Дунейм щыхъыбархэр

Iэщэхэр ирагъэщэнукъым

Новэ Зеландием и премьер-министр Ардерн Джасиндэ Iэ щIидзащ шэ куэд зэрыплъхьэ хъу Iэщэ лIэужьыгъуэхэр я деж щащэу икIи щызэрахьэу мыдэным теухуа унафэм.
«Къэралым и министрхэм я кабинетыр арэзы хъуащ Iэщэ зехьэным теухуа законым хэплъэжыну, абы зэхъуэкIыныгъэхэр хилъхьэну. Иджы дэ жыдоIэ зэребгъэрыкIуэ, полуавтоматикэ Iэщэ лIэужьыгъуэхэр Новэ Зеландием щызэрахьэну зэрыхуимытыр», - жиIащ правительствэм и унафэщIым.
Крайстчерч къалэм дэт Аль-Нур, Линвуд мэжджытхэм гъатхэпэм и 15-м, жумхьэ нэмэз махуэм, щалэжьа щIэпхъаджагъэхэрщ апхуэдэ унафэ къащтэным лъабжьэ хуэхъуар. ТхьэелъэIупIэм щIэтхэм ятеуащ IэщэкIэ зэщIэузэда цIыхуиплI. А гузэвэгъуэм хэкIуэдащ а зэманым абыхэм щIэта цIыху 500-м щыщу муслъымэн 50, апхуэдизи уIэгъэ хъуащ. А гузэвэгъуэр я деж зэгуэр къыщыхъуа нэхъ гуауэшхуэ дыдэхэм ящыщу къалъытащ къэралым и унафэщIхэм.
ЦIыху мамырхэм ятеуа щIэпхъаджащIэхэм яIыгъа полуавтоматикэ Iэщэм хуэдэхэр нэхъ пасэу къэзыщэхуауэ зиIэхэми ар къеIыхыжыным, абыхэм я деж ахэр къыщыщэхужыным теухуауэ зэфIагъэкIынухэри щаубзыхуащ къэралым и правительствэм а Iуэхум теухуауэ иригъэкIуэкIа зэIущIэм.
Апхуэдэ Iэщэ лIэужьыгъуэхэр Новэ Зеландием дяпэкIэ щызезыхьэну хуитыр, полицэмрэ дзэмрэ хэтхэмрэ нэмыщI, фермерхэрщ - зэран къахуэхъу хьэкIэкхъуэкIэхэм, шынагъуэ къезыт нэгъуэщIхэми ярипэщIэтын папщIэ.

Къалащхьэми цIэр зэрахъуэкI

Къэзахъстаным и къалащхьэ Астана зэреджэр НурсулътIан жиIэу зэрахъуэкIыну унафэ щащIащ а къэралым. Апхуэдэ жэрдэм къыхэзылъхьар къэралым и президентыщIэ Токаев Къасым-Жомартщ.

Илъэс 30-м нэблагъэкIэ къэралым и унафэщIу щыта Назарбаев НурсулътIан и цIэр я щыхьэрым фIащыным и телъхьэу зэдэарэзыуэ гъатхэпэм и 20-м Iэ яIэтащ а къэралым и Парламентым и депутатхэм.
Урысейм щафIэгъэщIэгъуэн хъуащ а хъыбарыр, уеблэмэ ар зыфIэдыхьэшхэнхэри мащIэкъым. «Ярэби, а цIэр илъэс дапщэкIэ зэрихьэну пIэрэ а къалэм? Зыпэмыплъа зэхъуэкIыныгъэхэр къэхъумэ, Назарбаевым иджыпсту хуащI пщIэри щIыхьри «къаймымэщIэкIыжыну» пIэрэ а унафэм арэзы техъуахэм?» - жыпIэу урегъэгупсыс.
Совет Союз къэралыгъуэм и тхыдэм упхыплъыжмэ, апхуэдэ щапхъэхэр мащIэкъым - къэрал унафэщIхэм я цIэхэри щагъэпудыжахэр, утыкухэм уардэу ита абыхэм я фэеплъхэри къыщракъутэхыжахэр ди нэгу щIэкIащи, нобэ тлъагъухэми шэч къытыдохьэ.

Нобэ
♦Балтие тенджызым и дунейпсо махуэщ
♦Псыхэм я дунейпсо махуэщ
♦Таксистым и дунейпсо махуэщ.
1907 гъэм Лондон (Инджылыз) и уэрамхэм къыдыхьащ икIуа гъуэгуанэм и кIыхьагъымрэ абы пэкIуэ уасэмрэ къэзыгъэлъагъуэ счётчикхэр зытет автомобилхэр. Ди зэманым таксихэр дуней псом къыщалъытэ цIыхухэм Iуэхутхьэбзэ нэхъыбэ дыдэ яхуэзыщIэхэм ящыщу.
♦1874 гъэм Нью-Йорк и Стейтен Айленд щIыпIэм дунейм щыяпэу щрагъэкIуэкIащ теннисышхуэмкIэ зэпеуэ.
♦1888 гъэм футбол клуб 12-м я лIыкIуэхэм Лондон щрагъэкIуэкIа зэIущIэм къыщызэрагъэпэщащ Инджылызым и футбол лигэр.
♦1895 гъэм Париж къалэм Люмьер зэкъуэшхэм япэ кинофильмыр щагъэлъэгъуащ. «ЛэжьакIуэхэр Люмьер заводым къыдокIыж» - арат а фильм кIэщIым зэреджэр.
♦1897 гъэм «Славянский базар» рестораным и пэш щхьэхуэм щызэIущIэри зэпсэлъылIащ урыс режиссёр, театр лэжьакIуэ цIэрыIуэхэу Немирович-Данченкэ Владимиррэ Станиславский Константинрэ. Абдеж ахэр щызэгурыIуауэ щытащ Москва художественнэ театр къыщызэгъэпэщыным теухуауэ. МХТ-р къыщызэрагъэпэща махуэу къалъытэ ар.
♦1933 гъэм Германием и Мюнхен къалэм пэмыжыжьэу иIэ Дахау щIыпIэм деж щащIащ япэ фашист концлагерыр.
♦1943 гъэм фашистхэм ягъэсащ е яукIащ Белоруссием щыщ Хатынь къуажэм дэсахэр – цIыхуи 149-рэ.
♦1945 гъэм Каир къалэм (Мысыр Республикэ) Хьэрып къэралхэм я лигэ къыщызэрагъэпэщащ. ЯпэщIыкIэ абы хыхьат Мысырыр, Сириер, Ливаныр, Иракыр, Трансиорданиер (иджырей Иорданиер), Сауд Хьэрыпымрэ Йеменымрэ.
♦1951 гъэм Москва и Шаболовкэ телецентрыр и лъабжьэу СССР-м лэжьэн щыщIидзащ Телевиденэм и студие нэхъыщхьэм.
♦1995 гъэм космонавт Поляков Валерий ЩIым къэкIуэжащ, хьэршым щыIэнымкIэ дунейпсо рекорд игъэувауэ. Ар махуэ 437-рэ сыхьэт 18-кIэ уэгум итат.
1915 гъэм къалъхуащ актёр цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артист Жжёнов Георгий.
♦1928 гъэм къалъхуащ РСФСР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Жамбэч Мухьэдин.
♦1936 гъэм къалъхуащ Биологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъМУ-м и профессору икIи и япэ ректору щыта, КъБР-мрэ УФ-мрэ щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ ФиIэпщэ Борис.
♦1949 гъэм къалъхуащ франджы актрисэ цIэрыIуэ, режиссёр Ардан Фанни.
♦1951 гъэм къалъхуащ совет кхъухьлъатэзехуэ-космонавт, Совет Союзым и ЛIыхъужь Манаров Муса.
♦1958 гъэм къалъхуащ Урысей уэрэджыIакIуэ, музыкант, УФ-м щIыхь зиIэ и артист Сюткин Валерий.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градуси 4 - 6, жэщым градус 1 - 2 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:
Шэхур хуабэу яхуз, фызыр щIалэу ягъасэ.
 

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

18.03.2024 - 10:55 НОБЭ
15.03.2024 - 11:29 НОБЭ
14.03.2024 - 09:00 НОБЭ
13.03.2024 - 15:50 НОБЭ
12.03.2024 - 07:10 НОБЭ