Кинор псэущ, цIыхухэр еплъыху

АР-м гъуазджэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ ЕмкIуж Андзор триха «Невиновен» адыгэ фильмым иджыри къыздэсым цIыхухэр кIуэурэ йоплъ. КиногъэлъэгъуапIэхэм зэрыжаIэмкIэ, ар ягъэлъэгъуэнущ еплъын къэкIуэху. 
Фильмым цIыхур зыхуишэ гупсысэр куущ, щилъагъу дерсыр щхьэпэщ, нэгъуэщI лъэпкъхэм дакъызэрыригъэцIыху щIыкIэр щапхъэщ.
Абы Урысейм щеплъахэм я гупсысэхэмкIэ къыддэгуэшащ:
Щхьэлахъуэ Светланэ (театр критик, Мейкъуапэ): Мейкъуапэ дыщеплъащ Адыгэ Республикэм гъуазджэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ ЕмкIуж Андзор и «Невиновен» фильмым. Андзор дэ фIы дыдэу доцIыху ди театрым щищIа лэжьыгъэ телъыджэхэмкIэ. Иджыри къэс театр режиссеру тцIыхуамэ, иджы кинорежиссеру ди пащхьэ къихьащ. Ар щIэкъым. Апхуэдэ лъэбакъуэ зыча ипэ итащ адыгэ щIалэм. Къапщтэмэ, ЕмкIужым режиссер курс нэхъыщхьэхэр къыщиуха и егъэджакIуэ Захаров Марки и театр лэжьыгъэмкIи и кино IэдакъэщIэкIхэмкIи цIэрыIуэт. НэгъуэщI лъэныкъуэкIэ къапщтэмэ, кинор куэд щIащ Андзор и гъащIэм къыхэрыхыхьэрэ. Ар «Мосфильмым» щылэжьащ, фильмхэм, телесериалхэм хэтащ, Налшык къигъэзэжа нэужьи, клипхэр, рекламэ роликхэр трихащ, ди театрым щыщыIэми, аращ дгъэлъэгъуэну спектаклхэр дахэу цIыхубэм я пащхьэ ихьэн щIэзыдзар. АбыкIэ жысIэну сызыхуейр, ЕмкIужыр кином зэрымыщIэкIэ къыщыхутакъым. 
«Невиновен»-м Андзор и творчествэм и зы напэкIуэцIыщIэ къытхузэIуихауэ аращ. Мыбы адыгэ щIалэр и режиссерщ, и сценаристщ, и продюсерщ, уеблэмэ, актеру дакъикъэ зы-тIукIэ хэтщ. 
Кином ущеплъкIэ, тезыхахэр джэгуурэ, къафIэмыIуэхуурэ трахауэ къыпщохъу апхуэдизкIэ дахагърэ псынщIагъкIэ псыхьащи, псэм къытемыхьэлъэу зэхэгъэуващи. Пэжщ, нэпс къезыгъакIуэ, гум хыхьэ сценэхэр хэтщ, итIани цIыхугур щыз зыщI гупсэхугъукIэ кинор зэрыгъэнщIар телъыджэщ. Ар къызыхэкIыр, дауи, сыт хуэдизу гугъуу зэхэухуэна сюжет имыIами тыншу къызэрыбгурыIуэрщ, наIуэу уи нэгу къызэрыщIигъэувэрщ, къэхъукъащIэр нахуэу къигъэлъагъуэу ар зэрызэфIэкIыжри IупщIу зэрыгъэпсарщ. 
Сюжетыр зыми емыщхь зыщIыр кином лъабжьэ хуэхъу Iуэхум и зэфIэхыкIэ хъуращ. Лейр бгъэгъуфу щытыпхъэщ. Зыгуэрым къигъэувыIэн хуейщ а лъыгъажэр. Арыншамэ, цIыху цIыкIур зэрыукIыжынущ. Кином къызэрыхэщым хуэдэщ, адыгэм и хабзэр ткIийщ, абы уебэкъуэныр къезэгъыркъым. 
Куэд къыбжеIэ фильмым и кIэухми. Абдежи къыщыбоцIыху ЕмкIужым и хъэтIыр. ЛъэныкъуитIыр зэрызэкIужам къыщигъэувыIэкъым абы Iуэхур. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, мыр шыпсэкъым, атIэ художественнэ кинощ, цIыхубэм зыгуэр яхихьэн хуейуэ. Псом нэхърэ нэхъ гум дыхьэу хэт лIыхъужьыр - Хьэлыуэ къытохуэ, IэщIэщIар къызыгурыIуэжа, щIегъуэжа лIыукIым траубыда фочышэр. Ар лъыщIэжыр пызыщэну хуейхэм яхуэгъэза джэпсалъэщ, Тхьэр зэрымыарэзыр къэзыгъэлагъуэ къэхъугъэщ. Зы лъэныкъуэкIэ я нэхъ хейр хокIуадэри, ар дерс мэхъу, адрей лъэныкъуэмкIэ, гъэсэныгъэм, зэгурыIуэныгъэм, шыIэныгъэм укъыхуреджэ. 
Петрухин Алексей (режиссер, продюсер, Москва): ЕмкIуж Андзор талант ин зыбгъэдэлъ, гупсысэкIэ телъыджэ зиIэ режиссерщ. Абы гъуэгуанэшхуэ къызэрыпэщылъым сэ шэч къытесхьэркъым. Сыт ар адрейхэм къазэрыщхьэщыкIыр? Ар къыбжеIэ и япэ лэжьыгъэм. «Невиновен» фильмым езыр зыхуей дыдэ гупсысэр щIилъхьащ абы, гупсысэ куу, зэпэщ. Ауэ щыхъукIи а гупсысэм дэ дытришэну, къыткIэрипхэну иужь иткъым, атIэ дегупсысурэ дыхуэкIуэжын хуейуэ къытхуегъанэ, уеблэмэ, абы хэт лейзехьэм и пIэкIэ дэ дыкъуаншэу къытщыхъужу доплъ, апхуэдизкIэ дызыIэпешэри, жиIэну зыхуейр ди деж къехьэсыфри. 
Кинор щыIэн хуейщ. Псом хуэмыдэу фэ, Кавказым исхэм, адрейхэм яжефIэни, явгъэлъагъуни фиIэщ. Фи бынхэр зыщIэфпIыкI хъун, дуней псом щыбгъэлъагъуэмэ, щапхъэ къызыхахын куэд фхутехынущ. Ар наIуэ ищIащ «Невиновен»-м, ар къыдэзыгъэкIа «Кавказфильм» киностудием. Си щхьэкIэ ар тезыхахэр къэмыувыIэу адэкIи лэжьэну сыхуейщ. 
ЕмкIужым триха фильмыр дунейпсо мардэм изэгъэнымкIэ лэжьыгъэр (постпродакшн) щекIуэкIар сэ сызиунафэщI «Русская Фильм Группа» кинокорпорацэращ, хуабжьу ди гуапэщ Кавазым и кинематографыр къэзыгъэщIэрэщIэж гупым ди гуащIэ зэрыхэлъыр. 
Хубиев Ислам (КъШР-м Лъэпкъ IуэхухэмкIэ, хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмрэ печатымкIэ и министрым и къуэдзэ, Черкесск): Совет лъэхъэнэм лъандэрэ кином и фIагъыр мыхьэнэншэ зэрыхъуар псоми ящIэ. Абы къыхэкIыу, иужьрейуэ траха сюжет къызэрыгуэкI зиIэ фильмхэм я зэранкIэ, «Невиновен»-м арэзы сыкъищIыну апхуэдэу удихьэхыу, пфIэгъэщIэгъуэну уеплъыну сыщыгугътэкъым. Ауэ сыщыуэу къыщIэкIащ. Сэ сыкинокритиккъым, ауэ творчествэм пщIэ зэрыхуэсщIым къыхэкIыу къызгурыIуэр мащIэкъым. Си адыгэ къуэш ЕмкIуж Андзор (езы Ислам къэрэшейщ) и зэчийр къызэрымыкIуэщ. Аращ зи фIыщIэр мы фильм телъыджэр дунейм къызэрытехьар. 
«Невиновен»-р гулъытэшхуэ зыхуэщIыпхъэщ, псори еплъын хуейщ, си фIэщ мэхъу цIыхубэм абы хуэфащэ уасэ зэрыхуагъэувынур. Пэжагъыр, гуапагъыр, щIыхьыр, гумащIагъэр, лъагъуныгъэр, гъэсэныгъэр, гууз-лыузыр гъуазэ зыхуэхъу дэтхэнэми мы фильмыр игу дыхьэнущ. НэгъуэщIу жыпIэмэ, цIыхум дежкIэ нэхъыщхьэ дыдэ цIыхугъэр япэ изыгъэщхэрщ мыр зи фильмыр. Кином ущеплъкIэ зыхэпщIэ гурыщIэхэр псалъэкIэ къэпIуэтэжыну гугъущ. Абы папщIэ уеплъын хуейуэ аращ. Мыр ди къэралым ис дэтхэнэ лъэпкъым, цIыхум дежкIи щхьэпэщ. 
Конторинэ Александрэ (журналист, Иркутск): Фильмыр сигу ирихьащ, е ирихьакъым зыхужаIэхэм ещхькъым «Невиновен»-р. Мыр нэгъуэщI дуней гуэрым щыщу къысщохъу, ар Кавказым зэрыщытрахар, адыгэ щIалэм зэрытрихар арагъэнщ къызыхэкIыр. Ауэ нэхъ куууэ уеплъмэ, мыр куэд къыбжезыIэ кинощ. Къапщтэмэ, Кавказым щыщ щIалэхэм я гум щыщIэр псалъэкIэ къаIуатэу, зыгуэрым щытхъуу, псалъэ лей жаIэу щыткъым. Адыгэхэм нэкIэ, плъэкIэкIэ, я зыгъэхъеикIэ къудейкIэ къыбгурагъаIуэ жаIэну зыхуейр. Ар зыкIэ дахэу къыщыгъэлъэгъуащ мы фильмми умыгъэщIэгъуэн плъэкIыркъым. Мыбы псалъэр щымащIэщ, ауэ я хьэл-щэнымрэ я Iуэху щIэкIэмрэ щытелъыджэщ. 
Къуажэм дэс «делэ цIыкIум» и образ къудейр къащти, кином и кIыхьагъкIэ куэд жиIэкъым, ауэ а жиIэхэри купщIэ зиIэ защIэщ. «Уделэмэ нэхъыфIщ, улIыукI нэхърэ», - жеIэ Хьэлыуэ, щIалэ пхъашэхэм яхыхьауэ. Мыбдежым сигу къэкIыжащ Парко Россо и псалъэхэр «Кхъуэуэ ущытыныр нэхъыфIщ, фашисту ущытыным нэхърэ». Ар сыту псалъэ пэж. 
Мы фильмыр ягу щIыхьэнущ зэгуэр гузэвэгъуэ къызэжьэхэуахэм, уеблэмэ, гу зыкIуэцIылъ дэтхэнэм дежкIи гущIыхьэщ мыр. КъищынэмыщIауэ, «урыс кинокъым, кавказ кинощ», - жызыIэни къахэкIынущ. Ауэ еплъын хуейщ, Кавказым щекIуэкI гъащIэмрэ абы и цIыхухэмрэ къывгурыIуэну фыхуеймэ, фи щхьэ фегупсысыжыну, зыкъэфцIыхужыну фигу илъмэ, мыбы феплъыпхъэщ, сыт хуэдэ лъэпкъ къыхэкIари. 
Мыр нэгу зезыгъэужь кинокъым, мыр псэм дыхьэ кинощ, Кавказыр къэзыгъэлъагъуэ фильмщ. Хьэлыуэ гузавэу кином и кIыхьагъкIэ кърихьэкI уанэр зытефлъхьэн шы щIэх зэвгъэпэщыжыну Тхьэм жиIэ адыгэхэм. Абы гупсысэшхуэ щIэлъщ. 
Къул Амир (музыкант, режиссер Налшык): Си гуми, си псэми дыхьа кинощ «Невиновен»-р. Сыт хуэдэ лъэпкъ къыхэкIари, сыт хуэдэ дин зыIыгъри еплъыну щхьэпэщ, зыгъэгупсысэн, Iущ зыщIын куэд къыхахынущ. Хуабжьу гуапэщ ди лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ къыдекIуэкI хабзэр, зэхэтыкIэр дахэу къызэрыщыгъэлъэгъуар. Лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэ куэд зэрыс Урысейм зэрыщагъэлъагъуэр фIыщ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, мыр зэкъуэтыныгъэм, зэныбжьэгъугъэм, мамырыгъэм теухуащ. Ди къэкIуэнур нэхъыфI хъун щхьэкIэ дыхуэныкъуэт дэ мыпхуэдэ кино. 
Тхьэм зригъэузэщI Андзор. Мы щIалэм кином щIилъхьа философиер телъыджэщ. Кином къыхалъагъукIыфам нэмыщI, езы режиссер зэчиифIэм и гупсысэхэр зэхэзыхахэм къагурыIуэнущ сэ зи гугъу сщIыр. Дэтхэнэ зы лIыхъужьми и образ нэс тлъэгъуащ, ауэ зы мэскъали мыхьэнэ гуэр имыIэу хэткъым. Уеблэмэ, кином хэт лIыхъужьым кърихьэкI уанэм хуабжьу Iуэхугъуэшхуэ ирепх ЕмкIужым, гъэщIэгъуэнракъэ, а хьэпшыпри зы образ псо ирокъу.
Никитинэ Надеждэ (егъэджакIуэ, Налшык): Хуабжьу куууэ адыгэ щэнхабзэмрэ хабзэмрэ къыщыгъэлъэгъуащ «Невиновен» фильмым. Абы цIыхуу еплъыр адыгэ хабзэм щыгъуазэ зэрыхъуну къудейр куэд и уасэщ. Ди жагъуэ зэрыхъущи, ди щIалэгъуалэр щыгъуазэкъым лъэпкъым бгъэдэлъ хъугъуэфIыгъуэ псоми. Сэ куэдрэ сщыщIэупщIэ щыIэщ, щIалэгъуалэм садолажьэри. Ауэ адыгэхэм адыгэ хабзэр куууэ ящIэкъым, урысхэм урыс щэнхабзэм хащIыкI щыIэкъым. Абы и лъэныкъуэкIэ цIыху псори еплъын хуейщ мыбы, зыщыщ лъэпкъым емылъытауэ. Мыр иджырей зэманыр зыхуэныкъуэ фильмщ. Хуабжьу сахуэарэзыщ тезыхахэм.
 

 

НэщIэпыджэ Замирэ.
Поделиться: