«Мэшыкъуэ-2019» зэпеуэм ди корреспондентым къретыкI
Илъэс епщIанэ хъуауэ Мэшыкъуэ бгы лъапэм деж къыщызэрагъэпэщ щIалэгъуалэ зэхыхьэм Кавказ Ищхъэрэм ис щIалэгъуалэр зэхуишэсым къищынэмыщIауэ, абыхэм я проектхэм гъуэгу щрагъэгъуэт. Ди республикэм а форумым и фIыгъэкIэ IуэхуфI куэд щалэжьащ.
Къыхэгъэщыпхъэщ зы илъэсым нэхърэ адрейм ар нэхъ гъэщIэгъуэну, щIэщыгъуэу къызэрагъэпэщыну яужь зэритыр, абы хэта дэтхэнэми къыхуэщхьэпэн гупсысэ а зэхыхьэм къызэрыхихыр шэч къызытумыхьэжынщ.
Форумым и мыгъэрей лэжьыгъэр къызэрызэIуихыу япэу ирагъэблэгъахэм ящыщщ УФ-м щIыуэпс хъугъуэфIыгъуэхэмрэ экологиемрэ и министр Кобылкин Дмитрий.
«Экология» фIэщыгъэм щIэту екIуэкIа псалъэмакъым а унэтIыныгъэр егъэфIэкIуэнымкIэ ди къэралым щызэфIагъэкI Iуэху нэхъыщхьэхэм щытепсэлъыхьащ. ЩIыуэпсыр хъумэным ехьэлIауэ а министерствэм игъэзащIэ лъэпкъ проектым федеральнэ программэ 11 къызэщIеубыдэ. Къэралым и щIыуэпсыр хъумэным и мызакъуэу ар егъэфIэкIуэным, зегъэужьыным гулъытэ щхьэхуэ щыхуащI абы.
Кобылкиныр щхьэхуэу къытеувыIащ «Хьэуа къабзэ», «Псы къабзэ» программэхэр зэрагъэзащIэм.
- Кавказым щыпсэухэм щIыуэпс телъыджэкIэ я насып къикIащ. Дэ къаруушхуэ идохьэлIэ къэралым и псы къабзэхэр хъумэным, - жиIащ Кобылкиным.
Абы щытепсэлъыхьащ сабийр щыцIыкIум щегъэжьауэ щIыуэпсыр фIыуэ илъагъуу, пщIэ хуищIу, ихъумэу къэгъэтэджын зэрыхуейм, кIэрыхубжьэрыхухэм елэжь IуэхущIапIэ нэхъыбэ ди щIыналъэм итыпхъэу къызэралъытэм, нэгъуэщIхэми.
ЗэIущIэм и кIэухым Кобылкиным къызэхуэсахэм яжриIащ къэралым и щIыуэпсым ехьэлIауэ ныбжьыщIэхэм къагъэлъэгъуа проектхэм зэрыхэплъэнур, нэхъыфIу къалъытэхэм федеральнэ дэIэпыкъуныгъэ иратыну зэрыхьэзырыр.
- Ди къэралым и пщэдейр и щIэблэращи, фэ сыфхэплъа иужькIэ къэкIуэну дахэ дызэриIэнум шэч къытесхьэркъым, - псалъэхэмкIэ къызэIуихащ Урысейм и ЛIыхъужь, космонавт Токарев Валерий Мэшыкъуэ щыхуащIа зэIущIэр.
ЩIалэхэмрэ хъыджэбзхэмрэ я лъэIукIэ и гъащIэ гъуэгуанэм космонавтыр тепсэлъыхьащ. КъызэрыщIэкIамкIэ, абы къиухар Ставрополь дэт, кхъухьлъатэзехуэхэр щагъэхьэзыр училищэрат.
НыбжьыщIэхэр щIэупщIэрт космосым кIуэхэм зэрызагъэхьэзырым, ди къэралым а унэтIыныгъэм щиIэ ехъулIэныгъэхэм, хьэршым и щэхухэм, нэгъуэщI куэдми.
Космонавт цIэрыIуэм къызэрилъытэмкIэ, космосым зиужьын папщIэ къэрал зыбжанэ зэрыубыдын, мылъкушхуэ зиIэ цIыхухэр зэгухьэн хуейщ.
- Хьэршым уелэжьыныр, зебгъэужьыныр гугъум къыщымынэу икIи лъапIейщ. Абы къыхэкIыу, а IэнатIэм зыхуей хуэзэу зиужьын папщIэ, дуней псор зэкъуэувэу елэжьын, Iэмалхэм хэплъэн, зэдэгуэшэн хуейщ.
ЩIалэгъуалэм космонавтыр ямыутIыпщу иджыри куэдрэ яIыгъащ икIи хьэршым и дуней телъыджэм дихьэхахэм щIэ куэд къызэращIам шэч хэлъкъым.
- Хьэршым укъикIыжу щIым укъэтIысыжа иужькIэ, жьэдэпшэ хьэуа къабзэм хуэдэу IэфI срихьэлIакъым, - жиIащ Токаревым и псалъэхэм я кIэухыу.
КъыкIэлъыкIуэ махуэм форумым хэтхэр IущIащ гимнаст цIэрыIуэ, плIэнейрэ Олимп чемпион Немов Алексей. Абы щIыгъуащ Къэрал Думэм и депутат Бондаренкэ Еленэ.
- ИлъэсиплI сыхъуу арат си анэм гимнастикэмкIэ школым сыщритам. Дерс зыбжанэ дэкIа иужькIэ тренерхэм жаIащ гимнастикэм щхьэкIэ си Iэпкълъэпкъыр быдэIуэ хъуауэ, ауэ спортым и лъагапIэшхуэхэм щIэхъуэпсын щIэздзагъэххэти, сыкъикIуэтыну си мурадтэкъым. Мы зэманкIэ а Iуэхум теухуауэ схужыIэнущ, уи хъуэпсапIэр къызэрохъулIэнур абы епхьэлIэ къарум куэдкIэ зэрелъытар, - захуигъэзащ Немовым къызэхуэсахэм.
НыбжьыщIэхэм ягу къагъэкIыжащ 2004 гъэм Алыджым къалащхьэ Афинхэм щекIуэкIа Олимпиадэм нэфI-ней щызэрахьэу спортсменым и баллхэр хуагъэмэщIауэ зэрыщытар.
- А дакъикъэхэм сэ сызэгупсысыр зыт - си анэм, ныбжьэгъухэм, сэ къыздэщI гупым я нэм сызэрыщIэплъэнырт. Ауэ утыкум сыкъихьэу цIыхухэр гуапэу къызэрысIущIар слъэгъуа иужькIэ къызгурыIуащ текIуэныгъэ псом я щхьэр цIыхум къыпхуаIэ лъагъуныгъэр арауэ зэрыщытыр.
НыбжьыщIэхэр спортым зэрыдебгъэхьэхыфыну Iэмалхэм ехьэлIауэ абы жиIащ щIэблэм щапхъэ дахэ уахуэхъуным нэхърэ нэхъ хэкIыпIэфI щымыIэу къызэрилъытэр. А щхьэусыгъуэм къыхэкIыу абы ди къэралым и щIыпIэ куэдым мастер-классхэр щегъэлъагъуэ, спортым ныбжьыщIэ нэхъыбэ къызэрыхишэным хущIэкъу зэпытщ.
Мэшыкъуэ щекIуэкI щIалэгъуалэ зэхыхьэм и фIыпIэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ абы щрагъэкIуэкI егъэджэныгъэ программэр.
НыбжьыщIэ къэс Iэмал иIэщ зэреджэну щIыкIэр езым къыхихыжыну, социальнэ проектхэм зэман хухихынуми, езым и зыужьыныгъэм телэжьэнуми, нэгъуэщI унэтIыныгъэхэм хэплъэнуи хуитщ.
«Мэшыкъуэ-2019»-м щыIэ унэтIыныгъэхэр, абы мы илъэсым хуащIа «Про Россию! Про тебя!» гъуазэм тетщ.
Форумым и егъэджэныгъэ Iыхьэм и унафэщI Ляшко Олег зэрыжиIэмкIэ ныбжьыщIэхэм я щIэныгъэм хагъахъуэм и мызакъуэу, хэгъэгузэхуаку проект инхэм гъащIэ етыным, езы ныбжьыщIэхэр гъуэгу захуэ тегъэувэным гулъытэ хэха хуащIынущ.
А Iуэхухэр къайхъулIэн папщIэ федеральнэ мыхьэнэ зиIэ «Лукойл», «Ростелеком», «Россети», «Сбербанк», «Центр развития туризма» IуэхущIапIэ инхэм я лIыкIуэхэр кърагъэблэгъащ. Ахэр ныбжьыщIэхэм яIуощIэ, я гупсысэм зыщагъэгъуазэ, я проектхэм хоплъэ, ягу ирихьIамэ я деж лэжьакIуэ ирагъэблэгъэну хьэзырщ.
Форумым и япэ зэхыхьэм щрагъэджэну IэщIагъэлI цIэрыIуэхэр, ВУЗ инхэм я егъэджакIуэхэр, Президент хъунухэм я фондым и лIыкIуэхэр (Фонд будущих президентов) Къэзан, Москва, Санкт-Петербург кърашащ.
Егъэджэныгъэм ныбжьыщIэхэр темызашэу щIэсын, гупсысэ пыухыкIа къыхахын папщIэ а IэнатIэм къыщагъэсэбэп Iэмал псори ирахьэлIэ. Дерсыр иуха иужькIэ ар щIалэгъуалэм къазэрыгурыIуам, яIэ Iуэху еплъыкIэм топсэлъыхьыж.
Япэ сменитIым унэтIыныгъэ 11-кIэ егъэджакIуэ 56-м щрагъэджэнущ.
НыбжьыщIэхэм хуабжьу яфIэгъэщIэгъуэну щIэсащ «Ростелеком-Солар» компанием и унафэщI Седов Олег зыхэта зэIущIэми.
КъэкIуэну зэманым технологиехэм зэрызрагъэужьынум, «къалэ губзыгъэ» Iуэхум зэрызрагъэубгъунум тепсэлъыхьащ ахэр.
- Зыужьыныгъэ ин зыгъуэта дунейм технологиехэм езым я увыпIэ лъагэ щаубыдащ. Ди гъащIэм и унэтIыныгъэ псоми технологиехэр къыщыхыхьэнур жыжьэкъым, - жиIащ Седовым. - ЦIыхухэм ди мыгъуагъэ нэхъыщхьэр - ди технологиехэр цIыху гупсысэм зэрыщхьэпрыкIырщ. Технологие зыужьыныгъэшхуэм цIыхухэр хуэхьэзыр тщIын хуейщ. Абы щхьэкIэ дэтхэнэми ди щIэныгъэм хэдгъэхъуэн, профессиональнэ зэфIэкIхэр едгъэфIэкIуэн хуейщ.
Ауэ щыхъукIи Седов Олег къыхигъэщащ къыдэкIуэтей щIэблэм гугъэфIхэр зэрыуагъэщIыр - иджырей цIыхухэр зэхъуэкIыныгъэм нэхъ зэрыхуэхьэзырым и мызакъуэу, щIэ псори яфIэфIу къащтэ.
ЗэIущIэм къэкIуэну зэманым теухуауэ псалъэмакъ куэд щрагъэкIуэкIащ.
