Календарь событий

20 июня 2022

IэнатIэр зыгъэбжьыфIэ лэжьакIуэ

Іуащхьэмахуэ лъапэ щаухуа жылагъуэ нэхъ дахэ дыдэхэм ящыщщ Тырныаузыр. Дауи мыдэхэнрэ: бгы уардэхэм я куэщІым исмэ, уэсылъэ къуршыщхьэхэм къахиху акъужь къабзэмрэ псынэпс щІыІэмрэ абы дэсхэм я дэрэжэгъуэм хагъахъуэмэ. ЦІыхухэм я дахагъэмрэ ябгъэдэлъ Iуэху зехьэкIэмрэщ ихъуреягъри IэнатIэхэри зыдэбжьыфIэжыр. Къулеягъэшхуи бгъэдэлъу щытащ къалэм, и Іэгъуэблагъэм вольфрамрэ молибденрэ къызэрыщыщІахым къыхэкІыу. Ауэ зэманым абы и псэукІэм зэхъуэкІыныгъэ хилъхьащ: Совет Союзыр шызэхэлъэлъэжым, къалэр къэзыгьэпсэу Тырныауз комбинатыр зэхуащІыжри абы щылэжьахэм ящыщ куэди дэІэпхъукІыжащ.

ХьэщIэ

Джылахъстэнейм къикIри, Агънокъуэ Лашэ бгъэдэсын щхьэкIэ Инэрокъуэхэ, Елъыхъухэ, Мэртазэхэ ящыщ къэкIуащ. Ахэр лIакъуэлIэшхэт, хуабжьу шу зэгъэпэщахэт. Къуажэм дыхьэри, къэувыIахэщ, Агънокъуэм и унэр яцIыхуртэкъыми. ДжэгуакIуэр къулейсыз дыдэу псэурт. И бжыхьхэр лъэлъауэ, къэуауэ, и унащхьэ бгъэныр къефыхауэ, и унэжь цIыкIур щIыбышэу, и Iуэхур хуабжьу зэкIэлъымыкIуэт.
ЛIищыр зы щIалэ гуэрым хуэзэри еупщIахэщ:
- Агънокъуэ Лашэ и унэр дэнэ деж къыщыдгъуэтыну?

Гупсысэр сурэту

ЦIыху щыIэщ, и псэм зыщIиша гуапагъэр зэтрихьа нэужь, дахагъэу ар гъащIэм хэзылъхьэ, телъыджэ гуэр къэзыгъэщI. Абы иIэжщ езым и дуней, псэм и лъахэм щытIыгъуа гупсысэхэр. А псом къыхих гурыфIыгъуэр зэтрехьэри, зегъэнщIыж. Апхуэдэщ сурэтыщIым и гъащIэр. Абы и IуэхукIэ щIэщыгъуэщ КъБР-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм хэт Абей Iэсият и гупсысэхэр. Ахэм щIэдзапIэ яхуэхъури сабиигъуэм епха гукъэкIыжхэрщ.

МашинэкIэ къызэрагъэпэщ

КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэм «ЦIыхухэм япэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэхэр щыхуащIэ IуэхущIапIэхэр къэгъэщIэрэщIэжын» щIыналъэ проектымкIэ «Нива», «Гранта» автомобилу I6 къищэхуащ. Ахэр яIэрыхьэнущ республикэм и райони 7-м хыхьэ къуажэхэм дэт амбулаторэхэмрэ ФАП-хэмрэ. Федеральнэ бюджетым къыхэкIыу а Iуэхум хухахащ сом мелуани 10,8-рэ.

Атэлыкъ

«ХамэщIым гъащIэу къыщекIуэкIыр,
ЗригъэщIэну ар хуэпIащIэу,
НыбжьыщIэу унэр ибгынат…», - Лермонтов Михаил.

Хабзэ дахэрэ икIи мыхьэнэшхуэ иIэу адыгэхэм ягъэзэщIахэм ящыщщ атэлыкъыр. Хамэ быныр езым ейм хуэдэу зыпIа цIыхум «атылэкъкIэ» йоджэ. Быныр зеймрэ атэлыкъымрэ апхуэдэ щIыкIэкIэ лъыкIэ зэгухьауэ, зэблагъэ хъуауэ ябжырт. Атэлъыкъым и мыхьэнэр апхуэдизкIэ инти, унагъуитIым я закъуэ мыхъуу, ар щхьэусыгъуэ яхуэхъуурэ, жылэ псохэр зэрыщIэрт, зэрыцIыхурт, зэгухьэрт.

Гупым щыпашэщ

Владимир къалэм щекIуэкIащ «Пелуан джэгухэр VI» илъэс къэс къызэрагъэпэщ спортым и фестивалыр. Мы гъэм абы хэтащ къэралым и щIыналъэ куэдым къикIа атлет 300-м щIигъу. Зэхьэзэхуэм хэтхэр зэпеуащ самбомкIэ, иджырей сэшхуэ зэзауэмкIэ, гырэ спортымкIэ, нэгъуэщIхэмкIи.
 Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыхьыр «Пелуан джэгухэм» щихъумащ Схвитаридзе Тамерлан. Мас-рестлингымкIэ республикэм и командэ къыхэхам хэт ди спортсменым зи хьэлъагъыр килограмм 70-м нэблагъэхэм я деж дыщэ медалыр къыщихьащ.

ГуфIэгъуэ Iэнэ

“Я хьэщIэм Iэнэ хуаIэтамэ,
жэщищ-махуищкIэ зэхэмыкI…”,
- Пушкин Александр.
Адыгэхэр Iэнэ тIысамэ, хабзэ дахэу яIэм я тетыгъуэт. “Iэнэ утIысамэ, зэманыр къоувыIэ”, - жеIэ адыгэ псалъэжьым. ГуфIэгъуэр иригъэкIуэкIыну Iэнэм тхьэмадэу ягъэтIысыр пщIэшхуэ зыхуащI нэхъыжьт: благъэ е гъунэгъу. Iэнэр къызэIузыхри, псом япэ дыдэ шхыным хэIэбэри, фадэ зыIэтри арат. Нэхъыжьым имыщIэу, абы къыхуимыдауэ, Iэнэм зыгуэр тIысынуи, къэтэджынуи, хъуэхъу жиIэнуи хуиттэкъым.

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и Унафэ

«2021 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм ФIэкIыпIэ зимыIэ медицинэ страхованэмкIэ и щIыналъэ фондым и бюджетыр гъэзэщIа зэрыхъуам и IуэхукIэ» Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Законым теухуауэ
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым унафэ ещI:
 I.«202I гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм ФIэкIыпIэ зимыIэ страхрванэмкIэ и щIыналъэ фондым и бюджетыр гъэзэщIа зэрыхъуам и IуэхукIэ» Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Законыр къэщтэн.

Уахэм къыщекIуэкIхэр

Астрофизикхэм гу зэрылъатамкIэ, 2017 гъэм фокIадэм и 22-м ЩIы Хъурейм пхылъэтыкIащ къаруушхуэ зиIэ нейтринэ цIыкIу.
Хуабжьагъышхуэ зиIэу хьэршым къилъэтыкI мэскъалхэм ди планетэр зэпымыууэ «къаудыныхь». Ауэ, а махуэм къахутар и «хьэл-щэнкIэ» адрейхэм ещхьтэкъым.

АтIэми, астрофизикхэм къахуэщIащ абы и къежьэкIэ хъуар. КъызэрыщIэкIымкIэ, ар къызэрыунэхурэ илъэс меларди 4-м нэблэгъащ. Мэскъалыр къилъэтыкIащ хуабжьу тпэжыжьэ галактикэм.

Пасэрей алыдж кхъуэщынхэм тет тхыгъэхэм адыгэбзэкIэ укъоджэ

Ди эрэм и пэкIэ 6-5-нэ лIэщIыгъуэхэм ящIауэ зыхуагъэфащэ кхъуэщынхэм тетым иджыри къэс зыри къеджэфыртэкъым. Ауэ иужьрей къэпщытэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, ахэр адыгэбзэрэ абазэбзэкIэщ зэрытхар.

НОБЭ

Зоопаркхэм щаIыгъ пылхэр хъумэным и дунейпсо махуэщ
Зи псэупIэр IэмалыншагъэкIэ зыхъуэжын хуей хъуахэм я дунейпсо махуэщ
Узбекистаным и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ. 1990 гъэм къащтащ я къэрал суверенитетым теухуа декларацэр.
Аргентинэм и лъэпкъ ныпым и махуэщ

Азербайджаным газым пыщIа и IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм я махуэр щагъэлъапIэ
1933 гъэм
СССР-м и прокуратурэ нэхъыщхьэр къызэрагъэпэщащ.

ЗэгъунэгъуитI

Ущие зыхэлъ тхыгъэхэр
ЗэгъунэгъуитI псэурт. Зыр апхуэдизкIэ быдэт, мылъкукIэ хьэсыти, «къызэт» фIэкIа, «мэ» жыхуаIэр ищIэртэкъым, адрейр лIы Iущт, хьэлэлт. Зэманыр Iейти, цIыхухэм шхыныр къаIэщIэмэщIат, ауэ шыгъу яIэжыххэтэкъыми, зэгъунэгъуитIым шыгъушэ зэгъусэу ежьэну мурад ящI.