Былым тхьэмщIыгъуныбэ

КIэтIий гъумыр хуабэ щIыкIэ зэрагъэдзэкIри, псы хуабэкIэ ялъэс. ИтIанэ псывэм шыгъу хадзэри, кIэтIийр абы халъхьэ, къыхахыжри сэкIэ ятхъунщIурэ къабзэ хъуху ялъэс.
ТхьэмщIыгъур ятхьэщI, псыр кIэрагъэж, тIэкIу ягъэжэпхъ е хъыдан къабзэкIэ псыр кIэралъэщIыкI. ИтIанэ тхьэмщIыгъу гъэкъэбзар сэкIэ Iыхьэ-Iыхьэурэ, пIащэшхуэурэ зэтрагъэж (г 200 - 300), ар бэлагъкIэ яущэб, хуэпIащIэ хъухукIэ.
Щэ тхъурымбэри ятхьэщIа нэужь бэлагъкIэ яущэб, щэ кIанэ хэлъмэ, Iыхьэурэ зэпаупщIыж. ТхьэмщIыгъу, щэ тхъурымбэ къагъэхьэзырар тепщэчышхуэм иралъхьэ, абы бжьын упщIэта, бжьыныху уба, шыгъу, бурш, шыбжий плъыжь, джэдгын хьэжа халъхьэ. Псори фIыуэ зэIащIэри, кIэтIий лъэсар абыкIэ якудэ, ирамыубащэурэ, кIэтIий кIапэр зэрыхыгъуафIэу папхыкI. Ар шыуаным иралъхьэ, псы хуабэ щIакIэ, кIэтIий кудар щIигъанэу, хьэкум трагъэувэри, мафIэр ину дэшеяуэ зэ къытрагъэкъуалъэ, тхъурымбэр чымчыркIэ къытрахыурэ. ИтIанэ шыгъу хадзэ, шыуаныщхьэр трапIэри, мафIэ щабэм тету ягъавэ. КIэтIий кудар къыщывэм и деж къэуэным хуэдэу къопщ. Апхуэдэу зэрыхъуу тхьэмщIыгъуныбэр шыуаным бэлагъкIэ къыхахри Iэнэм тралъхьэ, кIэтIий пыпхыкIар къагъэлалэри, бэлагъкIэ телъэщIыхьурэ бахъэр кърагъэкI, папхыкIыжри, шыуаным иралъхьэж. Апхуэдэурэ тIэу, щэ щащI щыIэщ. ТхьэмщIыгъуныбэр къэпща нэужь гугъу здрамыгъэхьу сапэкIэ е дзасэкIэ зыугъуэни щыIэщ. Ауэ апхуэдэу зыщIхэм я тхьэмщIыгъуныбэр ва нэужь гъущэ мэхъу. ИщхьэкIэ зэрыттхам хуэдэу пщIымэ, тхьэмщIыгъуныбэр щызэпыбгъэжкIэ щабэу, дагъэри къыщIэжу щытщ, мэ гуакIуи къыхех.
ТхьэмщIыгъуныбэ вар бэлагъкIэ лэпсым къыхахыж, хъурейуэ, мыIув дыдэу сэкIэ зэпаупщI, тепщэчым иралъхьэри пщтыру яшх - бжьыныху шыпс текIауэ, е ар фалъэ цIыкIум щхьэхуэу иту. Дашх пIастэ, мырамысэ хуабэ, чыржын.

Халъхьэхэр (цIыхуиплI Iыхьэ):
КIэтIий гъуму - узыхуейм хуэдиз
ТхьэмщIыгъуу - г 1200-рэ
Щэ тхъурымбэу - г 600
Бжьын укъэбзауэ - г 100
Бжьыныху укъэбзауэ - г 120-рэ
Буршу - г 5
Шыбжий плъыжь хьэжауэ - г 5
Джэдгыну - г 10
Шыгъуу - узыхуейм хуэдиз

Поделиться: