Абхъазым и дзэр ягъэлъэщын мурадкIэ
Абхъазым IэщэкIэ зэщIэузэда и къарухэм зэхъуэкIыныгъэхэр щегъэкIуэкIынымкIэ, абы и лъэщагъым хэгъэхъуэнымкIэ УФ-р дэIэпыкъунущ. УФ-м ЗыхъумэжыныгъэмкIэ и министерствэм апхуэдэ унафэ хуищIащ къэралым и Президент Путин Владимир.
Абхъаз Республикэм IэщэкIэ зэщIэузэда и къарухэр гъэлъэщыным текIуэдэнумкIэ а къэралым зыщIэгъэкъуэным теухуа зэгурыIуэныгъэр ягъэхьэзырыну, зыхуэфащэ дэфтэрхэр къащтэну къэралым и УнафэщIым пщэрылъ щищIащ УФ-м и МИД-м.
КъэралитIым я зэпыщIэныгъэхэр нэхъри гъэбыдэным теухуа Iуэхухэм щытепсэлъыхьауэ щытащ Шойгу Сергей Абхъазым зыхъумэжыныгъэмкIэ и министр Кишмарие Мераб мазэ кIуам щыIущIам. Хэхауэ и гугъу ящIат зыхъумэжыныгъэ, шынагъуэншагъэр къызэгъэпэщын IэнатIэхэм щызэдэлэжьэным.
Шэч хэмылъу, Абхъазым и дежкIэ щIэгъэкъуэнышхуэ хъунущ урысей дзэ къулыкъущIэхэр я къэралым и лъэщагъыр гъэбыдэным зэрыхэлIыфIыхьынур. ЗэкIэ хэIущIыIу ящIакъым а Iуэхум трагъэкIуэдэн щхьэкIэ урысей бюджетым къыхахыну ахъшэр зыхуэдизыр, ауэ Абхъазым мы илъэсым тещIыхьа и бюджетым зэрыщыубзыхуамкIэ, 2019 гъэм абы Iэрыхьэнущ сом меларди 4,4-рэ и уасэ дэIэпыкъуныгъэ. А ахъшэр хуаутIыпщынущ «социально-экономикэ зыужьыныгъэ», «бюджет инвестицэ» статьяхэмкIэ.
«Москварэ Сыхъумрэ зэдэлэжьэным теухуауэ 2014 гъэм зэращIылIауэ щыта зэгурыIуэныгъэм щыубзыхуа Iуэхухэм ящыщщ иджыпсту къэралхэр зи ужь ихьа Iуэхур – ди къэралым и зыхъумэжыныгъэ IэнатIэр егъэфIэкIуэным хуэунэтIауэ зэфIагъэкIхэр, - жиIащ АР-м зыхъумэжыныгъэмкIэ и министерствэм и пресс-IуэхущIапIэм и унафэщI Джоджуа Роланд. - А зэгурыIуэныгъэм ипкъ иткIэ, ди щIалэхэм УФ-м и дзэ еджапIэ нэхъыщхьэхэм щIэныгъэ щызрагъэгъуэтащ. Иджы абыхэм ягъэлэжьэфынущ Iэщэ лIэужьыгъуэщIэхэр, ахэр къэгъэсэбэпыным ди дзэ къулыкъущIэхэри хуагъэсэфынущ».
ЛэжьакIуэ къакIуэхэм я бжыгъэр гъэмэщIэн хуейуэ къалъытэ
Урысей Федерацэм щылэжьэну къакIуэхэм я бжыгъэр гъэмэщIэн хуейуэ къэзылъытэхэм я бжыгъэр хэпщIыкIыу нэхъыбэ хъуащ мы гъэм. УФ-м и Правительствэр а Iуэхум ткIийуэ бгъэдыхьэн хуейуэ къагъэув ди цIыхухэм я процент 70-м щIигъум.
2017 гъэм «Левада-Центр»-м и IэщIагъэлIхэр УФ-м щыпсэухэм зэрахэупщIыхьам къызэригъэлъэгъуамкIэ, цIыхухэм я процент 58-рт хамэ къэрал щыщхэр ди деж щыгъэлэжьэн хуэмейуэ къэзылъытэр. Мы гъэм шыщхьэуIум и 22 - 28-хэм а IуэхущIапIэм и IэщIагъэлIхэм ирагъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэм кърикIуахэм ятепщIыхьмэ, зэупщIахэм я процент 72-м къалъытэ хамэ щIыпIэхэм къикIыу ди деж щылажьэхэр гъэмэщIапхъэу, уеблэмэ къэгъэкIуэн хуэмеиххэу. Къэрал властым и органхэм мигрантхэр щылэжьэныр ягу техуэркъым цIыхухэм я процент 90-м нэблагъэм. Процентибгъу къудейрщ къэзылъытэр нэгъуэщI хэкухэм къикIахэр ди къэралым зэрыщылажьэр тэмэму.
Дызэрыщыгъуазэщи, хамэ хэкухэм къикIахэр нэхъыбэу щылажьэр коммунальнэ IэнатIэрщ, Iуэхутхьэбзэ зэмылIэужьыгъуэхэр цIыхухэм щыхуащIэ IуэхущIапIэхэрщ - ди цIыхухэм я щхьэ хуамыгъэфащэу жыхуаIэхэрщ. Ауэ абыхэми ди къэралым щыпсэухэр щылэжьэну хуейуэ, ауэ ахэр къалъымысу къалъытэ зэупщIахэм я процент 64-м. Абыхэм жаIащ я гъунэгъу, я цIыхугъэ куэд лэжьапIэншэу зэрыщытыр икIи апхуэдэ IэнатIэхэми кIуэну зэрыхьэзырыр икIи апхуэдэу адэкIэ екIуэкI зэрымыхъунур къыхагъэщащ.
Щапхъэ щхьэкIэ жыжьэ ущIэкIуэн щыIэкъым. Ди республикэми гъунэгъу щIыналъэхэми щыщ щIалэгъуалэр УФ-м и къалэшхуэхэм кIуэн хуей мэхъу IэнатIэлъыхъуэ, абы щыгъуэми узбекхэм, таджикхэм ди деж IэнатIэ щагъуэт. И нэхъыбапIэкIэ, ахэр щолажьэ ухуэныгъэхэм. IэщIагъэлI бэлыхькIи уеджэ хъунукъым абыхэм – ухуэныгъэм Iэпыдзлъэпыдзу къыщыщIэзыдзэхэр нэхъыбэщ. Абы щыгъуэми, ухуакIуэ IэщIагъэм хуеджа, абы хуэIэзэ хъуа ди лъэпкъэгъу куэд лэжьыгъэншэу щысщ.
«НэгъуэщI къэралхэм къикIауэ лажьэхэр зыпэрыт IэнатIэхэм гуфIэжу ди цIыхухэр зэрыувынум шэч хэлъкъым, ауэ абыхэм гастрабайтерхэр къащтэмэ нэхъ къащтэ IуэхущIапIэхэм я унафэщIхэм. ИпэжыпIэкIэ, ди цIыхухэм я пIэ иувэу аращ ахэр. Ди цIыхухэм нэхърэ нэхъ хуэщIауэ мэпсэу ди деж лэжьакIуэ къэкIуауэ щыIэхэр», жаIащ корреспондентхэм.
Нобэ
♦1632 гъэм Якутск къалэм и лъабжьэр ягъэтIылъащ.
♦1763 гъэм Екатеринэ ЕтIуанэм и унафэкIэ Москва къыщызэIуахащ Урысейм щыяпэ сымаджэщыр. Абы пащтыхь гуащэм и къуэ Павел и цIэр фIащауэ щытащ.
♦1818 гъэм инджылыз дохутыр Бланделл Джеймс дунейм щыяпэу зы цIыхум и лъыр адрейм хигъэлъэдауэ щытащ.
♦1934 гъэм Налшык къыщызэIуахащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и колхоз-совхоз IуэхущIапIэхэм я япэ спартакиадэр.
♦1935 гъэм СССР-м щIакхъуэ уасэр нэхъ пуд щащIащ, лы, бдзэжьей, фошыгъу кърыращэхун папщIэ яту щыта карточкэхэр къамыгъэсэбэпыж хъуащ.
♦1941 гъэм ВКП (б)-м и Къэбэрдей-Балъкъэр обкомым унафэ ищIащ уIэгъэ хъуа зауэлIхэр зыхуей хуэгъэзэнымкIэ комитет къызэрагъэпэщыну.
♦1943 гъэм Дзэ Плъыжьым Смоленск къалэр нэмыцэ фашист зэрыпхъуакIуэхэм къаIэщIигъэкIыжащ.
♦1991 гъэм ДОСААФ зэгухьэныгъэм и цIэр РОСТО жиIэу зэрахъуэкIащ.
♦1995 гъэм Израилым и премьер-министр Рабин Ицхакрэ Палестинэр Хуит КъэщIыжынымкIэ зэгухьэныгъэм и унафэщI Арафат Ясиррэ Вашингтон Iэ щыщIадзащ Иордан псым и къухьэпIэ Iуфэм палестинхэм я автономие къыщызэгъэпэщыным пыщIа Iуэхум теухуа зэгурыIуэныгъэм.
♦1999 гъэм Ельцин Борис Iэ щIидзащ Налог полицэм и федеральнэ къулыкъущIапIэм теухуа хабзэм икIи абы и цIыху бжыгъэр зэрыхъун хуейр иубзыхуащ.
♦1886 гъэм къалъхуащ шапсыгъ лъэпкъым щыщ, тырку лъэпкъ-щхьэхуитщIыжакIуэ зэщIэхъееныгъэм хахуэу хэта, маршал Шэрджэс Этхем-пэщэ (Пщэу).
♦1906 гъэм къалъхуащ совет композитор, пианист щэджащэ, егъэджакIуэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, СССР-м и цIыхубэ артист, СССР-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Шостакович Дмитрий.
♦1915 гъэм къалъхуащ АР-м и цIыхубэ тхакIуэ, драматург, зэдзэкIакIуэ Еутых Аскэр.
♦1920 гъэм къалъхуащ совет актёр, режиссёр, СССР-м и цIыхубэ артист, СССР-м и Къэрал саугъэтыр, «Война и мир» фильмым зэрыщыджэгуам папщIэ «Оскар» саугъэтыр зыхуагъэфэща Бондарчук Сергей.
♦1932 гъэм къалъхуащ пшынауэ Iэзэу щыта, Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Урысей Федерацэмрэ щIыхь зиIэ я артист ПщыхьэщIэ Мухьэжыр.
♦1933 гъэм къалъхуащ адыгэ тхакIуэ Щамырзэ Iэмырбий.
♦1938 гъэм къалъхуащ УФ-м и цIыхубэ артисткэ Федосеевэ-Шукшина Лидие.
♦1944 гъэм къалъхуащ США-м щыщ актёр, «Оскар» саугъэту тIу зрата Дуглас Майкл.
♦1969 гъэм къалъхуащ Америкэм щыщ актрисэ, «Оскар» саугъэт зыхуагъэфэща Зета-Джонс Кэтрин.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 18 - 19, жэщым градус 12 - 14 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Вы хьэху къозымытынум вы щэгъу ухегъэн.
