Филологие IэщIагъэм хуеджэхэм къэрал мылъку хухахын хуейщ
УФ-м и Президент Путин Владимир иджыблагъэ иригъэкIуэкIащ УрысыбзэмкIэ советым и зэIущIэ. Урысыбзэм мыхьэнэуэ иратыр кърибгъэлъэгъуэну ирикъунщ Советыр Президентым и нэIэ щIэту зэрылажьэр.
Къэралым и Iэтащхьэм зэIущIэм дагъуэ щыхуищIащ, уеблэмэ ар щытехъущIыхьащ УФ-м наукэмрэ цIыхухэм щIэныгъэ нэхъыщхьэ етынымкIэ и министр Котюков Михаил. Щхьэусыгъуэр цIыхухэр еджапIэ нэхъыщхьэ щыщIэтIысхьэкIэ къэралым и хьэкъкIэ еджэну Iэмал зыгъуэтыр зэрымащIэрщ. Псалъэмакъыр къызытехъеикIар Воронеж къэрал университетым и магистратурэм къыщыхъуа Iуэхурщ. Филологие къудамэм и магистратурэм бюджетым къыхэкI мылъкукIэ щрагъэджэну щIагъэтIысхьэр цIыхуих къудей фIэкIа зэрымыхъум и хъыбар кърагъэщIащ президентым. Гуп ирагъэджэн щхьэкIэ, абы цIыху 12 нэхърэ мынэхъ мащIэ къащтэн хуейщ. Апхуэдэу щыщыткIэ, зэрыгурыIуэгъуэщи, адрей цIыхуихым езыхэм я мылъкукIэ щIэныгъэ зрагъэгъуэтын хуей хъунущ.
Путиным жиIащ мы Iуэхур зыпэмыплъауэ къызэрыщIэкIар. «Ар апхуэдэу щытмэ, абы утепсэлъыхьыну икъукIэ гугъущ. Магистратурэм и зы къудамэм цIыху 12 щIэсын хуеймэ, ауэ хым фIэкIа бюджет мылъку хухамыхынумэ, дауэ апхуэдэ гупыр къызэрызэбгъэпэщынур?» - еупщIащ Путиныр Котюковым. Министрым, Iуэхум и пэжыпIэр къэрал УнафэщIым къыгуригъэIуэну яужь ихьащ. «Филологие унэтIыныгъэхэм къэрал мылъку хухахыурэ щрагъаджэр зэрыхъур а IэщIагъэхэр къыхэзыхахэм я процент 40 къудейрщ, адрейхэм пщIэ яту йоджэ - е езыхэм я ахъшэ, е зыгъэлажьэхэм я мылъку ирату щIэныгъэ зрагъэгъуэт. Апхуэдэу зэрыщытыр ирагъэджэну къащтэнухэр щытрагуашэкIэ къат бжыгъэхэми наIуэ къащI», - жиIащ Котюковым.
«МыхъумыщIагъэщ фэ статистикэм къитхэм фIэкIа нэгъуэщI тегъэщIапIэ зэрывмыщIыр, дыщыпсэу щIым, гъащIэм къыщекIуэкIхэр къывгурымыIуэу. ИкъукIэ мыхъумыщIагъэщ! Апхуэдэу щыщыткIэ, зэрыщIагъэтIысхьэ а фи хабзэхэм зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэн хуейщ. Гупыр я нэхъ мащIэрамэ цIыху 12 хъун хуейуэ щывгъэувакIэ, апхуэдизым яхурикъун бюджет мылъкуи яхухэфх абыхэм», - жиIащ Президентым.
Абы къызэрыхигъэщамкIэ, цIыхур филолог IэщIагъэм езым и мылъкукIэ хуеджэным ебгъэувалIэ хъунукъым, сыту жыпIэмэ, ар зрагъэгъуэту лэжьэн щIадза нэужьи абыхэм, псалъэм папщIэ, щIыдагъэм, газым елэжь IэнатIэхэм пэрытхэм хуэдэу, хэхъуэшхуэ къаIэрыхьэнукъыим.
«Сэ къызгуроIуэ фи министерствэм къэрал псом и нэIэ тригъэтын, абы бжыгъэшхуэхэр зэблигъэкIын хуей зэрыхъур, ауэ, дауэ щымытми, гулъытэ хэха хуэщIыпхъэщ дызыхэпсэукI гъащIэм къыщекIуэкIхэм», – тригъэчыныхьащ Путиным икIи министрым пщэрылъ щищIащ а зэпэщIэуэныгъэхэм унафэ тэмэм трищIыхьыну, Iуэхум хабзэ халъхьэну, псом яужькIи езым абы теухуа хъыбар ирагъэщIэжыну.
Доллар мелуан 40 и уасэ фэтэрхэр
Сирием и президент Асад Башар и Iыхьлыхэм Москва унэ тIощI къызэрыщащэхуам и хъыбарыр зэбгригъэхьащ «Файнэншл таймс» инджылыз газетым. СХьР-м унафэр щызыIэщIэлъым и благъэхэм илъэс зэхуэмыдэхэм - 2013 гъэм къыщыщIэдзауэ мы илъэсри къыхиубыдэу - ди къэралым и щыхьэрым щызыIэрагъэхьащ доллар мелуан 40 зыхуэзэ псэупIэхэр.
«Москва-сити» комплексым щыщ фэтэрхэрщ абыхэм я мылъку зыхалъхьар - 18-р «Къалащхьэм я къалэ» зыфIащам, зыр къат куэд дыдэу зэтет «Федерация» унэхэм щыщщ. Газетым и корреспондентхэм къызэрахутамкIэ, унэ 13-р я мылъкущ Асад и анэм и дэлъум и къуэ Махлуф Хьэфиз е абы игъэлажьэ компаниехэм.
Аналитикхэм къызэралъытэмкIэ, Асад и Iыхьлыхэм апхуэдэ щIыкIэкIэ и жэуап иратауэ аращ КъуэкIыпIэм а къэралым хуигъэува санкцэхэм – хэти хуейщ и мылъкур нэхъ хъума щыхъуну щIыпIэм ихьыну. Сирием Iулыджышхуэ щызиIэ унагъуэм щыщхэм апхуэдэ хэкуу къилъытар Урысейрауэ къыщIэкIынущ.
Апхуэдэ лъэбакъуэ зэрачам щхьэкIэ хуагъэшхыдэну журналистхэм IуэхущIапIэ зыбжанэм зыхуагъэзат, ауэ зыми зыхуей жэуап къыпахакъым. Кремлым а Iуэхум зыри химыщIыкIыу жиIащ УФ-м и Президентым и пресс-секретарь Песков Дмитрий.
«Абы дэ хэтщIыкIынIаи хуейкъым. Урысейр хуиту сату щащI щIыпIэщ. А хъыбарыр пэжу, дэри дыщыгъуазэу сощIри, Урысейм щыпсэухэми, хамэ къэралхэм щыщхэми ди деж унэ Iэджэ къыщащэху. Сыт-тIэ абы щхьэкIэ? НэгъуэщI хэку псэупIэ къыщыпщэхуным мыхъумыщIагъэ хэлъкъым. Къэрал куэдми апхуэдэу щыхабзэщ», - къыхигъэщащ Песковым.
Нобэ
♦Гуапагъэм и дунейпсо махуэщ
♦Нэфхэм я дунейпсо махуэщ
♦Урысей Федерацэм Къэрал щэхур хъумэнымкIэ и IуэхущIапIэр къыщызэрагъэпэща махуэщ
♦Урысейм радиацэм, химическэ, биологическэ Iэщэхэм защыхъумэным хуэгъэпса и дзэхэм я махуэщ
♦1758 гъэм Москва къалэм и лъабжьэр щагъэтIылъащ Япэ медицинэ институтым (иджыпсту Сеченов И. М. и цIэр зэрихьэу Москва дэт медицинэ академиерщ).
♦1851 гъэм Москварэ Санкт-Петербургрэ зэпызыщIэ Николаевскэ (иджы Октябрьскэ) гъущI гъуэгур ятащ.
♦1872 гъэм Толстой Лев и «Азбука» тхылъым и етIуанэ къыдэкIыгъуэр дунейм къытехьащ.
♦1918 гъэм Рязань къалэм къыщызэрагъэпэщащ хьэуа-десантыдзэхэм я унафэщIхэр щрагъэджэну училищэр.
♦1921 гъэм Москва къалэм къыщызэрагъэпэщащ Вахтангов Евгений и цIэр зезыхьэ Къэрал академие театрыр.
♦1850 гъэм къалъхуащ Шотландием щыщ тхакIуэ цIэрыIуэ, усакIуэ, «Остров сокровищ» романыр зытха Стивенсон Роберт.
♦1914 гъэм къалъхуащ совет инженер-конструктор, мазэм ягъэкIуа аппаратхэр къэзыгупсыса Бабакин Георгий.
♦1929 гъэм къалъхуащ АР-м и цIыхубэ сурэтыщI, Адыгэ Республикэм и Гербыр зыщIа Мерэтыкъуэ Долэт.
♦1955 гъэм къалъхуащ зэдзэкIакIуэ, радиожурналист Мэремкъул Ларисэ.
♦1955 гъэм къалъхуащ США-м щыщ актрисэ, Америкэм и киносаугъэт нэхъыщхьэ псори - «Оскар», «Грэмми», «Тони» и «Эмми» жыхуаIэхэр - зыхуагъэфэща Голдберг Вупи.
♦1976 гъэм къалъхуащ урысей биатлонисткэ, Олимп Джэгухэм я чемпионкэ, дунейпсо зэпеуэ куэдым щытекIуа Ахатовэ Альбинэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уэфIу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 11 - 15, жэщым градуси 3 - 4 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Зэз зи бзэгу телъым IэфI щымыIэж къыфIощI.
