Календарь событий

Дунейм тетщ Iэгъэбэгу лIэужьыгъуэу мелуани 2-м нэблагъэ. Абыхэм я процент 95-р иджыри къыздэсым яджакъым, ягъэунэхуакъым.

Япэ Iыхьэ

1

 Махътумкули Фраги (1724 - 1807) цIэмкIэ щэнхабзэм къыхэна усакIуэр тыркумэн лъэпкъым щыщщ. ЩIалэр дунейм къыщытехьа лъэхъэнэм и лъэпкъыр персхэм я жьауэм щIэтт. Усэ тхыныр IэщIагъэ хуэхъуа иужь, Махътумкули псевдоним папщIэу «Фраги» цIэ лейр къищтащ.

 ЩIалэм япэ егъэджакIуэ хуэхъуар и адэрщ. И сабиигъуэм персыбзэрэ хьэрыпыбзэкIэ еджэфырт, ар куэдкIэ и фIыгъэт и адэм зэхуихьэсауэ унэм тхылъ куэд зэрыщIэлъым. ЗэрыусакIуэм нэмыщI, Махътумкули иджыри фащIэт, дыщэкIт, гъукIэт.

Тыркум щыIэ Къэбэрдеишхуэм и щIыналъэр километр зэбгъузэнатIэ мини 10 мэхъу. Къэбэрдей жылагъуэхэм зэреджэр, абыхэм ятеухуахэр 1986 гъэм къыдэкIа, Мухъсин Субаши итха «Къайсэр и блэкIамрэ и нобэмрэ»  тхылъым кърихыжауэ щытащ журналист, публицист ХьэфIыцIэ Мухьэмэд.

Мейкъуапэ къалэм къикIыу иджыблагъэ хъыбар гуапэ къытIэрыхьащ. ФокIадэм 23 - 29-хэм абы щокIуэкI Урысей Федерацэм щыщ цIыхухъухэмрэ цIыхубзхэмрэ тхэквондомкIэ (ВТФ - Олимп джэгухэм хыхьэмкIэ) я чемпионат. Абы япэ увыпIэр къыщихьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и спортсмен, «Пять колец» спорт академием и гъэсэн Багъ Идар.

 2023 гъэм и бжьыхьэм цIыхухэр дзэ къулыкъум ираджэныр къызэгъэпэщын папщIэ лэжьыпхъэхэм я IуэхукIэ 
 «Дзэм къулыкъу щащIэну я пщэ дэлъ къалэнымрэ дзэ къулыкъумрэ я IуэхукIэ» Федеральнэ законым ипкъ иткIэ, 1996 - 2005 гъэхэм хиубыдэу къалъхуа цIыхухэу зи ныбжьыр илъэс 27-м нэмыса икIи запасым щымыIэ цIыхухэр 2023 гъэм и бжьыхьэм дзэ къулыкъум ираджэныр къызэрагъэпэщын мурадкIэ унафэ сощI:
1. Мы Указым щIыгъу гуэдзэнхэр къэщтэн:
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм  и комиссэм хэтхэр;

Сыту гуауэ икIи хьэлъэ фызабэ псалъэр. Арауэ къыщIэкIынщ дуней псом фызабэу тетым я махуэ хэха щIаIэжри. Сэ нобэ зи гугъу фхуэсщIынур зи щхьэгъусэхэр Хэку зауэшхуэм (I94I-I945 гъэхэм) хэкIуэдауэ, Шэрэдж Ищхъэрэ къуажэм дэIэпыкъуэгъуншэу къыдэна, лIыгъэмрэ хахуагъэмрэ я щапхъэу лъэхъэнэ хьэлъэм лъэ быдэкIэ къикIа фызабэхэрщ. 
Ди къуажэгъухэу, я къару илъыгъуэу щIалэ 246-рэ а зауэ угъурсызым дэкIат. Хэкум, щIэблэ къэкIуэнухэр мамыру псэуным я псэ щIатащ щIали I57-м. А зауэ гущIэгъуншэм зеиншэ ищIащ ди къуажэ сабийуэ I80-рэ. Зеиншэм и дуней Iыхьэр узэмыхъуэпсэнщ. 

 Краснодар крайм щрагъэк1уэк1ащ къарукIэ зыхъумэжыным пыщIа спорт лIэужьыгъуэхэмкIэ ныбжьыщIэхэм я 15-нэ Урысейпсо джэгухэр . ТхэквондомкIэ спортсмен 300 щызэпеуащ абы. Ахэр ди къэралым и щIыпIэ зэмылIэужьыгъуэ 18-м къикIат.

 Къэбэрдей-Балъкъэрым и лIыкIуэхэр 24-рэ хъурт. Абыхэм ящыщу япэ увыпIэр къахьащ Сасыкъ Исмэхьил, Науржан Ясинэ, Ахмадовэ Аминэ, Мамхэгъ Эмир, ПащIэ Заурбэч, Трегубов Герман, Гупзешэ Албэч сымэ.

Тхыдэм и зы плIанэпэ

Сэ закъуэныгъэм сыкъыхуигъэщIащ,
Сигу щIыIэрысыр гукъэкIыжкIэ спIыжу.
Псэр ежьэу зэрыкIуэдрэ куэд щIащ,
Iэ зыдэслъэжыр абы и сыныжьырщ.

Пасэрей Урымым и диктатор цIэрыIуэу щыта Гай Юлий Цезарь и щIалэгъуэм пиратхэм ядыгъури, зейхэм иращэжауэ щытащ. АрщхьэкIэ, Цезарь къилъытащ ар пудыIуэу зэращэжам игъэикIауэ. Хуит къэхъужа нэужь, и Iыхьлыхэм пIалъэкIэ кхъухь къаIрихри, гъэр зыщIауэ щыта пиратхэр къигъуэтри иукIащ. 
 Галл зауэм хэту, Цезарь илъэсийкIэ щыIащ иджырей Швейцариер, Франджыр, Бельгиер, Германиер, Великобританиер здэщыIэ щIыпIэхэм. Урымым къыгуигъэхьащ Антлантическэ хытIыгум щыщIэдзауэ Рейн псым нэс къызэщIэзыубыдэ щIышхуэ. 

Серебряковым  къагъэтIылъыжар къищтэри, Арслан хуишиижащ. ЩIалэ цIыкIум ар зэрыIэрыхьэжу гъущIыр и Iупэм иригъэIусэри, къезытыжам щхьэщэ хуищIащ.
- Дыгъужь шыр нэсщ, - жиIащ Рябовым, абы и зыIыгъыкIэм хьэщыкъ зэрищIар нэрылъагъуу, - зыуи къыпщымыхъуу бийм и увыIэпIэм уихьэн жыхуэпIэр… Хьэуэ, сэ игъащIэкIэ къызгурыIуэну къыщIэкIынкъым къуэкIыпIэм щызекIуэ хабзэхэр.
- Хуеймэ, ди гупым къыхренэ - Серебряков и нэр триубыдэри еплъащ гъэрыпIэм къришам - и гур зэуэ кIэрыпщIат а щIалэ цIыкIум.