Календарь событий

Мыри унагъуэм къахэхъуа сабийм кIэлъызэрахьэ хабзэ дахэхэм ящыщщ. КхъуейплъыжькIэрыщIэр щащIыр щIалэ цIыкIу къахэхъуауэ щытмэщ. Абы пасэу зыхуагъэхьэзырын щIадзэ: фэ кIапсэ дагъэм быдэу ирагъафэ, матэ кхъуейр ягъэгъу, ерыскъы зэмылIэужьыгъуэхэр ягъэхьэзыр, кIэралъхьэну хьэпшыпхэр къащэху.

ГукъэкIыж
КъулыкъущIэ унагъуитI зэблагъэ щыхъу хьэгъуэлIыгъуэ гуэрым сыхэтыгъащ адэ нэхъ си щIалэгъуэм. Сарещхьтэкъыми арагъэнт – къекIуэкI псалъэмакъри сигу ирихьыртэкъым. Сэ сыжурналист IэпцIупцI къызэрыгуэкI цIыкIут. Зы упщIэ пыIэ мыхъумэ, зэхэсхэр псори шляпэ защIэт. Ди Къэбэрдей цIыкIур ину зутхыпщIыф къулыкъущIэ нэгъуни къытхэст. Ди Iэнэ тхьэмадэри уей-уей жезыгъэIэ гуэрт.

2021 гъэм къриубыдэу «Урысейм и Мэкъумэшбанкым» Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ и къудамэм къыдигъэкIащ зэрыщахуэ картэ мин 12,5-рэ. Илъэс блэкIам ипкъ иткIэ псори зэхэту абы щIыналъэм къыщыдигъэкIа картэхэр мини 175,5-м щIигъуащ.
КъыдагъэкIахэм я процент 35-р – цIыхухэм улахуэ къызэрырат картэщ. Банкым улахуэ тыным ехьэлIауэ IуэхущIапIэ 250-м ядолажьэ, абыхэм я нэхъыбэр бюджетщ.

♦Таможенникым и дунейпсо махуэщ
♦Латвие Республикэм и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ
♦Индие Республикэм и махуэщ. 1950 гъэм а къэралыр щхьэхуит хъуащ, Инджылызым и колониеу илъэс 200-кIэ щыта нэужь.
♦Австралием и махуэщ
♦1525 гъэм Урысейм и щIыналъэм и япэ картэр къыдэкIащ.

 Ди  къэралым и сыт хуэдэ щIыналъэми хуэдэу, Къэбэрдей-Балъкъэрым щолажьэ лъэпкъ проект куэд. Апхуэдэу, «Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ ди щIыналъэм щаухуащ еджапIэщIэхэр, сабий гъэсапIэщIэхэр. Иджыблагъэ яублащ  аргуэру зы школыщIэм и ухуэныгъэр.

Пащтыхьхэм я хьэлт цIыху губзыгъэхэмкIэ, зэчий зыбгъэдэлъхэмкIэ зыкъаухъуреихьыну. Языныкъуэ пащтыхьхэр езыхэм я зэчийкIэ цIэрыIуэ хъуахэщ, адрейхэм гу зылъата сурэтыщIхэм, щIэныгъэлIхэм, къэхутакIуэхэм, гъуазджэм дихьэххэм ядэIэпыкъукIэрэ я цIэр Iуащ.

Яжьэ теудэ – цIыхубз уэндэгъур щымылъхуэфым деж, фызгъалъхуэм жьэгу яжьэ къищтэрти абы и ныбэм трикIутэрт, щихуэрт: «тхьэм псынщIэу фызэIэпих», жиIэурэ.
Псыхэплъэ – хъыджэбз зи ишэгъуэхэр зэхуэсырт, шынакъым псы иракIэрти, я нэр ямыгъэупIэрапIэу абы хэплъэрт, зышэну щIалэхэм я сурэтхэр къищыну жаIэрти.

Насыпыр зыхэлъэгъуапхъэр ахъшэракъым, атIэ абы и куэдагъырщ. А Iуэхум щыхьэт тохъуэ «Жылагъуэ Iуэху еплъыкIэ» фондым иригъэкIуэкIа къэхутэныгъэр. Социологхэм къызэрахутамкIэ, иужьрей зэманым урысейм и цIыхухэр хущIэкъу хъуащ, егъэлеяуэ гугъу ехьми, Iэмал зэриIэкIэ, ахъшэ нэхъыбэ къызэралэжьыным. Зи пщIантIэпс хьэлэлкIэ мылъкушхуэ зэзыгъэпэщахэм, нэхъапэхэми хуэмыдэжу, пщIэшхуэ хуащI.

Зи IэщIагъэкIэ дыщэкI, Париж щыщ Жан Шарден (1643-1713 гъэ) 1672 гъэм бадзэуэгъуэм и 27-м щегъэжьауэ фокIадэм и I0-м нэс Тэн (Дон) псым къыщыщIидзэри, хы ФIыцIэ Iуфэр иIыгъыурэ зэпиупщIыгъащ Нарткъуажэхэм я хэгъэгур, Шапсыгъыр, Убыхыр, Абхъазыр, Ингур псым еуалIэу Мингрелым нэсыху. Шарден мазэрэ ныкъуэрэ хуэдизкIэ яхэтыну къыхудэхуащ хы ФIыцIэ Iуфэм щыпсэу адыгэхэм, абхъазхэм, мингрелхэм икIи и акъылрэ щIэныгъэрэ къызэрихьу ятетхыхьыжауэ щытащ. Абы гу лъитащ а лъэпкъ псоми нартыхур къызэрагъэкIым, а гъавэхэкIым шхыныгъуэу къыхащIыкIым: «Ар гъатхэм прунжым хуэдэу халъхьэ.

 «Студент илъэсхэр – дэтхэнэ цIыхуми куэдрэ и гум имыхуж лъэхъэнэщ. Ар балигъ хъугъуэм, лъэ быдэкIэ увыным, гугъапIэхэмрэ хъуэпсапIэхэмрэ, щIэныгъэ зэгъэгъуэтыным, мурад инхэмрэ гупсысэ къызэрымыкIуэхэмрэ я зэман хьэлэмэтщ, - щыжеIэ КIуэкIуэ Казбек социальнэ сетым щиIэ напэкIуэцIым.

ЛIыжь Iущ гуэр, и лIэгъуэр къыщысым, и къуэр ириджэри, уэсят къищIыжащ:
– Сэ дунейм сохыж. ИгъащIэкIэ пхурикъун мылъку къыпхузогъанэ, къыпхуэзгъанэр си пщIэнтIэпскIэ къэзлэжьащ. Ныбжьэгъу ирипIыгъынуми цIыхугъэ иризепхьэнуми, узэрегуакIуэщ. Сыпхуэарэзыщ, сигу зэбгъэбгъакъым. Уэсят къыпхузогъанэри, укъызэдаIуэмэ, ущIегъуэжынкъым.
Уэсятыр мыращ: япэрауэ, уипщ щIыхуэ иумыт, щIыхуи къыIыумых; етIуанэрауэ, зыхуэмыфащэм хуумыщIэIа: псыхэкIуадэ хъунщи, ухущIегъуэжынщ; ещанэращи, уи фыз уи щэху иумыхьэлIэ.
И къуэм апхуэдэ уэсят къыхуигъанэри, лIыжьым и псэр щинащ.

Владимир къалэм щекIуэкIащ тэмэму зэхэзымыххэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я урысейпсо чемпионат. Абы хэтащ къэралым и щIыналъэ зэмылIэужьыгъуэхэм къикIа спортсмен 69-рэ.
Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ Мудрэн Хьэзрэт щыбэна гупым къыщыпэлъэщын къыхэкIакъым икIи Урысей Федерацэм и чемпион хъуащ. Килограмм 72-м нэблагъэ зи хьэлъагъ ди лъэпкъэгъум иджырейм ипэкIэ щэнейрэ къэралым щынэхъыфI хъуащ.

Ставрополь къалэм щекIуэкIащ лыжэкIэ къызэдэжэнымкIэ зэпеуэ. Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ университетым къызэригъэпэща зэхыхьэм хухэхауэ щытащ Студентхэм я дунейпсо махуэмрэ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Къэрэшей-Шэрджэсымрэ къызэрызэрагъэпэщрэ илъэсищэ зэрырикъумрэ.
Къыэзэдэжэм хэтащ хамэ къэрал зыбжанэм щыщ щIалэгъуалэри. Зэхьэзэхуэм зэфIэкI лъагэхэр къыщигъэлъэгъуащ Къэбэрдей-Балъкъэрым хыхьэ Сэрмакъ къуажэм щыщ, Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ университетым щеджэ Шыд Арсен. ЩIалэщIэр сытым дежи жыджэру хэтщ еджапIэ нэхъыщхьэм къызэригъэпэщ Iуэхугъуэхэм, спорт зэпеуэхэм.

Налшык дэт Универсальнэ спорт комплексым щекIуэкIащ стIолыщхьэ теннисымкIэ Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ щIыналъэм и чемпионат. Абы и гуп, щхьэзакъуэ саугъэтхэм щIэбэнащ Ставрополь крайм, Дагъыстэным, Шэшэным, Осетие Ищхъэрэ-Аланием, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Къэрэшей-Шэрджэсым щыщ спортсмени 100-м щIигъу.