Дызэригугъэм хуэдэкъым

Хьэрш

1. ЦIыхухэм къызэралъытэмкIэ, ЩIыр - хъурейщ, Меркурийм нэхърэ нэхъ планетэ пщтыр Дыгъэ системэм хэткъым, Дыгъэр - гъуэжьщ. Ауэ, къызэрыщIэкIымкIэ, ар пэжкъым. ЩIы лъабжьэр, зэпымыууэ, зэрыхъейм къыхэкIыу, ди планетэм и щхьэфэри къуабэбжьабэщ, зэпэхъурейуэ зэрыщымытым и щхьэусыгъуэри аращ. ЩIым и гравитацэри псом дежи щызэхуэдэкъым, атIэ иныкъуэхэм и деж нэхъыбэщ е нэхъ мащIэщ.
2. Мазэм и адрей лъэныкъуэр сытым дежи кIыфIщ жыхуаIэр пэжкъым. Апхуэдэу щхьэ къытщыхъурэ-тIэ?! Мазэм ЩIым зыкъыдегъазэ, къыдокIэрэхъуэкI. Аращи, Мазэм и зы лъэныкъуэращ сытым дежи тлъагъур. Ауэ абы къикIыркъым Дыгъэр Мазэм и адрей лъэныкъуэм зэи темыпсэу, имыгъэхуабэу - топсэ икIи егъэхуабэ, дэ ар дымылъагъуу аращ.
3. Меркурийр Дыгъэм нэхъ зэрыпэгъунэгъум къыхэкIыу, ар адрей планетэхэм нэхърэ куэдкIэ нэхъ пщтыру къалъытэ. Ауэ, къэхутэныгъэхэм къызэрагъэлъагъуэмкIэ, Нэхущвагъуэращ (Венерэ) нэхъ пщтырыр. Меркурийм и пщтырагъыр градус 350-рэ хъууэ аращ, ауэ Нэхущвагъуэм и температурэр 480-м щынэс къохъу. Планетэм и хуэбагъыр зэлъытар и атмосферэр зыхуэдэращ, армыхъумэ Дыгъэм зэрыпэгъунэгъуракъым. Венерэм углекислэ гъуэз куэду щыIэщи, абы хуабэр еубыдри, и щхьэфэр нэхъри къегъэпщтыр.
4. Дыгъэр мафIэ хъуреишхуэу куэдым я гугъэщ. Пэжщ, Дыгъэм и пщтырагъыр градус мини 6-м нос, ауэ ар мафIэм ису аракъым, атIэ абы щекIуэкI термоядернэ пIэщIрухэм (реакцэхэм) я Iэужь нэхур гуащIэуращ. КъищынэмыщIауэ, Дыгъэр гъуэжьу къытщыхъууращ - ар хужьщ. Атмосферэм еубыд хужь плъыфэри, цIыхум и нэм зэран хуэмыхъун хуэдэу, гъуэжьыфэ хъуауэ къытлъэIэсуращ. Хьэршым лъатэ космонавтхэм Дыгъэр хужьущ зэралъагъур.
5. Голливудым хьэршым теухуауэ щытраха фильмхэм зэрыхэтымкIэ, скафандр щымыгъыу цIыхур хьэршым (космосым) къыщыхутэмэ, къэуэнущ, зэгуэтхъынущ. Ауэ ари пэжкъым. Псом япэрауэ, цIыхум и щIыфэр зэуэ къэчэн хуэдэу щыткъым, ар хош. ЕтIуанэрауэ, скафандр щымыгъыу хьэршым къыщыхута цIыхум и Iэпкълъэпкъыр градус 46-м нэсу къэхуабэми, къэуэн хуэдэу и лъыр къэкъуалъэркъым - лъынтхуэхэм зэтраубыдэ. Къэхуабэр цIыхур зэрызэпкърылъ клеткэхэм дэт ткIуаткIуэращ. Арами, мащIэу къэпщ мыхъумэ, къауэркъым. ЦIыхур зэрылIыкIынур - кислород зэрыхуримыкъуращ. Скафандр пщымыгъыу хьэршым укъыщыхутэмэ, секунд 15 зэрыдэкIыу укъэмэхынущ, дакъикъи 2 дэкIмэ улIэнущ.

 

Тамбий Гуащэмахуэ.
Поделиться: