Налшык и «Спартак»-м и япэ зэIущIэ

Мы гъэм мэлыжьыхьым и 18-м илъэс 60 ирокъу Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэ Налшык и «Спартак»-р къэралпсо утыку зэрихьэрэ. Абы ирихьэлIэу тхыгъэ зыбжанэ фи пащхьэ итлъхьэну мурад тщIащ.
Топджэгур, шыгъажэмрэ бэнэнымрэ хуэдэу, адыгэхэм игъащIэ лъандэрэ къадэгъуэгурыкIуэ спорт лIэужьыгъуэу пхужыIэнукъым. Илъэсищэ ирикъуркъым ар ди щIыналъэм къызэрихьэрэ, ауэ, абы щхьэкIэ къэмынэу, хуабжьу зиубгъуащ икIи цIыху минищэхэр дихьэхащ.
Къэбэрдей-Балъкъэрым футболым зыщиужьын щIидзащ къэралым и чемпионатым щыджэгуну Налшык и «Спартак» командэр 1959 гъэм къызэрагъэпэща иужькIэ. СССР-м и етIуанэ лигэм и «Б» классым къыщыщIидзэри абы ехъулIэныгъэ инхэр иIащ. Къапщтэмэ, 1965, 1970 гъэхэм РСФСР-м и чемпион хъуащ, 1972 гъэм япэ лигэм хыхьащ. ГуфIэгъуэшхуэ къытхуихьащ 2005 гъэм - япэ дивизионым етIуанэ увыпIэр щиубыдри, зэи къэмыхъуауэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэр премьер-лигэм кIуащ икIи абы щыхэта япэ илъэсым ебгъуанэ хъуащ. Урысей Федерацэм футболымкIэ и гуп нэхъыфI пщыкIухым «Спартак-Налшыкыр» илъэсихрэ ныкъуэкIэ хэтащ икIи дэрэжэгъуэ ин къыдитащ.
БлэкIа лъэхъэнэм къэрал псом я цIэр фIыкIэ щыIуащ адыгэ футболист щIалэхэу Iэпщэ Александр, Наурзокъуэ Юрэ, Ещтрэч Владимир, Лъэрыгу Виктор, КIурашын Олег, Гъубж Вячеслав, Наурыз Басир, Хьэпэ Заур, нэгъуэщI куэдми. Абыхэм ящыщ дэтхэнэми газет напэкIуэцI щхьэхуэ хуэфащэщ. Апхуэдэу щыт пэтми, илъэс хыщIкIэ дызэIэбэкIыжынщи, нобэ фигу къэдгъэкIыжынщ Налшык и «Спартак»-р япэу утыку зэрихьа щIыкIэр. ИужькIэ датепсэлъыхьынщ Iуэху зэмылIэужьыгъуэхэмкIэ абы хэту цIэрыIуэ хъуахэми.

Совет Союзым щекIуэкI зэхьэзэхуэм хыхьэну зэи къэмыхъуауэ 1959 гъэм ди республикэм Iэмал къыщратым зэхуашэса Налшык и «Спартак»-м ди лъэпкъэгъухэм ящыщу Наурзокъуэ Юрэ, Iэпщэ Александр, Алий Руслан сымэ ирагъэблэгъащ. Ахэращ адыгэхэм топджэгум щагъэтIылъа лъабжьэм и къежьапIэ хъуар.
1959 гъэм мэлыжьыхьым (апрелым) и 18-р Къэбэрдей-Балъкъэрым и тхыдэм хыхьащ - ди республикэм и щIыхьыр зыхъумэ командэ япэ дыдэу къэралпсо утыку ихьащ. Совет Союзым футболымкIэ щекIуэкI зэхьэзэхуэм и «Б» классым Налшык и «Спартак»-м хьэрхуэрэгъу къыщыхуэхъуащ Кавказ Ищхъэрэмрэ Кавказ АдрыщIымрэ я гуп лъэщхэр. Ереван и «Спартак»-р, Грознэ и «Тэрчыр», Краснодар и «Кубань»-р, Кутаиси и «Торпедо»-р, Дон Iус Ростов и «Ростсельмаш»-р, Баку и «Нефтяник»-р, нэгъуэщIхэри налшыкдэсхэм я япэ ныкъуэкъуэгъухэм ящыщащ.
Зэхьэзэхуэр щIидзэным мазэ зыбжанэ иIэжу ди республикэм псалъэмакъыу щекIуэкIым я нэхъыбэр зытеухуар Налшык и «Спартак»-р къэралпсо утыку зэрихьэнурат. Совет Союзым и адрей командэхэм дыдейхэр дауэ ядэхъуну? «Спартак»-м хэт сымэ хагъэхьэнур? ДамыгъэукIытэну пIэрэ? Апхуэдэ упщIэхэр я куэдт ди республикэм футболым щыдихьэххэм.
Япэ зэIущIэр щекIуэкIыну махуэм, джэгум щIидзэным иджыри сыхьэт зыбжанэ иIэжу, цIыхухэр уэру Налшык и «Спартак» стадионым къекIуалIэу хуежьащ. Мы Iуэхугъуэшхуэм и хьэтыркIэ къалэм и промышленнэ IэнатIэхэм лэжьэгъуэ махуэр щагъэкIэщIащ, къуажэ, хозяйственнэ унафэщIхэм хэти автобусхэр, апхуэдэ зимыIэхэм хьэлъэзешэ автомашинэхэр хухахащ топджэгум кIуэну хуейхэр зэIущIэм ирихьэлIэн папщIэ. Дауи, стадионым IэпэдэIупIэ имыIэу цIыхухэр из хъуащ.
ЗэIущIэм и судья нэхъыщхьэм командэхэр губгъуэм кърешэ. Абыхэм щыту Iэгу яхуоуэ стадионым ис цIыху минипщIхэр. Псом хуэмыдэу ахэр дэрэжэгъуэм къызэщIеIэтэ я лъахэгъухэу Наурзокъуэ Юрэ, Iэпщэ Александр, Алий Руслан, Николаенкэ Владимир, Желюкин Виктор, Туаев Къазбэч сымэ, адрейхэми я цIэр дикторым къыщриIуэкIэ.
КIэфийр къэIуа иужькIэ джэгум щIедзэ. Апхуэдэ зэIущIэхэм зэи хэмыта Налшык и «Спартак»-м и футболистхэр зы тэлайкIэ Iэнкунщ. Абы и хьэрхуэрэгъур зыхэт гупым щыпашэхэм ящыщ зы Армением и Ленинакан къалэм къикIа «Ширак» командэращ. Ди щIалэхэр трагъэгушхуэу стадионым кърихьэлIахэр зэрогъэкIий - налшыкдэсхэр ебгъэрыкIуэну абыхэм къыхураджэ. НапIэзыпIэм стадионым исхэмрэ «Спартак»-м и футболистхэмрэ зы къару лъэщу зэкъуоувэри, я хьэрхуэрэгъу лъэщыр ирагъэкIуэт. ЯщIэнур ямыщIэжу «Ширак»-м щыджэгухэр зэрызохьэ. Абыхэм я гущхьэм къэкIакъым Налшык апхуэдэ командэ лъэщ зэман кIэщIым къриубыдэу къыщызэрагъэпэщауэ.
Джэгум и 15-нэ дакъикъэр йокIуэкI. ХьэщIэхэм я гъуэм пэмыжыжьэу топыр къызыIэрыхьа Туаев Къазбэч и хьэрхуэрэгъум IэщIокIри, и къару къызэрихькIэ йоуэ. Ермэлыхэм я гъуащхьэтетым зыгуэр ищIэну хузэфIэкIакъым. Стадионыр зэуэ къызэроIэт - Г-о-о-о-л! Мис апхуэдэу Налшык и «Спартак»-м япэ топыр союзпсо зэхьэзэхуэм щыдигъэкIащ. Абы иужькIэ ди командэр дапщэрэ къыхэжаныкIа?! Миным щIегъу! АрщхьэкIэ япэм хуэдэ зыри щыIэкъым.
А пщыхьэщхьэм ди «Спартак»-м япэ текIуэныгъэр къихьащ. Абы «Ширак»-р 2:1-уэ хигъэщIащ. Республикэм и щIыпIэ псоми къикIауэ стадионым щызэхуэса цIыху минхэм я дэрэжэгъуэр къыпхуэмыIуэтэнт. А гуфIэгъуэр абыхэм я унагъуэхэм, гъунэгъухэм, лъэпкъхэм, лэжьапIэхэм здахьат икIи топджэгум зэрыщыIамрэ зэIущIэр зэрекIуакIамрэ теухуа хъыбархэр щIэгъэтхъауэ яIуэтэжырт. Яхуэухыжыртэкъым «Спартак»-м хэт адыгэхэм ятепсэлъыхьыныр.
Союзпсо зэхьэзэхуэм щыхэта япэ илъэсыр ди щIалэхэм «Б» классым и 3-нэ гупым и командэ нэхъыфIипщIым яхэту кърахьэлIащ. Псоми зыхащIащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и футболистхэм къикIуэт зэрамыщIэр икIи къэкIуэну дахэ зэраIэр. ЕхъулIэныгъэхэми куэдрэ зыпагъэплъакъым: илъэсих нэхъ дэмыкIыу зыхэт гупым щытекIуэри, «А» классым ягъэкIуащ икIи а гъэ дыдэм Урысей Федерацэм и чемпион хъуащ.
Фигу къэдгъэкIыжынщ Налшык и «Спартак»-м хэту 1959 гъэм къэралпсо зэхьэзэхуэм зыкъыщызыгъэлъэгъуахэр. Абыхэм, лъагъуэхэшхэм, я цIэр Къэбэрдей-Балъкъэрым топджэгум щыдихьэххэм ящIэн хуейуэ къыдолъытэ: гъуащхьэтетхэу Алий Руслан, Францев Виктор, Туманян Адольф, Кубарев Юрэ (ар губгъуэми щыджэгуащ); гъуащхьэхъумэхэу Iэпщэ Александр, Черноиванов Эдуард, Наурзокъуэ Юрэ, Чувахин Борислав; гъуащхьэхъумэныкъуэхэу Сарумов Рафаил, Багдасарян Эмиль, Жулюкин Виктор, Николаенкэ Владимир, Чистохвалов Юрэ, гъуащхьауэхэу Костин Александр, Туаев Къазбэч (командэм и капитант), Беликов Станислав, Митрофанов Геннадий, Поцхверие Николай. Командэм и тренер нэхъыщхьэт Суэтин Владимир.

ЖЫЛАСЭ Заурбэч.
Поделиться:

Читать также: