Календарь событий

16 июня 2022

Альпинистхэр Iуащхьэмахуэ дэкIынущ

Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси I00 зэрырикъум и щIыхькIэ, мы гъэм и шыщхьэуIум Урысейм и щIыналъэхэм щыщ альпинисти I00 Iуащхьэмахуэ дэкIынущ, «Эльбрусиада-I022» проектым хыхьэу. Ар къызэригъэпэщащ Урысейм альпинизмымкIэ и Федерацэм, КъБР-м и Правительствэр и дэIэпыкъуэгъуу.

Бгым дэкIыну альпинистхэр къыхахынущ ахэр Iуэхум зэрыхуэхьэзырыр тещIыхьауэ. КъищынэмыщIауэ, абыхэм медицинэ тхылъ къыIахынущ, спортым хэтыну хуит  зэращIым теухуауэ.  

Жэнэтбзу

Iуэтэж

Илъэсым щIигъукIэ сымаджэщым щIэлъауэ Лейла цIыкIу къыщIашыжащи, и шыпхъу нэхъыжь Мадинэ мы дуней гуфIэгъуэр иIэщ. ЦIыкIуми инми яхуэмыувыIэжу, и IитIыр бгъэ дамэу шэщIауэ, и шыпхъур къелъэтыхь, ари щIэвууэжу. 

Дыкъэзыухъуреихь дунейр зэрытхъумэр

 КIарэ Галинэ «Экология - жизнь» щIыналъэ зэхуаку жылагъуэ  зэщIэхъееныгъэм и унафэщIым и къуэдзэщ. Бзылъхугъэр ирагъэкIуэкI лэжьыгъэр зыхуэдэм тедгъэпсэлъыхьащи, ди гуапэу фыщыдогъэгъуазэ къыджиIам.  

Дунейм и щытыкIэнур

ХьэрычэтыщIэ гуэрым и тыкуэным щIыхьаIауэ, бжэм тетым къоджэ: «ШыщхьэуIум и 27-рей махуэм дунейм и щытыкIэнум и щхьэусыгъуэкIэ тыкуэныр лэжьэнукъым». Абы къеджа лIым егъэщIагъуэ ар икIи щIоупщIэ:

Гумрэ псэмрэ хуихь IэщIагъэ

         Фэилъхьэгъуэхэр, цIыхубзхэм зэрызагъэщIэращIэ хьэпшыпхэр къэзыгупсысхэм хуэдэ дыдэу, ди зэманым щIэупщIэшхуэ яIэщ пэшкIуэцIхэр зыгъэдахэхэми. А псоми я лэжьыгъэр къызэщIэзубыдэ дизайнер IэщIагъэрщ Хъуран Лианэ илъэси 8 хъуауэ зи яужь итыр. А Iуэхум зэрыдихьэхам, щIэныгъэ зэрызригъэгъуэтам, япэу къехъулIа лэжьыгъэм, нэгъуэщIхэми хъыджэбзыр къытхутепсэлъыхьащи, ди гуапэу фыщыдогъэгъуазэ.

Хэхъуэмрэ гъэсэныгъэмрэ

«ГъэрыпIэ зэрихуар къыфIэмыIуэхуу,

Бгырысхэм я щэнхабзэм ар кIэлъыплъырт…», - Пушкин Александр.

Адыгэхэр сыт хуэдизу зэпIэзэрыту, хьэлкIэ зэтеубыдарэ, ткIийуэ щымытами, хуабагъэшхуэ яхэлъу сабийхэм ящхьэщытт. Сабийм, хэхъуэм ехьэлIауэ щыIа хабзэхэм уриплъэжмэ, къыбгурыIуэнущ ар.

Псом япэрауэ, сабийр дунейм къызэрытехьэу, анэм и пыIэр щхьэрихыжырти, IэлъэщI зэтрилъхьэрт. Абы къигъэлъагъуэрт нысащIэр унагъуэм щыщ нэрыбгэ зэрыхъуар.

Сабийр къызэралъхурэ тхьэмахуитI щрикъу махуэм техуэу гущэхэпхэ ящIырт.

ЕгъэджакIуэт, дохутырт, щIэныгъэлIт

ЕгъэджакIуэ, дохутыр, щIэныгъэлI телъыджэу щыта Iэщнокъуэ Исуф Хьэсэн и къуэр 1937 гъэм мэлыжьыхьым и 25-м Старэ Урыху къуажэм къыщалъхуащ. I960 гъэм Дагъыстэн къэрал медицинэ институтыр къиуха нэужь, Iуащхьэмахуэ районым щыIэ Гундэлэн участкэ сымаджэщым и дохутыр нэхъыщхьэу илъэсищкIэ лэжьащ.

Iэщнокъуэм къызэгъэпэщакIуэ Iэзагъ зэрыхэлъыр и щIалэгъуэм наIуэ къэхъуат. Терапие, хирургие, уз зэрыцIалэхэм щеIэзэ къудамэхэм папщIэ ухуэныгъэщIэхэр, сымаджэщым и лэжьакIуэхэм щхьэкIэ къатитIу зытет унэ зэрыхуэныкъуэр пхигъэкIыфат абы.

IэщIагъэмрэ дамыгъэхэм я щIагъыбзэмрэ

   Шурдым Миланэ зэрысабийрэ творчествэм пыщIащ: сурэт щIын жыпIэми, тхыпхъэщIыпхъэхэр  хэдыкIынрами. Къапщтэмэ, ар анэм и лъагъуэщ зрикIуэр. Шурдым (Къанкъул) Лейлэ езыр дэрбзэрщ, и ныбжьыр илъэсипщI щыхъуам къыщыщIэдзауэ мадэ, хедыкI. 

Зихуэдэ щымыIэ IэщIагъэщIэ

УФ-м и Къэрал Думэм Промышленностымрэ сату хуэIухуэщIэхэмкIэ и комитетым и КъэпщытакIуэ гупым иджыблагъэ иригъэкIуэкIа зэIущIэм хэтащ КъБКъУ-м щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэмкIэ и проректор Хьэшыр Светланэ.

Iэхъуэ

Къуажэ пхыдзам     къулеижь гуэр щыпсэурт. ЗэраIуэтэжымкIэ,  и беягъым хуэдиз и нэпсеягът абы.    Къулеижьым бжэн хъушэрэ мэл гуартэрэ иIэт, ауэ лIыр апхуэдизкIэ нэпсейти, а хъушэшхуэр  игъэхъуну зы Iэхъуэ фIэкIа къищтэртэкъым.  Фибл ятрихырт абы и деж щылэжьэну тегушхуэхэм. Ауэ  IэхъупщIэр  яритын хуей зэрыхъуу,    Iэхъуэм  дагъуэ гуэрхэр къыхуигупсысырт, и хъушэм  дахэ-дахэу кIэлъымыплъыурэ хигъэщIаIауэ жиIэрти,   Iэ нэщIу  ирихужьэжырт. 

НэхъыфIхэм ящыщщ

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и лIыкIуэхэр «ЕджапIэ нэхъыщхьэм и къэкIуэнур» зи фIэщыгъэ, щIэныгъэ нэхъыщхьэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм я X зэхуэсым и лэжьыгъэм иджыблагъэ хэтащ.

Жэуап

Таксистым мелуанырыбжэ гуэр и унэм къишэжати, щIимыгъуIауэ и уасэ дыдэр къыпибжыкIри иритащ.

-Дыгъуасэ уи къуэр къыщысшэжам доллари I00 къызитащ, шей уаси къыщIигъужащ, уеблэмэ. Уэ къыпыбобжыкI… - жиIащ таксим дэсым.

-Сыт тIэ уи гугъар?! Абы и адэр мелуанырыбжэщ, сэ сызеиншэщ.

Дунейм щыхъыбархэр

Нобэ

Африкэ Ипщэм щыщ лъэпкъхэу зи щхьэхуитыныгъэм щIэбэнхэр дэIыгъыным и дунейпсо махуэщ

Африкэм щыщ сабийм и дунейпсо махуэщ

ЮАР-м щагъэлъапIэ ЩIалэгъуалэм я махуэр

1822 гъэм Санкт-Петербург къыщызэIуахащ циркым папщIэ яухуа япэ унэр.

1894 гъэм Пьер де Кубертен и жэрдэмкIэ зэхуашэсащ Олимп джэгухэр къэублэжыным унафэ тещIыхьыным теухуа конгресс.