Жылагъуэ

Ди газетым еджэхэм едгъэцIыхужыни хуэмейуэ, илъэс куэд хъуауэ щыгъуазэщ Къардэн Мухьэмэд и IэдакъэщIэкIхэм, адыгэбзэ дахэ зэрыIурылъым. ПщIэ зиIэ нэхъыжьыфIым и къалэмыпэм къыщIэкIа гукъэкIыжхэм, очеркхэм яфIэфIу йоджэ. Нобэрей къыдэкIыгъуэм хэдгъэхьа и гушыIэ рассказри ди щIэджыкIакIуэхэм ягу ирихьыну ди гугъэщ.

ЩIэщхъуитI

Iэщым ирагъэшх Iус зэхэлъыр къыщIэзыгъэкIыу Къэбэрдей-Балъкъэрым щылажьэ IуэхущIапIэхэр нобэкIэ 13 мэхъу. Ахэр псори хьэрычэт щIэн IэнатIэ мыинхэрэ уней IуэхущIапIэхэрэщ.

Урысей гвардием и управленэу КъБР-м щыIэм и лэжьакIуэхэр щыIащ Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ ХьэтIохъущыкъуей къуажэм дэт, Урысей гвардием и СОБР-м и лэжьакIуэ, зи къалэн зыгъэзащIэу хэкIуэда Дыкъынэ Замир Хьэсэнбий и къуэм и цIэр зезыхьэ кадет еджапIэ-интернат №1-м. Абыхэм еджакIуэ ныбжьыщIэхэм драгъэкIуэкIащ лIыгъэм и дерс, я лэжьыгъэми щыгъуазэ ящIащ.

IуэхущIапIэм и медицинэ IэщIагъэлIхэми абы къекIуалIэхэми я тыншыпIэм хуэщIауэ илъэситI хъуауэ мэлажьэ Налшык къалэ Головком и цIэр зезыхьэ и уэрамым тет Сабий поликлиникэр. Ар сыт и лъэныкъуэкIи зыхуей хуэзэу зэрагъэпэщыжащ «Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ проектым хыхьэ, цIыхухэм япэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэхэр щратэ IуэхущIапIэхэр къэгъэщIэрэщIэжын программэмкIэ.

Урысей Федерацэм хыхьэ Осетие Ищхъэрэ - Алание Республикэмрэ къэрал щхьэхуэу зыкъэзылъы­тэж Осетие Ипщэ Республикэмрэ щопсэу осетинхэр.

Осетие Ищхъэрэ - Аланием осетинхэм нэмыщI, урыси, ингуши, ермэлыи, къумыкъуи, куржыи, тыркуи, украини, азербайджани, адыги, шэшэни исщ.

Адыгэхэмрэ осетинхэмрэ зэгъунэгъу къудей­къым, атIэ куэд щIауэ икIи зэныбжьэгъуфIхэщ. Абыи къыщынэркъым - я псэукIэ хабзэкIэ, щэнхабзэкIэ зэхъуажэу къогъуэгурыкIуэ. Я хабзэхэр щызэтехуапи щыIэщ.

ЩIэныгъэхэмкIэ Урысей академиер къызэрыунэхурэ илъэси 300 ирикъуащ мы гъэм. Академием хэтщ Нобель Альфред и цIэкIэ ягъэува саугъэт лъапIэр зыхуагъэфэща щIэныгъэлI куэд.

 ЩIыналъэм и экономикэм зиужьыным шэсыпIэ хуэхъу IэнатIэхэм хохьэ ухуэныгъэр. «ПсэупIэ» къэрал пэхуэщIэм ипкъ иткIэ 2019 гъэм щегъэжьауэ Къэбэрдей-Балъкъэрым унэу щатар метр зэбгъузэнатIэ мелуани 2,5-м щIигъуащ.

Республикэм исхэм абы и лъэныкъуэкIэ я Iуэху езыгъэфIэкIуэнухэм  ящыщщ Налшык къалэм и «Мей», «КъуэкIыпIэ» хьэблэщIэхэм щаухуэ псэупIэ зэхэтхэр Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм 2030 пщIондэ зегъэужьынымкIэ щыIэ программэм зэрыхагъэхьар. Абы ипкъ иткIэ а хьэблэхэм щаухуэнущ псэупIэу псори зэхэту метр зэбгъузэнатIэ мелуан 1,2-рэ.

Сэбаншы Ларисэ инджылызыбзэмкIэ «Sab School» IуэхущIапIэр къызэрызэригъэпэщрэ илъэситху мэхъу. КъБКъУ-м «хамэ къэрал филологиемкIэ» и IэщIагъэр 2013 гъэм зэзыгъэгъуэта хъыджэбзыр хунэсащ Америкэм и Штат Зэгуэтхэм щылэжьэну (Work and Travel программэм ипкъ иткIэ). 2014 гъэм Сочэ щекIуэкIа ЩIымахуэ Олимпиадэм ар зэдзэкIакIуэу щыIащ, апхуэдэ дыдэуи 2018 гъэм ФутболымкIэ дунейм и чемпионатым (Москва къалэ щекIуэкIам) хэтащ.

2024 гъэм и щIышылэ - мазаем къриубыдэу Къэбэрдей-Балъкъэрым и промышленнэ индексыр нэгъабэ щыIа бжыгъэхэм елъытауэ проценти 122,3-рэ хъуащ. Псом нэхърэ хэхъуэ нэхъыбэ къатащ машинэ зэпкърылъхьэным, ерыскъым, ерыскъыхэкIхэм елэжь, химие, дэрбзэр промышленностхэм пыщIа, ухуэныгъэм ирахьэлIэ материалхэр къыщIэзыгъэкI IэнатIэхэм. Абыхэм зэгъусэу къагъэлъэгъуащ проценти 129,5-рэ.

Налшык къалэм и уэрамибл, псори зэхэту километри 8 я кIыгъагъыу, мы махуэхэм зэрагъэпэщыж. Лэжьыгъэхэм щоужьэрэкI Осетинскэ, Балкарскэ, Молодежнэ, ЕтIуанэ Таман дивизэм, Къэзанокъуэ Жэбагъы, Мусукаевым, Хъураным я цIэхэр зезыхьэ уэрамхэм.