Дунейм щыхъыбархэр

ИкIэщIыпIэкIэ унафэ зытещIыхьыпхъэ

Сыт хуэдэ зэмани цIыхум гулъытэшхуэ хуещI зэфэ псым и фIагъымрэ къабзагъымрэ, абы узыншагъэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ иIэщи.

ЗэрыгурыIуэгъуэщи, дыкъэзыухъуреихь дунейм и щытыкIэр екIэкIуэхукIэ, псыхэри нэхъыкIэ мэхъу. Къэралым и щIыпIэ куэдым бжьамийхэм къыщиж псыхэм я фIагъымкIэ мыарэзыуэ, цIыхухэр абыхэм емыфэж хъуащ. ХэкIыпIэу къагъуэтаращи, птулъкIэхэм иту тыкуэнхэм щIэтхэр къащэху. Ауэ а птулъкIэхэм итхэм я фIагъми шэч къытозыгъэхьэ щхьэусыгъуэ куэд щыIэщ. «Ростех» IуэхущIапIэм и унафэщI Чемезов Сергей УФ-м и Президент Путин Владимир иджыблагъэ щыIущIам а Iуэхугъуэм щыхьэт техъуащ. Абы жиIащ птулъкIэхэм иту Урысейм и сату щIыпIэхэм щащэ псыхэм я Iыхьэ плIанэр мардэм къимызагъэу. ЩIыщIагъыпсхэр къыдрашейуэ ягъэкъэбзэн хуейщ, ахэр птулъкIэхэм ирагъэхъуэн ипэкIэ, ауэ а хабзэр зымыгъэзащIэхэр егъэлеяуэ куэд хъуащ иужь зэманым. Абы пыщIа ныкъусаныгъэхэр гъэзэкIуэжынымкIэ хэкIыпIэу Чемезовым къигъэлъэгъуащ цIыхур зэфэ псым и фIагъыр зыхуэдэн хуейр убзыхуауэ, ар птулъкIэхэм изыгъахъуэ IуэхущIапIэхэр абыхэм ткIийуэ тетыныр яхуэгъэувыныр.
«ЩыIэ мардэхэм темыту птулъкIэхэм ирагъахъуэ псыр ди къэралым процент 25 - 30 хуэдиз щохъу. А бжыгъэр процент 80-м щынэс щIыналъэхэри диIэщ. Иджыпсту ди тыкуэнхэм щащэ псым утемышыныхьын хуэдэу щыткъым. Абы гулъытэ хэха хуэщIын хуейщ. «Роспотребназдор»-ми къыхилъхьащ ящэ псыр мардэ пыухыкIам игъэзэгъэн хуейуэ», - жиIащ унафэщIым.
Дызэрыщыгъуазэщи, псы игъэхъуапIэхэр нэхъыбэу здэщыIэр кавказ щIыналъэрщ. Псы хущхъуэхэр щыкуэд щIыпIэхэр апхуэдэ щIыкIэкIэ къэгъэсэбэпыныр тэмэмуи къыщIэкIынт, ауэ мылъкушхуэ къыпэкIуэу хуежьа нэужь, сыт хуэдэ Iуэхуми псори «йопщI», ар фейдэ хэхыпIэ ящIыну.
УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым и УнафэщI Матвиенкэ Валентинэ жиIащ а Iуэхум хэлъ ныкъусаныгъэхэр зыгъэзэкIуэжыфыну унафэ зэрагъэхьэзырыр.
«Ди тыкуэнхэм я дапхъэхэм тет птулъкIэхэм ит псым и фIагъыр зыхуэдэр гуэрыIуэгъуэкъым. Кавказым и минеральнэ псыхэра хуэдэу тетхауэ, ауэ итхэр, бжьамий нэхъ гъунэгъум кърагъэжауэ». Абы жиIащ Кавказым къыщыщIэж псыхэрауэ жаIэурэ зи продукцэр изыгъэкIыну, абы фейдэ къыхэзыхыну хэтхэм ар хуадэнкIэ Iэмал зэримыIэр икIи а Iуэхум икIэщIыпIэкIэ унафэ зэрытещIыхьыпхъэр.

ЩIэблэр зэплъ фильмхэм топсэлъыхь

Нобэ щIэх-щIэхыурэ дыхуоплъэкIыж блэкIа ­лъэхъэнэм, абы щыгъуэ дызытета хабзэ­хэм, къэралым щыIа щытыкIэм. Зыдогъапщэ дызыхэпсэукI зэманымрэ илъэс зытIощIырыпщIкIэ узэIэ­бэкIыжмэ ди нэгу щIэкIамрэ. ЖыпIэнурамэ, куэдым гупыкIыгъуейуэ къалъытэ совет ­лъэхъэнэм дыщIехъуэпсэжын гуэрхэри хэлъщ.

Псалъэм папщIэ, а зэманым траха фильмхэм яфIэфIу къытрагъэзэжурэ емыплъ куэд къытхэту пIэрэ? Балигъхэм папщIэ трахахэм нэмыщI, сабийхэм, ныбжьыщIэхэм яхуэлажьэ киностудие хэхахэри иIэт Совет Союзми, гъэсэныгъэ-ущииныгъэ мыхьэнэ зиIэ фильмхэр трахырт. Сабийхэм я закъуэтэкъым апхуэдэ фильмхэм дахьэхыр, балигъхэри яфIэфIу еплъырт абыхэм.
А лъэхъэнэм фIыуэ хэлъа куэд ди гъащIэм къыщагъэщIэрэщIэжыну яужь итщ къэралым и унафэщIхэм. УФ-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм Сабийхэм папщIэ фильмхэр техынымкIэ и советым иджыблагъэ иригъэкIуэкIа зэхуэсым щытепсэлъыхьащ мы гъэм зэлэжьыну я мурад фильмхэм. ЗэкIэ зэрытраухуамкIэ, фильмибгъум къэрал субсидиехэр хухахынущ. Абыхэм нэмыщI, къэрал мылъкукIэ трахыну я мурадщ фильм 11. Нэхъ иужькIэ зэлэжьыну фильмитхуми тепсэлъыхьахэщ.
Я сюжеткIэ зэтемыхуэми, дэтхэнэ фильмми хуагъэув къалэн нэхъыщхьэхэм ящыщщ ныбжьыщIэхэр дахагъэ, гуапагъэ, гущIэгъу яхэлъыным хуэущииныр, ахэр хэкупсэу къэгъэхъуныр. Советым хэтхэм нэхъ гъэщIэгъуэну къалъытахэм хохьэ зыгъэпсэхугъуэ мазищым къриубыдэу телефонхэр къамыгъэсэбэпыну зэгурыIуа зэныбжьэгъу гупым я Iуэху къызэрекIуэкIам, ахэр зэрыхуа щытыкIэ къызэрымыкIуэхэм къызэрикIыфа щIыкIэм теухуар.
Ди сабийхэр зэплъ, ахэр зыщIапIыкI фильмхэм къэралым и къэкIуэнум дежкIэ мыхьэнэшхуэ зэриIэр хьэкъыу япхыкIауэ жыпIэ хъунущ а Iуэхур къезыхьэжьахэм.

Нобэ

♦Урысейм щагъэлъапIэ Кадастр инженерым и махуэр
♦Удз гъагъэхэмкIэ IэщIагъэлIхэм я махуэщ
♦1790 гъэм
Франджым и ипщэ-къухьэпIэ лъэныкъуэм, Барботан къалэ цIыкIум пэмыжыжьэу, къыщехуэхащ вагъуэижыпкъ (метеорит). ЩIым къытехуауэ дунейпсо тхыдэм япэу иратхар аращ.
♦1937 гъэм Америкэм щыщ кхъухьлъатэзехуэ Эрхарт Амалие кхъухьлъатэкIэ япэу Атлантикэ хым щхьэпрылъэтыкIащ.
♦1938 гъэм псым занщIэу хэткIухь кофе хьэжар къагупсысащ.
♦1942 гъэм нэмыцэдзэхэм Дон Iуфэ Iус Ростов къалэр яубыдащ икIи Кавказыр къэзэуным яужь ихьащ.
♦1956 гъэм ягъэтIылъащ физикхэм я къалэу къалъытэ Дубнэ (Москва областым щыщщ) и лъабжьэр. Ядернэ физикэм теухуа къэхутэныгъэ нэхъыбэ дыдэ щрагъэкIуэкIар а къалэрщ.
♦1993 гъэм Урысейм и Банк нэхъыщхьэм хэIущIыIу ищIащ совет ахъшэхэр къэралым зэрыщыземыкIуэжым теухуа унафэр. Сатум щызэIэпахынур сомыщIэрт.
♦1802 гъэм къалъхуащ франджы тхакIуэ, драматург Дюма Александр (адэр).
♦1828 гъэм къалъхуащ урыс революционер, тхакIуэ, философ, критик Чернышевский Николай.
♦1929 гъэм къалъхуащ адыгэхэм я макъамэ Iэмэпсымэхэр щIыным хуэIэзэу щыта Ойберман Владимир.
♦1940 гъэм къалъхуащ композитор, КъБР-м, КъШР-м я цIыхубэ артист, УФ-м щIыхь зиIэ и артист, УФ-м и Къэрал саугъэтым и лауреат Даур Аслъэн.
♦1940 гъэм къалъхуащ философие щIэныгъэхэм я доктор, АКъУ-м и профессор Къэзан Хьэмзэт.
♦1942 гъэм къалъхуащ урысей актрисэ, уэрэджыIакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ Мирошниченкэ Иринэ.
♦1944 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, критик, литературовед, филологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, КъБР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Гъут Iэдэм.
♦1957 гъэм къалъхуащ Узбекистаным и президент Мирзиёев Шавкат.
♦1960 гъэм къалъхуащ урысей хоккеист цIэрыIуэ, дунейпсо чемпионатхэм тхуэнейрэ, Олимп Джэгухэм тIэунейрэ я чемпион, Урысейм щIыхь зиIэ и тренер, УФ-м хоккеймкIэ и командэ къыхэхам и гъэсакIуэ нэхъыщхьэу щыта Быков Вячеслав.
♦1961 гъэм къалъхуащ Адыгейм щыщ усакIуэ, тхакIуэ, драматург Хъунэгу Саидэ.
♦1969 гъэм къалъхуащ США-м щыщ актрисэ, уэрэджыIакIуэ, къэфакIуэ цIэрыIуэ Лопес Дженифер.
♦1972 гъэм къалъхуащ урысей журналист цIэрыIуэ, теленэтынхэр езыгъэкIуэкI, жылагъуэ лэжьакIуэ Брилёв Сергей.

Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 23 - 24-рэ, жэщым градус 19 - 20 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:

Бжьэ матэ зи куэдым и жьантIэ дегъэувэ.

 

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

29.03.2024 - 12:46 НОБЭ
27.03.2024 - 15:00 НОБЭ
26.03.2024 - 08:01 НОБЭ
25.03.2024 - 12:07 НОБЭ