Календарь событий

Пасэ зэманым нысащIэ къашагъащIэм илъэскIэ Iуэху хьэлъэ ирагъащIэу щытакъым: псалъэм папщIэ, ар унагъуэм къыщихьагъащIэхэм пщафIэртэкъым, пщэфIапIэм зыри щищIэххэртэкъым. Ауэ, «укъызэрашэ уи шыбэщ, узэралъагъу уи гъуэгущ», - жаIэу щIыщытар нысэм укIытэ хэлъу, Iэщабэ-Iущабэу зэрызигъэлъэгъуэн хуейр арат икIи Iуэху мыхьэлъэ зэмылIэужьыгъуэхэри и пщэ дэлът. Арауэ къыщIэкIынщ, «Гуащэ темышэрэ пэт жыхампхъэ къещтэ», щIыжаIар. Абы унэр зэлъыIурагъэхырт, пэш кIуэцIым щагъэпхъанкIэрт, дэрбзэр лэжьыгъэ мыгугъухэр ирагъащIэрт.

КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ иригъэкIуэкIа зи чэзу зэIущIэм, «Правительствэм хухах сыхьэтым» хыхьэу, щытепсэлъыхьащ унагъуэ хуэмыщIахэм защIэгъэкъуэным хуэгъэзауэ КъБР-м Лэжьыгъэмрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ и министерствэм къигъэсэбэп Iэмалхэм.

«Къафэм псэщIэ къыпхелъхьэри, зэпымыууэ нэхъыфI узэрыхъунум ухущIегъэкъур. Къафэм цIыхум зрегъэхъуэж. Сэ сыкъыщыфэкIэ, дуней псор сщогъупщэ. ГуфIэгъуи, нэщхъеягъуи, губжьи, лъагъуныгъи, нэгъуэщI гурыщIэ куэди кърыбоIуэтэф къафэ гъуазджэм. А Iуэхум хэмыт цIыхуми къафэбзэр къыгурыIуэнущ, ар зыгъэзащIэр гурэ псэкIэ утыку итмэ», - жеIэ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Ингуш Республикэмрэ щIыхь зиIэ я артисткэ, «Кабардинка» къэфакIуэ гупым илъэс 25-м нэблэгъауэ хэт Архэст Иринэ.

Еханэ мазэ, июныр, мэкъуауэгъуэр къызытекIамкIэ зэтемыхуэ еплъыкIитI щыIэщ. Языныкъуэхэм зэрыхуагъэфащэмкIэ, ар римлянхэм я тхьэ Юнонэ и цIэм епхащ. Адрейхэм зэрыжаIэмкIэ, ар зэпхар Рим и япэ консулу щыта Юний Брутщ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси 100 зэрырикъум ирихьэлIэу къызэрагъэпэщыну махуэшхуэ зекIуэм ехьэлIа Iуэхугъуэхэм тепсэлъыхьыну Бахъсэн къалэм щIыпIэ унафэр щызехьэнымкIэ и IуэхущIапIэм и унафэщI Мамхэгъ Хьэчим IуэхущIапIэхэмрэ къудамэхэмрэ я унафэщIхэм иджыблагъэ яIущIащ.

Нартан къуажэм лъэпкъ къафэхэмкIэ щапхъэу къалъыта, Къурашэ Эдуард зи художественнэ унафэщI «Вагъуэ цIыкIухэр» сабий ансамблым, VI-нэ лъэпкъ къафэ конгрессым хыхьэу, Сочэ къалэм мэлыжьыхьым и 30 - накъыгъэм и 3-хэм щекIуэкIа «Урысейм и балетмейстер нэхъыфI» VII-нэ грант къафэ зэпеуэмрэ Владикавказ къалэм накъыгъэм и 13 - 15-хэм щызэхэта зэхьэзэхуэмрэ саугъэт нэхъыщхьэр - Гран-при-р къыщихьащ.

Урыс-Кавказ зауэм куэдрэ тетхыхьа Маркс Карл «Тхыдэм щыщ напэкIуэцI гъэщIэгъуэн» зыфIища, 1858 гъэм инджылыз газетхэм я зым къытрыригъэдза тхыгъэм щытопсэлъыхь адыгэхэм гъэпцIагъэкIэ къабгъэдэта венгр тIасхъэщIэх Бандья Янош. 

Накъыгъэм и 23-м Iуащхьэмахуэ бгым къэлъыхъуэныгъэ-къегъэлыныгъэ лэжьыгъэ гугъухэр щрагъэкIуэкIащ, дэIэпыкъуэгъу хуейуэ къэлъэIуа зыплъыхьакIуиплIыр къешэхыжыным пыщIауэ.

А гугъуехьыр кърикIуат дунейм и щытыкIэр зэрызэIыхьам - жьышхуэ къепщэрт, щIыIэр градус 30-м нэс ехат.

Нобэ

♦Химикым и махуэщ

♦Урысей хьэрычэтыщIэм и махуэщ

♦Урысей шууейм и махуэщ

♦Куржым и лъэпкъ махуэшхуэ нэхъыщхьэщ – щхьэхуитыныгъэм и махуэщ

♦Польшэм щагъэлъапIэ Анэм и махуэр

♦1896 гъэм Урысейм и пащтыхь тажыр щхьэратIэгъащ Николай ЕтIуанэм - иужьрей урысей императорым. А Iуэхум и щIыхькIэ медаль щхьэхуи къыдагъэкIауэ щытащ къэрал лIыщхьэм и унафэкIэ.