|
Календарь событий
27 июля 2022
27 июля, 2022 - 19:17
Ажэкъуэ – ар и фIэщыгъэщ Лабэ хэлъэдэж псы бгъунж цIыкIумрэ ар зыблэж хъупIэмрэ. Мыпхуэдэ щIыпIэцIэ Сочэ и Iэхэлъахэми ущрохьэлIэ. УрысыбзэкIэ «Ажек» хужаIэ.
Ажэжьбэкъу – Лабэ адрыщIкIэ щыпсэу къэбэрдей адыгэхэр апхуэдэу йоджэ КIыщейрэ (Киша) Уэрыстэнрэ (Уруштен) я зэхуаку дэт шытхым, зэкъуэшитI фIэкIа умыщIэну, зэгъунэгъубзэу зэдытет бгыжьитIымрэ ахэр зэпызыщIэ гузэпыщIэмрэ. Ажэжьбэкъу зи фIэщыгъэ Iуащхьэжьыр Адыгейм щыIэ Хуэдз къэбэрдей жылэшхуэм удэту хуиту уолъагъу.
27 июля, 2022 - 18:36
Ди республикэм тхьэмахуэм нэскIэ щекIуэкIащ «Урысейм и Кавказ щIыналъэр зыдогъэцIыху» фIэщыгъэр зиIэ ещанэ форумыр. Абы хэтащ къэрал 15-м щылажьэ еджапIэ нэхъыщхьэхэм я студентхэм я лIыкIуэхэр.
Зэхуэсыр къызэзыгъэпэщар Къэрал зэхуаку зэхущытыкIэхэмкIэ Москва дэт институтымрэ (МГИМО) Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетымрэщ. Форумым къекIуэлIащ Сирием, Венгрием, Тыркум, Ираным, Белоруссием, нэгъуэщI къэралхэми щыщ студентхэр. ЩIалэгъуалэ зэхуэсым апхуэдэу хэтащ Донецк ЦIыхубэ Республикэм къикIа хьэщIэхэри.
27 июля, 2022 - 18:00
Адыгэбзэм и лексикэм мымащIэу хэтщ жьы хъуа псалъэхэр. Апхуэдэ псалъэхэм къагъэлъагъуэу щыта хьэпшыпым ц1ыхур хуэмеиж зэрыхъуам е нэгъуэщI фIэщыгъэцIэ зэригъуэтам къыхэкIыу аращ псалъэр жьы хъуныр. Жьы хъуа псалъэхэр егуэшыж историзмрэ архаизму.
Архаизмхэр – ар жьы хъуа псалъэщ, а псалъэм къигъэлъагъуэу щытам нэгъуэщI фIэщыгъэцIэ зэригъуэтам къыхэкIкIэ, бзэм къимыгъэсэбэпыжу.
Историзмхэр архаизмхэм къащхьэщокI – ахэр зы зэман пыухыкIам къагъэсэбэпауэ тхыдэм хэтлъэгъуэжу щытщ, ауэ ди зэманым езы псалъэхэри абыхэм къагъэлъагъуэ хьэпшыпхэри къэдгъэсэбэпыжкъым.
27 июля, 2022 - 17:55
(гушыIэ)
ЦIыхухэм адыгэ хабзэхэр Iэдэбу ягъэзащIэм, Уэсмэн дадэ игу хэхъуэрт, ямыгъэзащIэркъэ – и жагъуэ хъурт. И жагъуэ хъууэ къэмынэжу, ириубыдылIапэрти, игъэукIытэрт: «Адыгэ укъилъхуакъэ? Адэ-анэ уагъэсакъэ?»
Зыбжанэ щIауэ Уэсмэн зы щIалэ мыцIыху нэмысыншэ гуэрым хузэгуэпырт. ЩIалэр зэ лIыжь гуэрым и ижьырабгъум щыту, зэ фызыжь гуэрыр и сэмэгурабгъум щыту, зэи нэхъыжьитIым я зэхуакум дэтрэ зыщIыпIэ кIуэуэ уэрамым щрихьэлIэрт. АпщIондэху Уэсмэн щIалэ мыцIыхум еущиерт, егиерти, здэщытын хуей лъэныкъуэмкIэ игъэувыжырт.
27 июля, 2022 - 15:06
Дунейм зы лъэпкъи тету къыщIэкIынкъым щIэблэ махуэ, щIэблэ узыншэ, щIэблэ гъэса диIащэрэт, жимыIэу. Ар апхуэдэу къокIуэкI игъащIэ лъандэрэ, шэч хэмылъуи, екIуэкIыну къыщIэкIынщ къэкIуэну зэманми.
Дауи, лъэпкъхэм я щIэблэм ират гъэсэныгъэр теухуат а лъэпкъхэм езыхэм я псэукIэм, я тхыдэм и къекIуэкIыкIам, я лэжьыгъэм, я хабзэм. Апхуэдэу щIым елэжьу къэгъуэгурыкIуэ лъэпкъхэм я щIэблэр хуагъасэрт губгъуэ лэжьыгъэм, былым зезыхуэ, зыгъэхъухэм я щIэблэр – Iэщым и пIалъэхэм, щакIуэхэм – щакIуэ Iэмалхэм.
27 июля, 2022 - 15:06
Нарт эпосым щыщ бзылъхугъэ дахэщ. Мы цIэр псалъитIу зэхэтщ: Iэдий – Iэблэ, блэ; ху - хужь.
Iэдииху и Iэм апхуэдизу нур къыпехри, жэщым я нэхъ мазэхэм дунейр дыгъэм хуэдэу къегъэнэху.
27 июля, 2022 - 14:41
Адыгэ ныпыр къыздикIар къэпщIэн щхьэкIэ, инджылыз зыплъыхьакIуэ Спенсер Эдмунд «Шэрджэс щIыналъэм сызэрыкIуар» зыфIища и тхыгъэм ухэплъэн хуейщ.
27 июля, 2022 - 12:28
Америкэм и Штат Зэгуэтхэм щыпсэухэр цIыху хужьхэм зэреджэр «CANCASIANS» жиIэущ икIи абыхэм къызэралъытэмкIэ, Кавказ щIыналъэрщ япэ дыдэу расэ хужьыр къыщыунэхуар.
XIII-нэ лIэщIыгъуэм и кIэхэм нэмыцэ щIэныгъэлI цIэрыIуэ Блюменбах Иоганн лъэпкъыу дунейм тетыр тхууэ игуэшащ: хужьхэр, гъуэжьхэр, фIыцIэхэр, плъыжьхэр, къарэхэр. Абыхэм ящыщу ипэ иригъэщари, зэрыгурыIуэгъуэщи, Кавказыр зи къежьапIэу къилъыта цIыху хужьхэрт. А Iуэху еплъыкIэр зымыдэхэр зэпеуэу пэджэжын щIадзащ ахэр зэрыхужьым и мызакъуэу, икIи зыфIэдахэ Блюменбах.
27 июля, 2022 - 12:00
Нобэ
Вьетнамым щагъэлъапIэ къэралым и щхьэхуитыныгъэм щIэбэнурэ хэкIуэдахэм я фэеплъ махуэр
Финляндием махуэ гъэщIэгъуэн - жейнэдым и махуэ - щагъэлъапIэ.
1147 гъэм Москва къалэм и лъабжьэр ягъэтIылъащ.
1694 гъэм дунейм щыяпэу Инджылызым къыщызэIуахащ и банк нэхъыщхьэр. ЦIыху 1268-м я мылъку халъхьат Шотландием щыщ хьэрычэтыщIэ Патерсон Уильям и банкым.
27 июля, 2022 - 11:25
1838 гъэм университетыр къиуха нэужь, Къуэдзокъуэ Дмитрий Мэзкуу дэт уголовнэ судым и палатэм уват. Абы къыхэщт имыIэу мэзкуудэс къулыкъущIэм и гъащIэ тынш ирихьэкIыфынут, ауэ и натIэ хъуар нэгъуэщIщ.
1839 гъэм бадзэуэгъуэм и кIэм Къуэдзокъуэр Кавказ Ищхъэрэм къоIэпхъуэжри, и къэбэрдей благъэхэр къегъуэтыж. Ар щIэхъуэпсырт цIыхубэ лэжьакIуэу, лъэпкъ узэщIакIуэу, бэ къыщхьэщыжакIуэу псэуну.
|