Календарь событий

03 июня 2022

Си Хэкур фIыуэ солъагъу

Зи Хэкумрэ зи бзэмрэ фIыуэ зылъагъу дэтхэнэ цIыхуми къыщалъхуа щIыналъэм хуищIэфыну фIы куэд игу къегъэкI а лъагъуныгъэм. Бзэуэ дунейм тетыр уи анэдэлъхубзэм къытехъукIауэ къыпфIэзыгъэщI гурыщIэри абы щыщу пIэрэ?

Бзэ щIэныгъэм термин зыбжанэ хэтщ щIэныгъэлIымрэ зыхимыщIыкI Iуэхум хэджэгухьымрэ иризэхэбгъэкIыну. Академик Зализняк А. А. тхыгъэ щхьэхуэ иIэщ, «Этимологие щIэныгъэмрэ абы зи зэш щытезыгъэухэмрэ» фIищауэ. ЩIэныгъэлIыр топсэлъыхь анэдэлъхубзэр яджыным и пIэкIэ, абы бзэуэ дунейм тетыр къытехъукIауэ къызыщыхъухэр къазэрыхэпцIыхукIыну мардэхэм.

ЛIэщIыгъуэхэм къадэгъуэгурыкIуэ

Пасэрей алыджыбзэм къытепщIыкIа а псалъэмкIэ («топос» - «щIыпIэ», «onoma» - «цIэ», «фIэщыгъэ») бзэщIэныгъэм и зы къудамэ псо къызэщIрагъэубыдэ.

Ар гъэщIэгъуэнщ

ЩабэрыкIуэ-лъагэрыкIуэщ

Анд джэду жыхуаIэр Америкэ Ипщэм щопсэу. Анд къуршым къимыкIыу исщ ар, зэрыжаIэмкIэ. ЦIыхум и лъэр здынэмыс щIыпIэхэм зэрыщызэхэзекIуэм, къуршыщхьэм къызэремыхым къыхэкIыу а джэду лIэужьыгъуэр зэрыщыIэм щIэныгъэлIхэм зыри хамыщIыкIыххэу къэгъуэгурыкIуащ. Анд джэдум сурэт щытрахыфар 2000 гъэхэращ!

Мы джэдум сантиметр 70 и кIыхьагъщ, и кIапэр сантиметр 45-рэ мэхъу, килограмми 4-7 и хьэлъагъщ, и цыр Iувщ, щхъуэм фIыцIагъэ хэпхъауэ апхуэдэщ.

Ажек - Ажы-къуэ - Ажэ-къуэ

Сочэ зи фIэщыгъэ псым ижьрабгъу лъэныкъуэмкIэ къыхэлъадэ и къуэпсхэм ящыщ зыщ. Зи пкъыр IыхьитIу зэхэт псалъэм и къэхъукIэм теухуауэ еплъыкIэ зыбжанэ щыIэщ.

Шэшэн щIалэр псоми ятекIуащ

Накъыгъэм и 17 – 20-хэм Тэтэрстаным и къалащхьэ Къэзан щызэхэтащ КъурIэным къеджэнымкIэ дунейпсо зэхьэзэхуэ.

Къэрал 30-м къикIауэ зэпеуэм хэтащ цIыху 50-м нэс. Япэ увыпIэр къихьащ Шэшэн республикэм щыщ Гайтиев Муса. ЕтIуанэр – Египетым щыщ Суэйд Мэхьмуд, ещанэр – Катар щыщ Алжумайлы Хьэмэд. 

Япэ хьэрып мазэрыкIуэ

Хьэрып Эмират Зэгуэтхэм я щIэныгъэлIхэр ящыщщ хьэршым нэхъ къыщытпэгъунэгъу уафэщIым и щIыIумрэ абы и Iэгъуэблагъэм къыщекIуэкIхэмрэ зыджыну яужь ихьахэм.

Лавров Сергей хьэрып къэралхэм щохьэщIэ

   «Коммерсант» газетыр топсэлъыхь УФ-м хамэ къэрал IуэхухэмкIэ и министр Лавров Сергей Перс хыдэуапIэм и Iэгъуэблагъэм щыIэ хьэрып къэралхэм зы мазэм къриубыдэу иджы етIуанэу зэрахыхьэр.

Дызэрызэмыщхьырщ дызэкъуэзыгъэувэр

НыбжьыщIэхэм я библиотекэ Мечиев Кязим и цIэр зезыхьэм щекIуэкIащ «Дызэрызэмыщхьырщ дызэкъуэзыгъэувэр» къыхуеджэныгъэм щIэт «Библионочь - 2022 - Про традиции» урысейпсо социальнэ-щэнхабзэ Iуэхум хыхьэ зэхыхьэ.

Лъэужьыншэу бзэхахэр

Сыт щыгъуи гуауэщ лIэныгъэр. Дунейм ехыжар ягъей и Iыхьлыхэм, благъэхэм, ныбжьэгъу-жэрэгъухэм. ЯгъэлъапIэ, тхьэлъэIу хуащI, и кхъащхьэм сын трагъэувэ. Ауэ кхъащхьэ имыIэмэ-щэ? Абы къикIыр ар хъыбарыншэу кIуэдауэаращ. Апхуэдэхэр щыбзэхыр зауэхэм я зэманым и закъуэкъым: ди жагъуэ зэрыхъунщи, щымамыр лъэхъэнэми ямыгъуэтыжхэр мащIэкъым. Абыхэм яхэтщ цIыху цIэрыIуэхэри. Я гугъу тщIынти, апхуэдэ зыбжанэм.

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и Унафэ

2021 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щэнхабзэм, узыншагъэр хъумэным, егъэджэныгъэм, социальнэ дэIэпыкъуныгъэм я IэнатIэхэм хиубыдэ и организацэхэм я Iуэхутхьэбзэ къызэгъэпэщыкIэхэм я фIагъыр къызэрапщытам кърикIуахэм ятеухуауэ фIэкIыпIэ имыIэу ягъэхьэзыра отчет зэIухам и IуэхукIэ

Дунейм щыхъыбархэр

Лъакъуэрыгъажэм и дунейпсо махуэщ. ООН-м и Ассамблее нэхъыщхьэм абы теухуа унафэ къищтащ 20I8 гъэм, къэрал 56-м я арэзыныгъэ хэлъу.

Черногорием егъэлъапIэ къэрал щхьэхуит щыхъуа махуэр. Абы и парламентым 2006 гъэм мэкъуауэгъуэм и 3-м унафэ къищтащ, Сербием къыгуэкIыу, Черногориер зыми и унафэ щIэмыт щIыналъэ щхьэхуэ зэрыхъум теухуауэ икIи ар дунейм и къэрал псоми къанэ щымыIэу къалъытауэ щытащ. А гъэ дыдэм, мэкъуауэгъуэм и 28-м, ар хагъэхьауэ щытащ Лъэпкъ Зэкъуэтхэм я Зэгухьэныгъэм.