«Тыркум щыпсэу абхъазхэмрэ адыгэхэмрэ я макъамэ IуэрыIуатэр» фIэщыгъэм щIэту иджыблагъэ Истамбыл къыщыдэкIащ ди лъэпкъэгъу пщащэ, филологие щIэныгъэхэм я кандидат, Абхъаз къэрал университетым и доцент, Гулиа Дмитрий и цIэр зезыхьэ институтым IуэрыIуатэмкIэ и къудамэм и щIэныгъэ лэжьакIуэ нэхъыжь Чурей Дыжьын и тхылъ.
Чурейм и щIэныгъэ къэхутэныгъэхэр бзищкIэ (адыгэбзэ, абхъазыбзэ, урысыбзэ) гъэпсащ. Мыр пщащэм и доктор диссертацэр зэрыпхигъэкIыну лэжьыгъэщ.
Дыжьын ди республикэм фIыуэ къыщалъагъу, и Iуэху дахэхэмкIэ къыщацIыху бзылъхугъэщ. Ар куэд щIауэ IуэрыIуатэм дехьэх, езыри пасэрей адыгэ макъамэ Iэмэпсымэхэм ящыщу бжьамийм Iэзэ дыдэу зэрепщэм куэд щыгъуазэщ.
ЗэрытщIэщи, адыгэ макъамэ Iэмэпсымэхэм тхыдэшхуэ яIэщ. Тхылъым и псалъэпэм щыжыIащ сыт хуэдэ лъэпкъми и дунеймрэ и хьэлымрэ къэзыIуатэ Iэмалхэр абы зэриIэр. Адыгэ макъамэхэм я зэхэлъыкIэ дахащэр къэзыгъэщIыр Iэмэпсымэ хьэлэмэтхэрщ, адрей лъэпкъхэм яйм емыщхьщ. Ахэр я ныбжькIи, зэфIэкIкIи, щIыкIэкIи зэхуэдэкъым. Аращ ди макъамэхэр псоми къахэзыгъэщхьэхукIыр.
XIX лIэщIыгъуэм Хъан-Джэрий иригъэкIуэкIа къэхутэныгъэхэм ятепщIыхьмэ, Iэпэпшынэмрэ пшынэтIаркъымрэ къэзыгъэсэбэпыну хуиту щытар пщыхэмрэ уэркъхэмрэт. Абыхэм я хьэщIэщым къыщIэIукIыу куэдрэ зэхэпхынут а Iэмэпсымэ хьэлэмэтхэмкIэ езыхэм ягъэзащIэ макъамэ удэзыхьэххэр. ГуфIэгъуэ Iуэхухэм деж джэгуакIуэхэр шыкIэпшынэ ирагъауэрт.
Чурей Дыжьын и тхылъыщIэм зэрыщитхымкIэ, адыгэхэм ящыщ куэд Уэсмэн къэралыгъуэм ягъэIэпхъуа иужькIэ, абыхэм я гъусэу щэнхабзэм и зы IыхьэфIи здрахащ. Хэкум пэIэщIэу къэна ди лъэпкъэгъухэм зэрахузэфIэкIкIэ захъумэжащ, щэнхабзэ, бзэ и лъэныкъуэкIэ емыфIэкIуами, яIэщIэлъыр егугъуу яхъумащ. Иджыри къэсыху хэхэс адыгэхэм я макъамэ IуэрыIуатэр и кIэм нэсу джа, къэхута мыхъуауэ йокIуэкI. Къыхэгъэщыпхъэщ мы тхылъым лъабжьэ хуэхъуа макъамэхэмрэ уэрэдхэмрэ езы Дыжьын 2008 - 2012 гъэхэм Тыркум щызэхуихьэсыжахэр арауэ зэрыщытыр.
Лъэпкъ тхыдэр нэхъ нэIурыту, пэжу, анэдэлъхубзэр лей кIэрымылъу къабзэу къыщызэтенэхэм ящыщщ лъэпкъ макъамэхэмрэ уэрэдыжьхэмрэ. Дуней телъыджэ къыпхузэIуах Дыжьын и къэхутэныгъэхэм.
Тхылъым и теплъэри ит сурэтхэри екIуу зыщIар Иорданием щыщ ди лъэпкъэгъу пщащэ Къэрэгъул Зейнэщ.
«Тыркум щыпсэу абхъазхэмрэ адыгэхэмрэ я макъамэ IуэрыIуатэр» къыдэкIыгъуэр дунейм къытехьэнымкIэ мылъкукIэ, чэнджэщ щхьэпэкIэ Дыжьын къыдэIэпыкъуар и адэ, адыгэгу зиIэ нэхъыжьыфI Чурей Алийщ. Апхуэдэуи абы фIыщIэ лей хуещI и тхылъыр къыщыдэкIа тедзапIэм и унафэщI Ардзинбэ Алпай, Абхъазым Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым и лэжьакIуэ, тхыдэдж Гожбэ Руслан, АКъУ-м филологиемкIэ и факультетым и егъэджакIуэ, доцент Хиббэ Людмилэ, и доктор лэжьыгъэм и унафэщI, филологие щIэныгъэхэм я доктор, профессор Къудей Зинаидэ сымэ.
Макъамэ IуэрыIуатэм теухуауэ Чурей Дыжьын и еплIанэ тхылъым и лъэтеувэ Абхъазымрэ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ щащIыну я мурадщ. Абыхэм хуейхэм ар щызыIэрагъэхьэфынущ.
