Календарь событий

14 июля 2022

ЗауэлI молэ

Зауэ IэнатIэм Iута чыристан дин лэжьакIуэхэм я бжыгъэр куэдыкIейщ. 

Мырзэ Резуан Тыркум кIуэну?

Мы махуэхэм хъыбар къытIэрыхьащ Мэзкуу областым и «Химки» командэм хэту 2022-2023 гъэхэм Урысей Федерацэм и премьер-лигэм щыджэгуну зызыгъэхьэзыр Мырзэ Резуан Тыркум зыкъыщигъэлъэгъуэну зэрырагъэблэгъам теухуауэ.

Урысейпсо мыхьэнэ зиIэ зыгъэпсэхупIэ

Къэбэрдей-Балъкъэрри абы и къалащхьэ Налшыки къалъытэ къэралпсо мыхьэнэ зиIэ курорт щIыналъэу. 

ЖьэгъущIэс къуажэу Лэскэн Ипщэ

Мэзыр куэду зэрыщыIэм къыхэкIкIэ, иджырей Лэскэн Ипщэр здэщыс щIыпIэм деж, япэщIыкIэ, I929 гъэм, пхъэ щызэгуах заводрэ абы къепха цехрэ щаухуауэ щытащ.

А тIасхъэщIэхым и лIыгъэр гъунапкъэншэт

 1962 гъэм мазаем и I0-м и пщэдджыжьыпэм метрищэ зи кIыхьагъ Глиникер Брюкке лъэмыжым (ар Берлин и къухьэпIэ гъунапкъэмрэ абы и гъунэгъу Потсдамрэ я кум дэтт) и бгъуитIым Iухьащ автомашинэ зыбжанэ. Языхэзым ист совет разведкэм и полковник, американхэм Абель Рудольфу къацIыху тIасхъэщIэхыр. Адрей лъэныкъуэмкIэ къыщыт автомобилымкIэ къашат США-м и кхъухьлъатэзехуэ Пэуэрс Фрэнсис Гэри.

Бажэмрэ бгъэжьымрэ

Зы тхьэмахуэ гуэрым ди гъунэгъу лIыжь Бэлахъуэрэ сэрэ фоч зэгуэтыжь зырыз къатщтэри мэзым щакIуэ дыкIуат. ДыщIэкIуар Iэмал имыIэу зы бланэ гуэр къэдукIынщи и лыр къэтхьынщ е зы хьэкIэкхъуэкIэ гуэрым и фэр къэтхьынщ жытIэу артэкъым. ДыхущIыхьэрти, ди нэгу зедгъэужьынщ, мэз псэущхьэхэм я дунеяфэм деплъынщ жытIэри арат. АрщхьэкIэ, ди жагъуэ зэрыхъунти, шэджагъуэнэужь хъуху лъакъуиплI щIэту зы псэущхьи дытеплъакъым, пэжщ, хьэ цIыкIу тщIыгъум лъакъуиплI щIэтт, ауэ абыи банэ хэуауэ и зы лъакъуэр щIагъуэу къыдэбзыртэкъым.

Лъэпкъ щэнхабзэр зыгъэбея

УсакIуэ, тхакIуэ, зэдзэкIакIуэ Пщынокъуэ Абдул къызэралъхурэ бадзэуэгъуэм и I-м илъэси II5-рэ ирикъуащ. 
Пщынокъуэ Абдул Къанщауэ и къуэр Бахъсэн районым хыхьэ Куба къуажэм I907 гъэм бадзэуэгъуэм и I-м къыщалъхуащ. Къуажэ курыт еджапIэмрэ Лениным и цIэр зезыхьэ еджапIэ къалэ цIыкIумрэ къиуха нэужь, I933 гъэм ар Москва бзэ щIэныгъэхэмкIэ и щIэныгъэ-къэхутакIуэ институтым и аспирантурэм щIэтIысхьащ. ИужькIэ зригъэдзыжащ Москва и лъэпкъ щIэныгъэ-къэхутакIуэ институт нэхъыщхьэм. 

ПщIэ зыхуэфащэ

ТхакIуэ, журналист Брай Адэлбий къызэралъхурэ илъэс 85-рэ щрикъум ирихьэлIэу
 

Гитлер къуэ иIа?

НаIуэу зэрыщытщи, Браун Евэ фюрерым бын къыхуилъхуакъым. АрщхьэкIэ I98I гъэм Франджым и цIыху Лоре Жан-Мари жиIащ и адэр Гитлер Адольфу, и анэр Люберже Шарлоттэу. Пэжи пцIыи… Хэт зыщIэр?

Нобэ

Иракым щагъэлъапIэ я революцэм и махуэр. Къэралыр зи унафэм щIэт пащтыхьыр 1958 гъэм традзри, Иракыр Республикэ хабзэм зэрытеувэр хэIущIыIу ящIащ. 
Осетие Ипщэм и мамырщIэкъу къарухэм я махуэщ
1789 гъэм
Бастилиер (Париж) къыщащта махуэщ. Франджы революцэшхуэм щыщIидза махуэу ягъэлъапIэ ар.
1860 гъэм Урысейм и къэрал банкыр къызэрагъэпэщащ. 
1867 гъэм Инджылызым щыIэ Рэдхилл мывэ къыщIэхыпIэм Нобель Альфред япэ дыдэу щигъэлъэгъуащ къигупсыса динамитым и лъэщагъыр.

Куэдрэ тхуэпсэу, ди адэ

Зи ныбжьыр мы махуэхэм илъэс 60 ирикъуа ди адэ ПщыхьэщIэ ЛатIиф хуумыгъэфэщэну иджыри щIалэщ, жыджэрщ. Ар зэрысабийрэ дин Iуэхухэм дихьэхыу, абы теухуа тхылъхэр хьэрыпыбзэм кърихрэ адыгэбзэкIэ зэридзэкIыу щытщ. Дин еджагъэшхуэ куэдым я деж апхуэдэ щIэныгъэ щызригъэгъуэтащ абы: и адэ Исуф, и адэшхуэ Хьэбас (ТlутIэ), ЛIыгъур Ибрэхьим сымэ ирагъэджащ. Ибрэхьим и деж ар ягъэкIуат, пасэрей хабзэм тету, «къану», зыщIримыгъэхыу, нэхъ хэкъузауэ еджэн щхьэкIэ.

Зэщхьэгъусэхэр зэгурыIуэжащ

Тэрч районым щыщ унагъуэр зы хъужащ, зэщхьэгъусэхэм я сабийхэр зэдапI.