Адыгэр дызэрыгушхуэн спортсмен куэд диIэщ. Дуней псом къыщацIыху Олимп чемпионхэу Шыхъуэ Борис, Чыржын Мухьэрбий, Ахэмын Еленэ, Къардэн Мурат, Хъущт Аслъэнбэч, Мудрэн Беслъэн сымэ, Махуэ Билал къыхэзыгъэщIэфын бэнакIуэ иджыпсту ЩIы хъурейм теткъым… Дэтхэнэм и цIэр къипIуэн?! А щIалэ, хъыджэбз ахъырзэманхэм я лъэужь дахэм иуват Зеикъуэ щыщ штангист Iэзэ Мэжджыхь Эдуард.
1989 гъэм щIышылэм (январым) и 19-м Зеикъуэ къуажэм къыщалъхуа Мэжджыхь Эдуард спортым дезыгъэхьэхари, атлетикэ хьэлъэм хэзышари и япэ гъэсакIуэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэдщ. Тренер цIэрыIуэм занщIэу гу лъитащ а щIалэщIэм къэкIуэну дахэ зэриIэм икIи и зэманрэ къарурэ емыблэжу дэлэжьащ. Гугъуехьхэмрэ пщIантIэпсымрэ псыхэкIуадэ хъуакъым. Щалъхуа Зеикъуэ къуажэм къищынэмыщIауэ, абы дунейпсо утыкум я пщIэр къыщиIэтащ Къэбэрдей-Балъкъэрми Урысей Федерацэми.
Псом хуэмыдэу Мэжджыхьым хуэугъурлащ 2009 гъэр. А илъэсым къриубыдэу къэралым и Кубокыр балигъхэм я зэхьэзэхуэм къыщихьащ, къыкIэлъыкIуэу илъэс тIощI мыхъуахэм я зэпеуэм дунейпсо, европэпсо чемпион щыхъуащ. Нобэ нэхъ зыубгъуауэ дытепсэлъыхьынщ Эдуард атлетикэ хьэлъэм щызыIэригъэхьа ехъулIэныгъэ инхэм.
Осетие Ищхъэрэ - Аланием - Урысейм и Кубокыр
Ди гъунэгъу Осетие Ищхъэрэ - Аланием Мэжджыхь Эдуард япэ дыдэу балигъхэм я зэхьэзэхуэм 2009 гъэм щыхэтащ. Гъатхэпэ (март) мазэм атлетикэ хьэлъэмкIэ Урысей Федерацэм и Кубокыр зыIэрыгъэхьэным теухуауэ Владикавказ щекIуэкIа зэпеуэм абы лейуэ зыхуигъэхьэзыракъым: илъэсипщI хъуауэ и тренер ХьэфIыцIэ Мухьэмэд хуейт ныбжькIэ япэ къит лIы хьэзырхэм и гъэсэныр зэрахэзагъэм кIэлъыплъыну. АрщхьэкIэ, Мэжджыхьыр балигъхэм яхэплъа къудейкъым, атIэ, зыри щымыгугъауэ, гугъу емыхьыщэу ахэр иригъэкIуэтэкIащ.
Килограмми 105-рэ зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм абы тIэу бгъэдыхьэгъуэм килограмм 400 къыщиIэтащ. Ар килограммибгъукIэ ефIэкIащ иужь къитам.
Апхуэдэ ехъулIэныгъэр куэдым телъыджэ къащыхъуащ, псом хуэмыдэу IэщIагъэлIхэм. Ар зэрымыщIэкIэ къэхъуауэ къызыщыхъуахэм мазитI-щы нэхъ дэмыкIыу тобэ къахьыжын хуей хъуащ: Урысей Федерацэм и ныбжьыщIэ командэ къыхэхам хэту Мэжджыхьым ехъулIэныгъэ инхэр къыкIэлъыкIуэу зыIэригъэхьащ.
Румынием - Дуней псом и дыщэр
Мэкъуауэгъуэ (июнь) мазэм Румынием щекIуэкIа зи ныбжьыр илъэс 23-рэ мыхъуахэм атлетикэ хьэлъэмкIэ я дунейпсо чемпионатым куэдкIэ пэплъэрт икIи ерыщу зыхуигъэхьэзрат Зеикъуэ щыщ пелуаным. Дауи, ар пщIэншэ хъуакъым.
Аргуэру ар зыхэтар килограмми 105-рэ зи хьэлъагъхэм я зэпеуэрщ. Абы щытекIуэхэращ атлетикэ хьэлъэм и «пащтыхьхэр».
Ди лъахэгъу щIалэм къыпэхъун Румынием щыIакъым. Ар рывокымкIи толчокымкIи и хьэрхуэрэгъу псоми ефIэкIащ икIи, зыми шэч къытримыгъэхьэу, пашэныгъэр иубыдащ. ЖыпIэну ирикъунщ Мэжджыхьым и ныкъуэкъуэгъу нэхъыщхьэ Украинэм къикIа Тагиров Сергей адыгэ щIалэм килограмм 21-кIэ къызэрыкIэрыхуар! Тренер цIэрыIуэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд и гъэсэным псори зэхэту килограмм 395-рэ къиIэтащ (рывокым кг 175-рэ, толчокым кг 220-рэ). ЕтIуанэ хъуа украин щIалэм хутечар килограмм 374-рэщ (173+201).
Мэжджыхь Эдуард къищынэмыщIа, Румынием щекIуэкIа дунейпсо зэпеуэм Урысей Федерацэм дыщэ медаль къыщыхуэзыхьыфар иджыри зы щIалэ закъуэщ. Абы ипкъ иткIэ ди къэралым и командэ къыхэхам зэхьэзэхуэм щиубыдар етIуанэ увыпIэрщ, Китайм и штангистхэм пашэныгъэр иригъэхьри.
Гуапэ дыдэ тщыхъуащ зэхьэзэхуэр иуха иужькIэ, Урысей Федерацэм и командэ къыхэхам и тренер нэхъыщхьэ Сырцов Сергей «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэ, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд телефонкIэ къепсалъэу и къуэшым и гъэсэным и текIуэныгъэмкIэ къызэрехъуэхъуар. Абы фэрыщIагъ лъэпкъ химылъхьэу къыхигъэщащ Мэжджыхь Эдуард щIалэ бланэм къыщымынэу, гъэсауэ, нэмыс лъагэ бгъэдэлъу зыкъызэригъэлъэгъуар икIи псоми пщIэшхуэ къызэрыхуащIыр.
Швецием - Европэм и чемпионыгъэр
Дуней псом и чемпион ухъуамэ, сыт нэгъуэщI ухуей?! Зыгъатхъэ, зыгъэпсэху! АрщхьэкIэ Мэжджыхь Эдуардрэ абы и тренер ХьэфIыцIэ Мухьэмэдрэ здынэсам къыщыувыIэ цIыхутэкъым - ахэр лъагапIэщIэхэр зи плъапIэт. Пэжщ, иужькIэ Швецием и Пандскруне къалэм щекIуэкIа европэ чемпионатыр дуней псом и мыхьэнэм хуэдэ хъуркъым, арщхьэкIэ, дэтхэнэ зэпеуэми щытекIуэныр спортсменым и лъым хэпща хъун папщIэ, ари гъэхутапIэ нэсщ. КъищынэмыщIауэ, дуней псом и чемпион цIэр зыIэщIэлъым и зэфIэкIым апхуэдэ зэхьэзэхуэхэм шэч къыщытригъэхьэ хъунукъым.
Мазэрэ ныкъуэрэ и пэкIэ Румынием щекIуэкIа дунейпсо чемпионатым щытекIуа адыгэ щIалэм Швециеми къыщыпэлъэщын къыкъуэкIакъым. Абыи Мэжджыхь Эдуард и хьэрхуэрэгъу псори къыщызэринэкIащ икIи гугъу зримыгъэхьыщэми хъуащ: Европэм и дыщэ медалыр къихьын папщIэ тIэу бгъэдыхьэгъуэм къиIэта килограмм 381-р ирикъуащ. Фигу къэдгъэкIыжынщи, Владикавказ - килограмм 400, Бухарест килограмм 395-рэ къыщиIэтат икIи, хуей хъуамэ, абыхэми щхьэщыкIыфынут. АрщхьэкIэ къарури зэгъэзэхуэн хуейт. Псом хуэмыдэу илъэс тIощI фIэкIа уи ныбжьыр щымыхъум и деж - зэхьэзэхуэ ин куэд иджыри абы къыпэплъэрт.
Швецием ныкъуэкъуэгъу нэхъыщхьэу щиIа латыш щIалэ Плесниекс Артурс Мэжджыхьым килограммипщIкIэ къыкIэрыхуащ. Ещанэ увыпIэр къэзыхьа Украинэм икIа Тагиров Сергей къыхуэIэтар килограмм 370-рэщ. А бжыгъэхэм къагъэлъагъуэрт адыгэ щIалэм зыри гъунэгъуу зэрызыбгъэдимыгъэхьэр икIи, хуей хъумэ, адэкIи зэрызэричыфынур.
Олимп джэгухэр и плъапIэт
Спортым щича япэ лъэбакъуэхэм щегъэжьауэ Эдуард зи нэIэм щIэт тренер гъуэзэджэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд и гъэсэныр текIуэныгъэ нэхъ иныжхэм хуигъэушырт. Абыхэм я плъапIэ нэхъыщхьэр 2012 гъэм Лондон щекIуэкIыну Олимп джэгухэрат.
«Си хъуэпсапIэщ Инджылызым щекIуэкIыну Олимпиадэм сыкIуэу, абы текIуэныгъэр щызыIэрызгъэхьэну», - къыджиIат а лъэхъэнэм Мэжджыхьым. Ар къехъулIэн папщIэ абы зыхуей псори иIэт. Гу лъыптэну урикъунт ягъэува хабзэм илъэситIкIэ япэ иту Мэжджыхь Эдуард спортым и мастер илъэс пщыкIуплI ныбжьым зэрыхъуам, и ныбжьыр илъэс тIощI щрикъум спортымкIэ дунейпсо классым и мастеру зэрыщытам. Апхуэдэ къежьапIэ зиIэм Олимп лъагапIэр и Iэрылъхьэу щытын хуейт.
АрщхьэкIэ спортым езым и хабзэ ткIий иIэжщ - сыт хуэдэ щхьэусыгъуэм къыхэкIыу зэ урагъэкIуэтэкIамэ, зыкъэужьыжыгъуейщ. Утыкур зэ зыубыдам, ар зэи фIырыфIкIэ къуитыжынукъым.
2009 гъэм иужькIи Мэжджыхьым иджыри ехъулIэныгъэ зыбжанэ иIащ. Къапщтэмэ, къыкIэлъыкIуэ илъэсым Урысей Федерацэм и II Гъэмахуэ Спартакиадэм дыщэ медалыр къыщихьащ. АрщхьэкIэ мыгувэу фэбжь хьэлъэ игъуэтри, Олимп джэгухэм ехьэлIа и хъуэпсапIэхэр мыгъэзэщIауэ къэнащ.
Эдуард куэд ишэчащ и узыншагъэр зэфIигъэувэжу зэхьэзэхуэхэм хыхьэжыфын папщIэ. ИкIи ар абы къехъулIащ. 2012 гъэм и щэкIуэгъуэ мазэм Тель-Авив (Израилым) щекIуэкIа Студентхэм я дунейпсо чемпионатым япэ увыпIэр щиубыдри, дыщэ медалыр къыщихьащ. Эдуард хузэфIэкIат двоеборьем килограмм 402-рэ къыщиIэтын (рывокым килограмми 180-рэ, толчокым килограмм 222-рэ). Ар абы и щхьэзакъуэ рекордт! Езы Мэжджыхьми, и тренерхэми, и ныбжьэгъухэми гуфIэгъуэшхуэр зэрахьэрт икIи къащыхъуат Iей псори лъэныкъуэ езауэ. АрщхьэкIэ, игъуэта фэбжьым аргуэру зыкъригъащIэ щыхъум, хуабжьу фIыуэ илъэгъуа хьэлъэ къэIэтыныр щIалэ дыдэу, и псы къэжэгъуэу щигъэтын хуей хъуащ.
Пасэу хэкIыжами, спортымкIэ дунейпсо класс зиIэ мастер Мэжджыхь Эдуард лъэужь дахэ атлетикэ хьэлъэм къыхинащ. Зэуэ къызэщIэлындэу и вагъуэр спортым щыункIыфIыжами, ар куэдым фIыкIэ ягу къинащ икIи щIэблэр гъэсэнымрэ псыхьынымрэ нобэ и къару псори хелъхьэ.
