Щхьэх зымыщIэм и жьауэр

КъБР-м гъуазджэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Къэбэрдей-Балъкъэрми и мызакъуэу, Адыгейми Шэрджэсми фIыуэ ща­лъагъу КъардэнгъущI Зырамыку илъэс куэд щIауэ щолажьэ щэнхабзэм, мащIи мы IэнатIэм щызэфIигъэкIакъым. Ар икIи щIэ­ныгъэм и гъуэгу мытыншым еш имыIэу ­ирокIуэ. Ар IуэрыIуатэр, уэрэдыжьхэр зэхуэ­хьэсыжынымкIэ, елэжьынымкIэ зы­хуэдэ щымыIэ лэжьакIуэ жыджэрщ.

 

«НАРТХЭР» тхылъыр Налшыки Москваи къыщыдэкIауэ зэрыщытам фыщы­гъуазэщ. Абы ихуахэм и лэжьыгъэ хэлъщ ­КъардэнгъущIым. Псалъэм папщIэ, Щэбэтыкъуэрэ Мэлычыпхъурэ теухуахэр зэхуэзы­хьэсыжари зыхуей хуэзыгъэзари аращ.
Адыгэ жылэхэр, жыжьэми гъунэгъуми, къызэхикIухьурэ, абы итхыж уэрэдыжьхэм я мыхьэнэр пхуэмылъытэну инщ, цIыхухэм зыпащI щыIэкъым. Апхуэдэщ, къэтщтэнщи, «Хъымсад и гъыбзэр», нэгъуэщIхэри.
И насыпщ КъардэнгъущI Зырамыку хуэдэ цIыхум. Ухуеймэ, Тыркум, ухуеймэ, Иорданием, ухуеймэ, дэнэ лъэныкъуэкIи гъазэ - ар къыщамыцIыхурэ абы и гугъуфI щамыщIрэ адыгэм и мэ зыщыуа щIы кIапэ мы дуней псом теткъым.
А псор абы къыхуэзыхьар и лэжьыгъэращ. Куэд, куэд дыдэ щIауэ макIуэ а лIы щыпкъэр щIэныгъэм и гъуэгукIэ, жыжьи нэсащ. Сыт хуэдиз лэжьыгъэ зэфIэгъэкIа хъуа! Псоми псори ямыщIэнкIэ мэхъу. Зырамыку уэрэджыIакIуэ къудейуэ фIэкIа зымыщIи щыIэщ, ауэ дэ, щIэныгъэм зи Iэри зи щхьэри, зэрыжаIэу, хэлъхэм, долъагъу абы ищIэр зыхуэдизыр. Къапщтэмэ, Зырамыкущ ди япэ щIэныгъэлI, тхыдэхутэ Нэгумэ Шорэ «Адыгэ лъэпкъым и тхыдэ» и лэжьыгъэ уасэншэр зэзыдзэкIыу адыгэр и анэдэлъхубзэмкIэ ­къезыгъэджар. Ар 1957 гъэм Налшык тхылъу къыщыдигъэкIауэ щытащ.
Куэдым тредзэ щIэныгъэлI жыджэрым, еш, щхьэх зымыщIэм и жьауэр. Дэ, Адыгейм и щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтым и лэ­жьа­кIуэхэр, Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIэныгъэлIхэм дащIыгъуу, куэдрэ дызэдежьэн ­хуейуэ къытхуохуэ. Иорданием дыкIуауэ, зи сигу икIыжыркъым абы псалъэ гуапэу Зырамыку къыщыхужаIауэ щытар. Дэни ущрохьэлIэ абы и уэрэдхэр зытет пластинкэхэм, щIэныгъэм щызэфIигъэкIа IуэхуфIхэр сыт хуэдэ щIыпIи щащIэ.

Сурэтым: Зырамыку и къуэ Николай (1940 - 1979 гъгъ.), Зырамыку и къуэ Мартин (1950 - 1990 гъгъ.), Зырамыку и къуэ БетIал (1952 - 1987 гъгъ.).

ХЬЭДЭГЪЭЛI Аскэр, Адыгейм и щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтым и лэжьакIуэ. 2003 гъэ
Поделиться: