Календарь событий

19 октября 2022

Я къалэнхэм щыщу къалъытэу

Iуащхьэмахуэ куейм и Тырныауз къалэм щекIуэкIащ 2005 гъэм жэпуэгъуэм и 13-м зи къалэн зыгъэзащIэу хъэкIуэда хабзэхъумэхэм я Фэеплъ махуэм теухуа пэкIу.

Лъэпкъыбэ литературэмрэ зэкъуэтыныгъэмрэ

«Урысейм и лъэпкъыбэ литературэм хэлъ щэнхабзэ икIи эстетикэ зэкъуэтыныгъэр» фIэщыгъэ дахэ зиIэ щIэныгъэ зэужь гъэщIэгъуэныр иджыблагъэ Котляровхэ Викторрэ Мариерэ я тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIащ. 

ЗэфIэкI лъагэхэр къагъэлъагъуэу

Мэзкуу къалэ дэт ЦСКА-м и атлетикэ псынщIэ-футбол комплексым щекIуэкIащ Поддубный Иван и фэеплъу спорт бэнэкIэмкIэ дунейпсо зэхьэзэхуэм хиубыдэ сабийхэм я зэIущIэхэр.
Къэбэрдей-Балъкъэрым алыдж-урым, бэнэкIэ хуитхэмкIэ и спортсмен ныбжьыщIэхэм зэпеуэм медаль зэмылIэужьыгъуэу 9 щызыIэрагъэхьащ, абыхэм ящыщу 7-р дыщэу.

Лъэпщ и къуэ

Хы ФIыцIэ Iуфэм Iус шапсыгъхэр. Сочэ. Мы псалъэхэм къару хуабэ гуэр щIэлъщ Тыркум щыпсэу адыгэхэм я дежкIэ. Мызэ-мытIэу дгъэунэхуащ ар. Дэфтэр гуэри, мыхъури, псалъэ леи - зыри хуэныкъуэн ухъуркъым – я бжэр къыпхузэIуах. ЩIэупщIэркъым ныбжьми къулыкъуми – сыт хуэдэ IуэхукIэ захуэбгъазэми, гуапэу къыпIуощIэ. Сыт атIэ абы нэхъыбэ зыхуейр хамэщIым щыпсэу и лъэпкъэгъухэм я гъащIэм кIэлъыплъ журналистыр?! Нэхъыщхьэ дыдэр Хы фIыцIэ Iуфэм Iус шапсыгъ цIэрщ. А цIэр зепхьэу уахыхьа нэужь, узытепсэлъыхьынури куэд мэхъу, газет тхыгъэхэм папщIэ лIыхъужь екIухэри хьэзырщ.

Сурэтхэм я къарур

Къаруушхуэ ящIэлъщ сурэтхэм. Псом хуэмыдэу зэман жыжьэм и щыхьэту ахэр къыщыувкIэ. Апхуэдэ гупсысэ къыхэтхащ модельер цIэрыIуэ Сэральп Мадинэ интервью къыщеIытхам щыгъуэ. Бгъэдэлъ IэщIагъэм лъабжьэ хуэхъуам дыщыщIэупщIэм абы къыджиIат:

Узэрыгушхуэнщи, хэкур зыщигъэгъупщэркъым

УФ-м и Къэрал саугъэтым и лауреат, Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэ сурэтыщI, Европэм гъуазджэхэмкIэ и академик, Сан-Францискэ къалэм дэт университетым щIыхь зиIэ и доктор, Нью-Йорк ЩIэныгъэхэмкIэ и академием хэт Шемякин Михаил Михаил и къуэр Къардэн лъэпкъым ящыщщ.
…И адэр пасэу зеиншэ щыхъум, Гвардие хужьым и зы урыс офицерым ар ипIыну къищтат. Офицерыр Граждан зауэм хэкIуэдащ. Михаил (нэхъыжьыр) ящыщщ Бэракъ Плъыжьым и орден япэу зратахэм (илъэс 13-м иту). Художникым и анэр урыс актрисэ Предтеченская Юлэщ. Германиерщ Шемякиным и сабиигъуэр нэхъыбэу щигъэкIуар.

Лэжьыгъэм дахагъэ хелъхьэ

Агънокъуэ Лашэ зэритхащи, цIыхубзыр дунейм и дыгъэщ, цIыхубзыр дунейм и мазэщ. Тхьэм ирещIи, апхуэдэу а псалъэхэр щIитхар Тэтэр Ларисэ хуэдэхэр арагъэнщ. Теплъэ зэкIуж зиIэ цIыхубзым удимыхьэхыныр Iэмал зимыIэщ, сыту жыпIэмэ абы илэжь сыт Iуэхуми дахагъэ хелъхьэ.

Щокъуий Светланэ и дунейр

Псэ дахэ зиIэ цIыхур зыхэпсэухь дунейри телъыджэщ. Езыр гъащIэм щыгуфIыкIыу, зыхэтхэм гуапагъэкIэ етэу зэрыщытыр арагъэнущ Щокъуий Светланэ и IуэхущIафэхэри щIэдахэр. Щокъуийр илъэс куэд щIауэ адыгэбзэмкIэ егъэджакIуэу щолажьэ Налшык къалэ дэт 18-нэ гимназием. Теплъэ зэкIуж зиIэ бзылъхугъэщ, цIыху гуащIафIэщ ар.

Куэдым щапхъэ яхуэхъу егъэджакIуэ

 Дэхъу Ритэ ди республикэм фIыуэ къыщацIыху егъэджакIуэщ, гъэсакIуэщ. Илъэс 36-рэ хъуауэ зи IэнатIэр хьэлэлу езыхьэкI цIыхубзым къыхуагъэфэщащ «Урысей Федерацэм егъэджэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ» цIэ лъапIэр.

Зи нэгум нур кърих егъэджакIуэ

 Илъэс куэд лъандэрэ адыгэбзэм телажьэ Уэркъуасэ Иринэ, Тхьэшхуэм ирещIи, мыгуфIэу, и нэгум нэхугъэ гуэр къримыхыу зэи слъэгъуакъым. Налшык къалэ дэт еплIанэ гимназием щолажьэ Уэркъуасэр. Бзэр фIыуэ имылъагъумэ, абы ар хуэмысакъыу щытамэ, еджакIуэ цIыкIухэм я дежкIэ гъуэгугъэлъагъуэу щыт тхылъыр Иринэ къыдигъэкIынтэкъым.

ЦIыхур гугъуехьым епсыхь

Жамботхэ Къэсейрэ Гуащэхужьрэ я унагъуэр сыт и лъэныкъуэкIи зыхуей хуэзэу псэууэ, жылэми пщIэшхуэ къыщыхуащIу апхуэдэт. Зэщхьэгъусэхэм я бынхэр хабзэмрэ нэмысымрэ щIапIыкIыу, сыт хуэдэ Iуэхуми хуэмыщхьэхыу къагъэтэджырт. Апхуэдэ унагъуэр благъэ яхуэхъуныр, дауи, куэдым я хъуэпсапIэт. Махуэ гуэрым Жамботхэ лъыхъу къахуэкIуащ. Япхъу нэхъыжь Гуащэпс къыщIэупщIэр езыхэм хуэдэ лъэпкъыжь, пщIэрэ щIыхьрэ зиIэ ХьэтIокъущокъуэхэт. ЛъэпкъитIыр зэгурыIуэри, благъэ зэхуэхъуащ: Жамбот Гуащэпс щхьэгъусэ хуэхъуащ ХьэтIокъущокъуэ Мысост.

НОБЭ

Лицейм щеджэхэм я урысейпсо махуэщ
Армением и ракетэ-топгъауэ дзэхэм я махуэщ
Къэзахъстаным щагъэлъапIэ къегъэлакIуэм и махуэр
Молдовэм и юристым я махуэщ
1097 гъэм
къэрал къулыкъущIэ Мономах Владимир Урысейр пщыгъуэ-пщыгъуэу гуэшыныр къыхилъхьэри, абы арэзы дэхъуащ хэкум и пщышхуэхэм я советыр.
1812 гъэм Бонапарт Наполеон и дзэр ихъумэн мурадкIэ Москва дэкIыжащ.
1872 гъэм Австралием къыщагъуэтащ дунейм щынэхъ ин дыдэ дыщэ кIанэр. Абы килограмм 2I4-рэ грамм 32-рэ и хьэлъагът.

IэнатIэр езыгъэфIакIуэ

Илъэс тIощIым щIигъуауэ адыгэбзэмкIэ егъэджакIуэу мэлажьэ Къумахуэ Маринэ. Налшык къалэм дэт еплIанэ гимназием и цIэр фIыкIэ жезыгъэIэ Маринэ зыпэрыхьэ дэтхэнэ лэжьыгъэри гупсэхуу егъэзащIэ. ЕгъэджакIуэ нэхъыфIхэм папщIэ зэхаубла зэпеуэхэм бжьыпэр мызэ-мытIэу къыщыхуагъэфэщащ а цIыхубзым.