдым къыщацIыхуу щыта щIэныгъэлI, зэман кIыхькIэ КъБКъУ-м и ректору лэжьа, республикэр, ди лъэпкъыр зэрыгушхуэ цIыху щэджащэ Лъостэн Владимир Чэлимэт н къуэм и гъащIэр уафэхъуэпскIым ещхьу нэхурэ гукъинэт. Дунейм къыщытехьэм къэунэхуауэ щыта а вагъуэр лъэхъэнэкIэрэ щIэблэм яхуоблэ, щIэныгьэм и нурыр дэтхэнэми лъигъэIэсу.

Лъостэныр Шэрэдж куейм хыхьэ Аушыджэр адыгэ къуажэм 1931 гъэм и накъыгъэ мазэм къыщалъхуащ. Налшык курыт еджапIэ №2-р ехъулIэныгъэкIэ къиуха нэужь, Москва дэт горнэ институтым щIэтIысхьащ. Къыхиха IэщIагъэр и псэм къыдыхьэу зэрыщымытым щIэхыу гу лъызыта щIалэщIэм и еджэныр нимыгъэсу абы къыщIэкIыжащ икIи къыкIэлъыкIуэ илъэсым и студент хъуащ Ломоносовым и цIэр зэрихьэу Москва дэт къэрал университетым и философие факультетым. А лъэхъэнэм наIуэ къэхъуакIэт Владимир къызэгъэпэщакIуэ зэфIэкI лъагэхэр зэрыбгъэдэлъыр.
ЩIэныгъэ нэхъыщхьэ зэзыгъэгъуэтауэ республикэм къэзыгъэзэжа Лъостэныр япэ щIыкIэ КПСС-м и Къэбэрдей обкомым и къудамэхэм ящыщ зым инструктору, иужькIэ партым и Прималкэ райкомым и етIуанэ секретару ягъэуващ. Лэжьыгъэм хуэIэижьу гу зылъата IэщIагъэлIым мыгувэу къыхуагъэфэщащ партым и Тэрч куей комитетым и япэ секретарь къулыкъур, итIанэ Тырныауз вольфрам-молибден комбинатым и парткомым и секретарь къалэныр. Сыт хуэдэ IэнатIэ пэрытами, Лъостэным зыкъигъэлъэгъуащ жэуаплыныгъэр ткIийуэ зыхэзыщIэ унафэщIу, лэжьыгъэм и къызэгъэпэщакIуэ IэкIуэлъакIуэу. Къыдэлажьэхэм ар къызэралъытэр унафэщI къудейуэтэкъым, атIэ дэтхэнэми чэнджэщэгъуфIу, гу зэIуха зиIэ ныбжьэгъу пэжу къалъытэрт.
1961 - 1969 гъэхэм Лъостэным и щIэныгъэм щыхигъэхъуащ Жылагъуэ щIэныгъэхэмкIэ Урысей Академием. Философие щIэныгъэхэм я кандидат хъуа нэужь, Владимир философиемкIэ абы и кафедрэм и егъэджакIуэу, и унафэщIу лэжьащ.
 Владимир щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтым и унафэщIу щагъэувам щыгъуэ, абы лэжьыгъэм «бэуэкIэщIэ» хилъхьауэ щытащ. Еш зымыщIэ щIэныгъэлIым и унафэм щIэт институтыр зэман кIэщIым къриубыдэу езым хуэдэ IуэхущIапIэхэу Кавказ Ищхъэрэм щыIэхэм я нэхъыфI хъуащ. 
 Къэбэрдей-Балъкъэрым щIэныгъэм нэхъри зыщегъэужьыным сыт щыгъуи пылът Лъостэныр. Москва, Петербург, нэгъуэщI къалэшхуэхэм я вузхэм я аспирантурэхэм я щIэныгъэм щыхагъэхъуэну КъБКъУ-р къэзыуха щIалэгъуалэ лъэрызехьэхэр игъакIуэрт. Ди щIыналъэм хиубыдэ дэтхэнэ зы жылагъуэми я тхыдэр джын щIадзауэ щытащ Владимир и жэрдэмкIэ. Ар езыри жыджэру хэтт апхуэдэ къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэм. 
1973 гъэм Лъостэн Владимир КъБКъУ-м и ректору ягъэуващ. Илъэс 21-кIэ ирихьэкIащ абы а къулыкъур. А лъэхъэнэм къриубыдэу нэхъ наIуэж къэхъуащ Лъостэным зэчийуэ бгъэдэлъым и инагъыр, иIэ щIэныгъэм и кууагъыр. Республикэм и еджапIэ нэхъыщхьэр езым хуэдэхэм фIыкIэ къахэщ ищIащ. Абы къыщызэригъэпэщащ докторантурэ, кандидат, доктор диссертацэхэр пхыгъэкIынымкIэ совет щхьэхуэхэр. А лъэхъэнэм щIадзащ техникэ лъэрызехьэхэр университетым щыгъэувынми.
Апхуэдиз лэжьыгъэшхуэм ехъулIэныгъэфIхэри къыпэкIуащ икIи 1980 гъэхэм и пэщIэдзэм КъБКъУ-м Лъэпкъхэм я зэныбжьэгъугъэм и орден къэрал дамыгъэ лъапIэр къыхуагъэфэщауэ щытащ. Университетыр Кавказ Ищхъэрэм щIэныгъэмкIэ, щэнхабзэмкIэ, егъэджэныгъэмкIэ и IуэхущIапIэ нэхъыфIхэм хабжащ.
Профессор, щIэныгъэлI, егъэджакIуэ, гъэсакIуэ ахъырзэманым и къалэнхэм дэщIыгъуу жылагъуэ мыхьэнэ зиIэ лэжьыгъэшхуи кърихьэлIэу щытащ. Ар мызэ-мытIэу СССР-м, КъБР-м я Совет Нэхъыщхьэхэм я депутату хахащ. Илъэс зыбжанэкIэ республикэм и Совет Нэхъыщхьэм и тхьэмадэм и къуэдзэу щытащ, «Хэку» зэгухьэныгъэм и Къэбэрдей-Балъкъэр къудамэм, республикэм и вузхэм я ректорхэм я Советым я унафэщIу лэжьащ. Апхуэдиз зэфIэкI зыбгъэдэлъа Лъостэным къэралым дамыгъэ лъапIэ куэд къыхуигъэфэщащ. Абыхэм ящыщщ Бэракъ Плъыжь, «ЩIыхьым и дамыгъэ» орденхэр, медаль, щIыхь тхылъ зыбжанэр. Абы зэрихьэрт КъБР-м, Адыгей Республикэм щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ цIэ лъапIэхэр, ИнформатикэмкIэ дунейпсо академием и академикт.
Лъостэн Владимир и цIэр дыщэпскIэ къэралпсо щIэныгъэм и тхыдэм хэтхащ. Абы и фэеплъ нэхур цIыху минхэм ягухэм щоблэ.

 

ТАМБИЙ Линэ.
Поделиться: