Календарь событий

ХХ лIэщIыгъуэм ятха тхылъ нэхъ лъапIэ дыдэхэр XXI лIэщIыгъуэм аукционкIэ ящащ.

Джойс Джеймс и «Улисс» романыр иту япэу къыдэкIа тхылъыр тхакIуэм и Iэр щIэлъыжу, ящащ доллар 460 500-кIэ.

«И восходит солнце» романыр 1926 гъэм къыщыдигъэкIам Хемингуэй Эрнест тхэн щIэзыдзагъащIэ ныбжьыщIэт. Абы къыхэкIыу тхылъым и бжыгъэр мащIэ дыдэт. 2004 гъэм тхылъхэм ящыщ зы доллар 366 400-кIэ щащащ аукционым.

Керуак Джек и «В дороге» тхылъыр доллар 185 500-кIэ ящэщ. Абы итт романыр зытхам и ныбжьэгъу Джонс Джойс зэрызыхуигъэза тхыгъэ.

Ди адэм и Iэрытххэм тхылъ дэлъхьэпIэ зыбжанэ яубыд. ТхылъымпIэ зэтелъхэр щызэтебдзкIэ, щхьэхуимыту узоупщIыж: «Зы гъащIэм къриубыдэу мыпхуэдизым дауэ узэрыхунэсынур? Сыт хуэдиз къарурэ зэманрэ уиIэн хуей, гупсысэ куу къэбгъэщIу, ар художественнэ тхыгъэу бухуэн папщIэ?» - жыпIэу.  Абыхэм къищынэмыщIауэ, газетхэмрэ журналхэмрэ, радионэтынхэм папщIэ игъэхьэзырам, зэIущIэхэм къыщипсэлъыну итхам ущIэмыупщIэ.

Кристи Агатэ и цIэр интернетым иптхэмэ, Урысейм щыцIэрыIуэ уэрэджыIакIуэ гупым теухуа хъыбар къыпхуегъуэт. Аркъудейр щыхьэту пхурокъу нобэ зи гугъу тщIы инджылыз тхакIуэм и цIэр здынэмыIуса къызэрымынамкIэ. Инджылымрэ Шекспир и тхылъхэмрэ уакъыфIэкIмэ, инджылызыбзэкIэ Кристи и тхылъхэм хуэдэу куэдрэ къыдагъэкI щымыIэу жаIэ. 

Адыгэхэр къызытехъукIыжауэ ялъытэ хьэтхэм къызэранэкIащ хьэлэрытх тхыгъэ гуэрхэр, ауэ абыхэм зыри къеджэфакъым иджыри къэс: илъэс минищрэ щитIрэ и пэкIэ лъэлъэжащ хьэтхэм я къэралыгъуэр, я бзэри Iужакъым абы лъандэрэ. Тхыбзэ яIауэ хуагъэфащэ пасэрей адыгэ лъэпкъхэм ящыщ зым – синдхэм, ауэ абыхэм къызэранэкIауэ зы тхыгъэ кIапи къелакъым зэманым, псалъэ закъуэтIакъуэ фIэкIа (мывэ сынхэм, кхъуэщынхэм, къинэмыщI пасэрей хьэпшып гуэрхэм къытенауэ).

«Урысей» лъэпкъыбэ гъэлъэгъуэныгъэм хыхьэу лэжьыгъэ IуэхукIэ зэхуэзащ КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбекрэ Беларусь Республикэм ИнформацэмкIэ и министр Перцов Владимиррэ. 

ЦIыхум езым зыфIищыж е нэгъуэщIхэр къызэреджэ цIэ лейм къыщытенэ къохъу куэдрэ. Дуней псом цIэ лейкIэ къыщацIыху щыIэщ, абы щыгъуэм и цIэ дыдэр зыщIэр закъуэтIакъуэу. ЦIэ лей куэдрэ ягъуэту щытащ пащтыхьыгъуэ зыIыгъахэм. Псалъэм папщIэ, Красный Иван, Грозный Иван, Тёмный Василий, нэгъуэщIхэри.

«Урысей» лъэпкъыбэ гъэлъэгъуэныгъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и махуэхэр щIэщыгъуэу икIи гукъинэжу щагъэлъагъуэ.

         Бзэращ лъэпкъым и лъынтхуэр, абы и «лэжьэкIэм» куэдкIэ елъытащ  и псэукIэр зыхуэдэнури. Адыгэбзэм и гъащIэр кIыхь хъуну щIэхъуэпс щIэныгъэлIхэм, IэщIагъэлIхэм я мащIэкъым абы теухуа гурыгъузхэр. Абыхэм щIэх-щIэхыурэ утыку кърахьэ абы и зыужьыныгъэм теухуауэ щыIэ гугъуехьхэри ахэр зэфIэхынымкIэ щыIэ хэкIыпIэхэри. Апхуэдэ зы Iуэху еплъыкIэщ фи пащхьэ итлъхьэ тхыгъэм къыщыгъэлъэгъуари. Ар зи IэдакъэщIэкIыр адыгэбзэкIэ усэ купщIафIэ куэд зи къалэмыпэм къыщIэкIа, усакIуэ Уэрэзей Афликщ.

 Ди республикэм щыщ IэщIагъэлI куэд ди къэралым и щIыпIэ зэхуэмыдэхэм щолажьэ ехъулIэныгъэхэр яIэу, зэфIэкI лъагэхэр къагъэлъагъуэу. 

Москва щекIуэкI «Урысей» лъэпкъыбэ выставкэм нобэ къыщызэIуахащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и махуэр. 

Инжыдж и нэпкъ лъагэм илъэс щэ бжыгъэхэр и ныбжьу къытетщ Iэдииху чэщанэр. Хъыбарыжьу абы къыкIэлъекIуэкIыр пхуэбжынкъым. Зэхэпхынущ Iэдииху тхьэIухудым, губжьым къыхихыу, и щхьэгъусэр кIуэдыпIэм зэрыхуишар, уагъэлъагъунущ зэман жыжьэм лъэмыж хъыринэ здиIа нэпкъыр, уеблэмэ а лъэмыжыр зэпхауэ щыта гъущI пкъоми убгъэдашэнущ.

Кавказ Ищхъэрэм СтатистикэмкIэ и управленэм иджыблагъэ къызэритамкIэ, 2023 гъэм и щIышылэ – жэпуэгъуэ мазэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и мэкъумэш, уней IуэхущIапIэхэм, я щхьэ хуэлэжьэжхэм псоми зэхэту былымылрэ джэдкъазылу къалэжьам проценти 9,7-кIэ, шэуэ къашам  процент 1,4-кIэ хагъэхъуащ. Бжыгъэм хуэбгъакIуэмэ, лыуэ тонн мин 90,5-рэ, шэуэ тонн мин 49,4-рэ.

Индие къэралыгъуэм и теплъэм налкъутыр уигу къегъэкI жаIэ IэщIагъэлIхэм. Абы и кIыхьагъыр километр мини 3-м щIегъу, и бгъуагъри апхуэдиз дыдэ мэхъу. Нэхъапэм Индием хэту щытащ иджырей Пакистанымрэ Бангладешымрэ. Иджыпстуи зэпэIэщIэ хъуа щхьэкIэ, щэнхабзэ и лъэныкъуэкIэ хуабжьу зэгъунэгъущ. Индием къэралыбзэу къыщалъытэ бзэ 22-рэ: хинди, урду, санскрит, синдхи, бенгальскэ, маратхи, гужарати, ория, майтхили, сантали, догри, панджаби (пенджаби), ассамскэ, бодо, манипури, непальскэ, кашмири, малаялам, конкани, каннада (каннара), тамильскэ, телугу.

Налшык къалэм и уэрамхэм сабии балигъи ягъэшынэу дэт хьэ хьэулейхэм унафэ ягъуэтащ. Къалэ уэрамыщхьэхэм хьэ куэд зэрытетым иригузавэу цIыхухэр куэдрэ къалэ администрацэм тхащ, ауэ иджыщ а гукъеуэм кIэ щигъуэтар.

Налшык къалэ округым и администрацэм и лэжьакIуэ АфэщIагъуэ Руслан зэрыжиIэмкIэ, хьэхэр щаIыгъ, щагъэхъуж IуэхущIапIэр Къэбэрдей уэрамыр щиухыу Прохладнэм хуэкIуэ гъуэгур щыщIидзэм деж тетщ. Къэрал хабзэхэм къызэрагъэувым тету, а IуэхущIапIэм псэущхьэхэм щакIэлъоплъ, щоIэзэ, щаIыгъ.

Дыгъэгъазэм  и 9, щэбэт

         ЛъэпкъгъэкIуэд щIэпхъаджагъэм хэкIуэдахэр ягу къыщагъэкIыж, геноцидыр мыдэным и дунейпсо махуэщ

         Iулъхьэ тын-къеIыхыным пэщIэтыным и дунейпсо махуэщ

         Урысейм щагъэлъапIэ Хэкум и ЛIыхъужьхэм я махуэр

         Урысейм и гъущI гъуэгу транспортым шынагъуэншагъэм щыкIэлъыплъынымкIэ и IэнатIэр къыщызэрагъэпэща махуэщ