ЦIыху къызэрымыкIуэхэр

Грин Хетти (1834 - 1916). Мы цIыхубзым нэхърэ нэхъ быдэ дунейм къытехьауэ къыщIэкIынкъым. И быдагъымрэ IуэхукIэ зэрынабдзэгубдзаплъэмрэ беягъышхуэ къыхуахьащ, икIи дунейм щынэхъ къулей бзылъхугъэу къалъытащ. Ахъшэ куэд дыдэ зэриIэм хуэдэу, и мылъкур апхуэдизкIэ зэригъэзахуэрти, зыцIыху псоми яфIэтелъыджэт. Псалъэм къыдэкIуэу жытIэнщи, Хетти сытым дежи щыгъыу щытар зы бостей фIыцIэ цIыкIущ, доллар ныкъуэ зи уасэ хьэлывэ фIэкIа ишхыртэкъым, псы пщтыр зэи къигъэсэбэпыртэкъым. 
Щылажьэр банкым и пэIущIэ пэшышхуэрат, тхылъымпIэ зэрылъа коробкэхэмкIэ къэгъэтIылъыхьауэ - ар бэджэнд уасэ имытын щхьэкIэт. Хетти и псэупIэр сытым дежи ихъуэжырт, нэхъ пуду къыкъуэкI мотелым щIэтIысхьэрти, нэгъуэщI къыкъуэкIыху щIэсу арат. Ари налог IуэхущIапIэм гу зылъримыгъэтэн щхьэкIэт. И къуэм и лъакъуэр щикъутам, къамыцIыхужын хуэдэу зихуапэри, жылагъуэ сымаджэщым ишат, ахъшэ щIимытын щхьэкIэ. АрщхьэкIэ, къэзылъэгъуахэм къацIыхужати, гужьейри къыщIэжыжауэ щытащ, и къуэ сымаджэр къигъанэри. Абы тригъэкIуэдэну мылъкум щысхьри, и кIэм нэсу дохутыр къригъэIэзатэкъыми, щIалэм и лъакъуэр пахын хуей хъуащ. Езы дыдэри сымаджэ щыхъуам, операцэм доллари 150-рэ ихьынути, дохутырыр зригъэIусауэ щытакъым. А лъэхъэнэм къриубыдэу абы доллар мелардитI иIэт. Абы иужькIэ зыбжанэрэ инфаркт иIащ, иужьрейм илIыкIащ и ныбжьыр илъэс 81-рэ хъууэ. 

*    *    * 

Спунер Вильям (1844 - 1930). Мыр езыр цIыху гуапэт, ауэ и цIэр тхыдэм къыщIыхэнар бзэщIэныгъэм щигъэлъэгъуа Iуэхугъуэ къызэрымыкIуэрщ. Уеблэмэ абы «спунеризм» фIащащ. Сыт абы къикIыр? Вильям щыпсалъэкIэ хьэрфхэр, пычыгъуэхэр, уеблэмэ псалъэхэр щызэблигъэувыкI щыIэт. Псалъэм папщIэ, «Водрый дечер» жиIэфынут «Добрый вечер»-м и пIэкIэ. 
Абы нэхъ хьэлэмэту хэлъыр Спунер Оксфорд университетым и профессору зэрыщытырт, цIыху куэдым зэрахуэзэрт, щIалэгъуалэм лекцэ къазэрыхуеджэрт. Абы иригъэкIуэкI лекцэхэм цIыху куэд къыщызэхуэсырт и щыуагъэхэм кIэлъыплъын щхьэкIэ. 
Профессорыр утыку ихьэну, журналистхэм яхуэзэну фIэфIтэкъым, и ныбжьыр хэкIуэта нэужьщ интервью зыбжанэ щитар. 

*    *    * 

Аменхотеп Хапу и къуэр зэчиишхуэ зыбгъэдэлъ къэрал къулыкъущIэт. Мысырым и фараон Аменхотеп III (ди эрэм и пэкIэ 1411 - 1375 гъ.гъ.) и пащтыхьыгъуэм псынщIэ дыдэу къулыкъу щызыIэрызыгъэхьахэм ящыщщ ар. Фараоным къызэрымыкIуэ саугъэт лъапIэ куэд хуищIащ и япэ министрым, уеблэмэ, Карнак члисэм абы и статуе щригъэгъэуващ. Тхьэ пэлъытэу ябж пащтыхьым елъэIуну члисэм кIуэхэм япэщIыкIэ министрым и статуем зыхуагъазэрт. 
Министр Аменхотеп дунейм ехыжа нэужь, мысыр фараонхэм фIэкIа хуамыгъэув кхъэлэгъунэхэм хуэдэ хуищIауэ щытащ пащтыхьым. 

*    *    * 

Инджылыз пащтыхь гуащэ Аннэ (1665 - 1714) хуабжьу ныбжьэгъу пэж хуэхъуат и фрейлинэ Дженнингс Сарэ. Ахэр зэрыцIыкIурэ зэныбжьэгъуу къызэдэхъуат. Аннэ и блыгущIэт пщащэм хуидэрт миссис МорликIэ къеджэу. 
Сарэ пащтыхь гуащэм зэриныбжьэгъур къигъэсэбэпри, абы и щхьэгъусэ герцог Мальборэ политикэ къулыкъуфIхэр зыIэригъэхьащ. 
Ауэ зэман дэкIри, Сарэ и Iуэхухэр зэIыхьащ. Пащтыхь гуащэм игу иримыхь хьэл гуэрхэр къыщызыкъуихым, а тIур зэфIэнащ. ИкIэм-икIэжым, Аннэ блыгущIэт пщащэ ищIар хьэл нэхъ зэпIэзэрыт, нэхъ щэху зиIэ Маршэм Абигайлщ. Езы Сарэ пащтыхьыгъуэм къыдахужри, къэралри ирагъэбгынауэ щытащ.