Си анэшхуэм и дерс

Дыгъэ жьэражьэм нартыху щхьэц бэлацэхэр хуэмыпIащIэурэ игъэлыгъуэрт. Гъэр зи кIыхьагъым езэш зымыщIа бзухэр зэдежьуууэ ихъуреягъым щыбзэрабзэрт, ди хьэжьми, ду щIагъыр жьэуапIэу къигъуэтауэ, жейнэд гуфIэкIэкIэ къысхукъуэплъырт.

Нобэ хуэдэу псори си нэгу къыщIохьэж: си IитIыр дафэ щхъуантIэхэм фIыцIафэу ираIат. Сэ сфIэгъэщIэгъуэну сахэплъэрт ди пщIантIэм чэзуууэ, кIэщI-кIэщIурэ къыдыхьэурэ си адэм сэлам гуапэкIэ къригъэблагъэхэм. КъызыфIэзмыгъэIуэхуурэ захуэзгъэлIышхуэт, арщхьэкIэ гулъытэ лей зыми къысхуищIыртэкъым.

Куэд щIат гу зэрылъыстэрэ, си анэшхуэмрэ си анэмрэ ди жэмыжьхэр зэдэIэпыкъуу къызэрамышым, а къалэныр си адэм и закъуэ къылъысуи зэрыхъуам. Си анэшхуэращи, махуэ зыбжанэ хъуауэ слъэгъуатэкъым, ар дыгъафIэмкIэ гъэза пэш щхьэхуэм щIэст, тепIэнщIэлъын дахэ зэрылъ гъуэлъыпIэм хэлът. Зэм си анэр, зэм ди деж къэкIуэжауэ щыIэ, фIыщэу сыкъэзылъагъу, си адэм и шыпхъу ХьэIишэт и гъусэу щIэст, и закъуэуи зы дакъикъэ къагъанэртэкъым! Си анэм идэтэркъым хьэщIэщымкIэ сыщIыхьэу. «Абдеж сабий джэгупIэкъым, уи анэшхуэм зегъэгъэпсэху», - нэхъыби къызжиIэртэкъым. Сэри, абы къыхэкIкIэ, нэхъ лейуэ а пэшыр сфIэгъэщIэгъуэнт, абы къыщекIуэкIым зэзэмызэ сыщIэдэIурт, сыкъыIукIуэтурэ сыщIэплъэрт.

Иужьрей махуэ зытIущым къриубыдэу ди благъэу сцIыхуу хъуар ди пщIантIэм дэтат, сымыцIыхухэуи къыдыхьар нэхъыбэжт. Си анэмрэ ди гъунэгъу нысащIэмрэ зэщIыгъуу пщэфIапIэм чыржын щагъажьэри, къуэщын из шэ къащтэри, си анэшхуэм и пэш щхьэхуэмкIэ ягъэзэжащ. Сэ пщэфIапIэм сыщIэст, Iэнэ лъакъуищым къысхутралъхьа чыржын пщтырыбзэм семызэгъыу, IэкIэ зездзэрэ згъэупщIыIуу, сшхыи хэзгъэщIи щымыIэу япщэфIам сриджэгуурэ зытезгъэурт. ПщэфIапIэм сыкъыщIэплъри, зи ныбжь хэкIуэта цIыхубз зыбжанэ пщIантIэм къыдыхьэу къэслъэгъуащ, ахэр псори сцIыхурт, ди хьэблэ ирикIуэм тесхэти - Хуржан, Кулэ, Минсурэт... Ауэ псом нэхърэ нэхъ згъэщIагъуар зи Iэблэр яIыгъыу абыхэм къыздаша Науэст. Науэс къыщалъхуар зыщIи, абы и ныбжьи къуажэм дэмысу къызжаIауэ сщIэрт, ар уэрамым къыдэкIауи, бжэIупэм Iусуи слъэгъуатэкъым, я унэ щIэсу фIэкIа. Ар сфIэгъэщIэгъуэн зэрыхъуар пхуэIуэтэнтэкъыми, щэху цIыкIурэ пщIантIэкумкIэ сыкъэкIуэтащ.

ЗыгуэрхэмкIэ епсалъылIэурэ си анэм ахэр си анэшхуэм и пэшымкIэ щIишащ. Езыхэр зэбгъэдэсыну къызыхуигъанэри, пщэфIапIэмкIэ игъэзэжащ си анэм. А зэман кIэщI къысIэрыхьар къызгъэсэбэпу зэ сыщIэплъэну мурад сщIащ си анэшхуэм и унэ цIыкIум. ТIэкIуи сытегушхуэртэкъым, сежьэрэ зэ сыкъэувыIэмэ, сызэрыщIэмыхьэнур сщIэрти, сыщIэпхъуэри сызэрыжэм хуэдэу сыщIэлъэдащ.

Си анэшхуэр пIэм хэлът, къыщIыхьа хьэблэ цIыхубзхэри, шэнт зэрыз тесу я щIыбагъ къысхуэгъэзауэ бгъэдэсхэт, сызэрыщIыхьэуи нанэ гу къыслъитащ: си пIэм сижыхьам ярейуэ, утыкум ситт, псори сфIэгъэщIэгъуэну зысплъыхьу.

Си анэшхуэм гу къызэрыслъитэу хуэмурэ зыкъиIэтын щIидзащ, ар къыщалъагъум Кулэрэ Хуржанрэ дэIэпыкъури, нанэ къызыфIагъэувэпащ. Iуэхум къыдэкIуэу Минсурэт си анэшхуэм къеупщIащ: «Щхьэ укъэтэджрэ?»  - жери, нани и жэуапыр хьэзырт: «ЦIыхухъу къыщIыхьащи, сыкъотэдж».

Минсурэт зэ IуплъэгъуэкIэ къысхуеплъэкIри, «ар сабийщ, наа» -щыжиIэм, «дапщэ имыныбжьми, цIыхухъущ» - си анэшхуэм жэуап иритыжащ.

Сэ утыкум ситт си анэшхуэр, Кулэ, Хуржан, Минсурэт, Науэс сымэ къысщхьэщыту. Абыхэм зыри жаIэртэкъым, сэ къезгъэжьэнум къыпэплъэ фIэкIа умыщIэну.

Щэхуу къызэплъу щыт си анэшхуэм а дакъикъэм игу схуилъ псор псалъэншэу къызгуригъэIуэфащ. Махуищ нэхъ дэмыкIыу дунейм ехыжащ си анэшхуэр, абы сызыхуиущия куэд си гум къинэжауи илъщ, ауэ, псом нэхъ лейуэ си нэгу къыщIыхьэжыр а пэш зэв цIыкIум къыщыIуа си анэшхуэм и псалъэм къыхэсха дерсырщ - цIыхухъум, сыт имыныбжьми, пщIэ лей хуэщIын зэрыхуейрщ. Си анэшхуэр аращ зытетар.

ХьэтIохъущыкъуэ Зрамыку.
Поделиться: