Накъыгъэм и 2, махуэку
♦1920 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым япэ щэбэт щIыхьэху щекIуэкIащ.
♦1934 гъэм Налшык Пионерхэм я унэ къыщызэIуахащ.
♦1940 гъэм ХII Гъэмахуэ Олимп джэгухэр ирамыгъэкIуэкIыну унафэ къащтащ. А илъэсым и фокIадэм и 21 - жэпуэгъуэм и 6-хэм Японием и къалащхьэ Токио щызэхэтыну траухуауэ щыта джэгухэр щыIакъым, японо-китай зауэр къызэрыхъеям и зэранкIэ.
♦1944 гъэм Инджылызым и къалащхьэ Лондон щызэхэтын хуея ХIII Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр зэрырамыгъэкIуэкIынур хэIущIыIу ящIащ. Абы и щхьэусыгъуэр ЕтIуанэ дунейпсо зауэр зэрекIуэкIырт.
♦1945 гъэм СССР-м и Дзэ Плъыжьым Берлин къищтащ.
♦1729 гъэм къалъхуащ Урысей империем и унафэщI Екатеринэ ЕтIуанэр.
♦1922 гъэм къалъхуащ филологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессору щыта, КъБР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Урыс Хьэталий.
♦1935 гъэм къалъхуащ «Ленин гъуэгу» (иджы - «Адыгэ псалъэ») газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта ТIажь Пётр.
♦1931 гъэм къалъхуащ КъБКъУ-м и ректору щыта, профессор, КъБР-мрэ АР-мрэ щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ Лъостэн Владимир.
♦1939 гъэм къалъхуащ тхыдэ щIэныгъэхэм я доктор, АКъУ-м и профессор, ЩIДАА-м и академик, УФ-м щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Мекъул ДжэбрэIил.
♦1941 гъэм къалъхуащ къэрал къулыкъущIэ, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, УФ-м и Къэзыбж палатэм и япэ унафэщIу щыта, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и къэрал чэнджэщэгъу Къэрмокъуэ Хьэчим.
♦1953 гъэм къалъхуащ дирижёр цIэрыIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Гергиев Валерий.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 23 - 24-рэ, жэщым градус 12 - 13 щыхъунущ.
Накъыгъэм и 3, мэрем
♦Печатыр зыми и унафэ щIэмытыным и дунейпсо махуэщ. ЮНЕСКО-м и унафэкIэ ягъэлъапIэ. 1991 гъэм Намибием и къалащхьэ Виндхук Iэ щытрадзащ къэрал псоми я правительствэхэм зэрызыхуагъазэр. Абы къэрал унафэщIхэр къыщыхураджэрт прессэр щхьэхуиту, демократием и хабзэхэм тету лэжьэныр къызэрагъэпэщыну.
♦Дыгъэм и дунейпсо махуэщ
♦Мыпсэлъэным и дунейпсо махуэщ
♦США-м щагъэлъапIэ ЕгъэджакIуэм и махуэр
♦Польшэм и Конституцэм и махуэщ
♦Японием и Конституцэм и махуэщ
♦1902 гъэм США-м «Пепси» компаниер къыщызэрагъэпэщащ.
♦1957 гъэм КПСС-м и ЦК-мрэ СССР-м и Министрхэм я Советымрэ унафэ къащтащ колхозхэр совхозу зэхъуэкIыным теухуауэ.
♦1938 гъэм къалъхуащ урысей тхакIуэ, драматург, актёр, РСФСР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Инин Аркадий.
♦1939 гъэм къалъхуащ кинорежиссёр, УФ-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Урысей Федерацэм и цIыхубэ артист Нечаев Леонид.
♦1941 гъэм къалъхуащ куржы шахматисткэ, дуней псом и чемпионкэ Гаприндашвили Нонэ.
♦1951 гъэм къалъхуащ урысей тхакIуэ, публицист, критик, «Триумф», «ТЭФИ» саугъэтхэр зрата Толстая Татьянэ.
♦1957 гъэм къалъхуащ совет актрисэ, РСФСР-м щIыхь зиIэ и артисткэ Андрейченкэ Наталье.
♦1965 гъэм къалъхуащ урысей хьэрычэтыщIэ, политик, «Гражданская платформа» партым и къызэгъэпэщакIуэ Прохоров Михаил.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 15 - 16, жэщым градус 12 - 13 щыхъунущ.
Накъыгъэм и 4, щэбэт
♦Латвие Республикэм и щхьэхуитыныгъэм теухуа декларацэр къыщащта махуэщ. 1990 гъэм Латвие ССР-м и Совет Нэхъыщхьэм унафэ къищтащ Совет Союзым къызэрыхэкIыжым икIи къэралыгъуэ щхьэхуэ зэрыхъужым теухуауэ.
♦Японием щагъэлъапIэ ЩхъуантIагъэм и махуэр
♦Китайм и ЩIалэгъуалэм я махуэщ
♦1852 гъэм Шамиль Iимамым и нэIибхэм ящыщ Хьэжы-Мурат, и гупыр и гъусэу урысхэм ягухьэну мурад зыщIауэ щытар, пащтыхъьыдзэм щыщу кърагъэбыдылIа хъумакIуэхэр зэтраукIэри щIэпхъуэжахэщ. Урысыдзэр къызэщIаIэтэри абыхэм якIэлъыпхъэращ икIи Хьэжы-Мурат гуузу яукIауэ щытащ.
♦1904 гъэм Панамэ кIэнауэр ухуэн щIадзащ.
♦1904 гъэм Инджылызым щыщ хьэрычэтыщIэхэу, инженерхэу Ройс Генрирэ Роллс Чарльзрэ автомобиль лIэужьыгъуэщIэ къыщIагъэкIыу щIадзащ. Абы «Роллс-Ройс» фIащауэ щытащ.
♦1924 гъэм Париж къыщызэIуахащ VIII Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. Ахэр накъыгъэм и 4 - бадзэуэгъуэм и 27-хэм екIуэкIащ.
♦1927 гъэм США-м къыщызэрагъэпэщащ киногъуазджэм и академие. Лэжьыгъэ нэхъыфIхэм хуагъэфащэ «Оскар» саугъэтыр зыгъэувари аращ.
♦1934 гъэм Москва Кином и унэ къыщызэIуахащ. Иджыпсту ар Кином и Унэ Нэхъыщхьэрщ.
♦1959 гъэм Налшык бжьамийкIэ газ къашэу щIадзащ.
♦1979 гъэм Тэтчер Маргарет Инджылызым и премьер-министру ягъэуващ. А къулыкъум нэхъапэм цIыхубз зэи пэрытатэкъым.
♦2010 гъэм УФ-м и Президентым и УказкIэ Налшык къыфIащащ «Зауэ щIыхьым и къалэ» цIэ лъапIэр.
♦1934 гъэм къалъхуащ совет актрисэ цIэрыIуэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ, Канны 1957 гъэм щекIуэкIа ХI кинофестивалым и саугъэтыр («Летят журавли» фильмым папщIэ) зыхуагъэфэща Самойловэ Татьянэ.
♦1938 гъэм къалъхуащ абазэ тхакIуэ, КъШР-м и цIыхубэ усакIуэ ЧыкIуэту Микаэл.
♦1943 гъэм къалъхуащ УФ-м и цIыхубэ художник, Урысейм и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Шемякин (Къардэн) Михаил.
♦1956 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакIуэ, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, РАЕН-м и и академик, УФ-м щIыхь зиIэ и экономист Щауэжь Хьэсэнбий.
♦1971 гъэм къалъхуащ Урысейм щIыхь зиIэ и тренер, къэралым футболымкIэ и командэ къыхэхам, ЦСКА-м я тренеру щыта Слуцкий Леонид.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 14 - 15, жэщым градус 11 - 12 щыхъунущ.
Накъыгъэм и 5, тхьэмахуэ
♦Ныкъуэдыкъуэхэм я хуитыныгъэхэм щIэбэныным и дунейпсо махуэщ
♦Япониемрэ Корее Ипщэмрэ щагъэлъапIэ Сабийхэм я махуэр
♦Белоруссием Печатым и махуэр щагъэлъапIэ
♦Австрием щрагъэкIуэкI залымыгъэмрэ расизмэмрэ япэщIэтыным и махуэм хуэгъэпса Iуэхухэр
♦Къыргъызым и Конституцэм и махуэщ
♦1836 гъэм Европэм щыяпэ дыдэу Бельгием гъущI гъуэгу щаутIыпщащ.
♦1912 гъэм «Правда» газетым и япэ номерыр къыдэкIащ.
♦1945 гъэм нэмыцэ-фашист зэрыпхъуакIуэхэм я бийуэ Прагэ зыкъыщаIэтащ IэщэкIэ зэщIэузэда цIыхухэм.
♦1945 гъэм советыдзэхэм Даниемрэ Нидерландхэмрэ хуит къащIыжащ.
♦1949 гъэм Лондон Iэ щытрадзащ Европэм и Советым и уставым.
♦1909 гъэм къалъхуащ адыгей усакIуэ, зэдзэкIакIуэ Пэрэныкъуэ Мурат.
♦1929 гъэм къалъхуащ КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, «Ленин гъуэгу» («Адыгэ псалъэ») газетым жэуап зыхь и секретару илъэс куэдкIэ щыта Апажэ Назир.
♦1930 гъэм къалъхуащ тхыдэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор Къардэн Iэбубэ.
♦1937 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, РАЕН-м и академик, АР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Апышэ Абрэдж.
♦1938 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ дохутыр Бахъсэн Хьэмэдэ.
♦1939 гъэм къалъхуащ философие щIэныгъэхэм я доктор, КъШКъУ-м и профессор Нэхущ Владимир.
♦1941 гъэм къалъхуащ хоккеист цIэрыIуэу щыта, Олимп Джэгухэм щэнейрэ я чемпион, дунейм пщIэнейрэ и чемпион Рагулин Александр.
♦1943 гъэм къалъхуащ усакIуэ, ЩIДАА-м и академик, УФ-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Тхьэзэплъ Хьэсэн.
♦1948 гъэм къалъхуащ Адыгейм и цIыхубэ сурэтыщI ПэтIуащIэ Феликс.
♦1948 гъэм къалъхуащ физико-математикэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ ЛIыс Мухьэмэд
♦1952 гъэм къалъхуащ УФ-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ, КъБР-м егъэджэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Къалмыкъ Кларэ.
♦1953 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ Хьэмыку Жаннэ.
♦1967 гъэм къалъхуащ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и актёр, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Мысост Вадим.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 17 - 19, жэщым градус 11 - 12 щыхъунущ.
Накъыгъэм и 6, блыщхьэ
♦Москва и гербымрэ и ныпымрэ я махуэщ. «Москва къалэм и махуэшхуэхэр» законым ипкъ иткIэ ягъэуващ 2004 гъэм.
♦1715 гъэм Урысейм къыщащтащ къэралым и япэ дзэ-уголовнэ кодексыр.
♦1889 гъэм Париж ухуэн щаухащ Эйфель чэщанэр.
♦1906 гъэм Николай ЕтIуанэ пащтыхьым Iэ тридзащ Урысей империем и Къэрал хабзэ нэхъыщхьэхэм.
♦1939 гъэм Налшык шыгъэжапIэ къыщызэIуахащ.
♦1945 гъэм советыдзэхэм Бреслау быдапIэр (иджы - Польшэм хыхьэ Вроцлав къалэрщ) нэмыцэ-фашист зэрыпхъуакIуэхэм къыIэщIагъэкIыжащ.
♦1985 гъэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым унафэ къищтащ Мурманскрэ Смоленскрэ «Къалэ-лIыхъужь» цIэр яфIэщыным теухуауэ.
♦1994 гъэм Ла-Манш псы дэжыпIэм щащIа тоннелыр къызэIуахащ. ЕтIощIанэ лIэщIыгъуэм и ухуэныгъэ нэхъ телъыджэ дыдэхэм ящыщу къалъытэ а гъуэгум Франджымрэ Инджылызымрэ зэпищIащ.
♦1875 гъэм къалъхуащ адыгэ тхыдэдж, узэщIакIуэ Долэт-Джэрий СулътIан.
♦1907 гъэм къалъхуащ совет дзэ кхъухьлъатэзехуэ, Совет Союзым и ЛIыхъужь Гастеллэ Николай.
♦1922 гъэм къалъхуащ актёр, егъэджакIуэ цIэрыIуэ, Хэку зауэшхуэм хэта, СССР-м и цIыхубэ артист Этуш Владимир.
♦1932 гъэм къалъхуащ актёр цIэрыIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист, Польшэм щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Белявский Александр.
♦1936 гъэм къалъхуащ адыгэ философ, еджагъэшхуэ, тхакIуэ, социологие щIэныгъэхэм я доктор, профессор, ЩIДАА-м и академик Хьэгъур Айтэч.
♦1949 гъэм къалъхуащ абазэ тхакIуэ, КъШР-м и цIыхубэ усакIуэ Мхъыцэ Чэрим.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 22 - 23-рэ, жэщым градус 12 - 13 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Iэжьэгъур куэдмэ, къэрабгъэр зэуакIуэ мэхъу.