Календарь событий

06 июня 2024

БЕЛЭМЫКЪУЭ

Тэрч Iуащхьэхэм удэкIа нэужь, Къаншыуей жылэр къиухъуреихьу таурыхъ щIыпIэ щыIэ хуэдэу дыкърагъэдаIуэрт къуажэм дэс щIалэ нэхъ балигъхэм. КъапыкIэм я инагъкIи IэфIагъкIи  къапэхъун нэгъуэщI зы щIыпIи ущримыхьэлIэну, щыкуэдт абы тутей хадэ хьэлэмэтхэр.

Зэи ящымыгъупщэну лIыхъужьхэр

Джэдгъэф Аслъэмырзэ и гукъэкIыжхэм ящыщщ Зеикъуэ къуажэм дэс Джэдгъэф лъэпкъым щыщу Хэку зауэшхуэм лIыгъэ щызезыхьахэм, абы хэкIуэдахэм ятеухуа мы тхыгъэр.

«Къуажэдэсхэр зэрыгушхуэ, зэрыпагэ псори, мамырыгъэ псэукIэ дахэри къызэпиудащ 1941 гъэм мэкъуауэгъуэм и 22-м къэхъея Хэку зауэшхуэм.

ЛIыжь-фызыжьхэр, цIыхубзхэмрэ сабийхэмрэ пэрыуващ фронтым кIуа цIыхухъухэм я IэнатIэм. Ахэр лажьэрт «Псори фронтым, текIуэныгъэм папщIэ» къыхуеджэныгъэм щIэту, гъавэу кърахьэлIэу щытам зэрыкIэрамыгъэхуным яужь итхэу, Iэщ хъушэхэр, мэл, шы гуартэхэр зыхуей хуагъазэу.

Сурэттеххэр зэпеуэнущ

Лъэпкъ IуэхухэмкIэ федеральнэ агентствэм къызэригъэпэщащ сурэттеххэм я «Русская цивилизация» VIII дунейпсо зэпеуэр.  Ар екIуэкIынущ мэкъуауэгъуэм и 12-м щегъэжьауэ жэпуэгъуэм и 12 пщIондэ. Зэпеуэм лэжьыгъэхэр ирагъэхь хъунущ сурэт техыныр зи IэщIагъэхэми а Iуэхум дихьэххэми. Абы хэтынущ зи ныбжьыр илъэс 18 ирикъуахэр. Илъэс кIуам абы ирагъэхьауэ щытащ лэжьыгъэ 19 161-рэ.

СыщIалэу фигу сыкъивгъэнэж

ГъукIэ Маринэ КъБКъУ-м адыгэбзэмрэ литературэмкIэ и къудамэм щеджащ, егъэджакIуэу мэлажьэ. ГъукIэр тхэн щIэзыдзэ ныбжьыщIэхэм щадэлажьэ «Шыхулъагъуэ» литературэ хасэм хэтащ. Абы и къалэмыпэм къыщIэкIащ тхыгъэ зыбжанэ. Маринэ и IэдакъэщIэкIхэр теухуащ нобэрей гъащIэм дызыщрихьэлIэ Iуэхугъуэхэм.

Iуэтэж

Къэралым защIегъакъуэ

                  

УФ-м и Правительствэм къэралым и щIыналъэхэм ящыщу 12-м ахъшэ яхуиутIыпщынущ, абыхэм щащI курыт еджапIэхэм я ухуэныгъэхэр и кIэм нагъэсын, абы къыдэкIуэу, иджыпсту щыIэхэр къагъэщIэрэщIэжыфын папщIэ. Апхуэдэ унафэм иджыблагъэ Iэ щIидзащ Мишустин Михаил.

Къэбэрдей-Балъкъэрыр яхэтщ къэралыр зыдэIэпыкъуну щIыналъэхэм. Республикэм и курыт еджапIэхэр зыхуэныкъуэ щымыIэу, иджырей мардэм къитIасэу къагъэщIэрэщIэжын папщIэ, ди щIыналъэм къыхуаутIыпщынущ сом мелуан 776-рэ.

Граждан зауэмрэ адыгэхэмрэ

Революцэм и пэ къихуэу екIуэкIа зауэхэм, революцэ зэманымрэ абы и ужь къэралыр зыхэта граждан зауэмрэ адыгэхэр зэрыхэтар мащIэщ къызэрахутэжар. Совет зэманым и идеологием цIыхухэр зыщIипIыкIар зыщ: адрей лъэпкъхэми хуэдэу, адыгэ мэкъумэшыщIэ япIытIам зыкъаIэтри, пщыжь-уэркъыжь гъэпщылIакIуэхэр зыщхьэщадзащ. Зэрылъэпкъыу революцэ къэунэхуам пежьэри, зэран къахуэхъуну и ужь ита гъэпщылIакIуэхэм яхуэфащэу лъапсэрыхыр къыхуахьащ.

Хуэфащэ пщIэр ирагъэгъуэтыжащ

«Урысей географие зэгухьэныгъэм» хыхьэ «Альтаир» ныбжьыщIэ хасэм Iуэхугъуэ щхьэпэ куэд ирегъэкIуэкI, щIалэгъуалэм я тхыдэ щIэжым зиужьыным хуэунэтIауэ, псэкупсэ лъапIэныгъэхэр къэIэтыным хуэгъэпсауэ. Апхуэдэу «Альтаир» гупым хэт щIалэгъуалэмрэ Звёзднэ къуажэм дэт курыт еджапIэм щIэсхэмрэ иджыблагъэ Iуэху щхьэпэ ялэжьащ -  Щхьэлыкъуэ мэзым щыщIалъхьа кхъухьлъатэзехуэм и кхъащхьэр зэщIэзыщта пабжьэм къыхагъэкъэбзыкIыжащ абыхэм.

ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ В СКАЗКУ О ПУШКИНЕ!

Полнометражный мультфильм «Пушкин и… Михайловское. Начало» выходит на большие экраны в кинотеатрах России 6 июня 2024 года к 225-летию со дня рождения Александра Сергеевича Пушкина.
Сказку про великого русского поэта: его портрет смотрит на нас с обложек учебников, его произведения мы учили в школе, его имя знают все.
Но ведь ни настоящим поэтом, ни настоящим человеком никто не делается сам собой и случайно. Жизнь и судьба, трудности и препятствия, любовь и дружба – вот что создаёт настоящих людей.

Пастернак Борисрэ Кулиев Къайсынрэ

        Мэкъуауэгъуэм и 4-р Кулиев Къайсын дунейм щехыжа махуэщ. Балъкъэр лъэпкъым и усакIуэ щэджащэм и усыгъэм дыхэджыхьыну зэдзэкIыгъэхэм Iэмал хъарзынэ къыдат пэтми, абы и цIыху щIыкIэри гу зылъытапхъэ, щапхъэ зытепх хъуну гуэру зэрыщытам и щыхьэту къоув Кулиевымрэ урыс усакIуэшхуэ Пастернак Борисрэ зэхуатхахэр. 
          «Пастернакрэ Кулиевымрэ илъэс куэдкIэ зэныбжьэгъуащ, - Iуэхум нэхъ куууэ щыгъуазэ дещI филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, илъэс куэдкIэ КъБКъУ-м щылэжьа, Кулиевым и гъащIэ гъуэгур зыджа Эфендиевэ Тамарэ. - 

Гъатхасэм пащэ

Дунейм зэрызиIэтыжу, гъатхасэ лэжьыгъэхэм щыпащэжащ Къэбэрдей-Балъкъэрым. Республикэм и щIыналъэхэм я администрацэхэм мэкъумэш-промышленнэ комплексымкIэ щыIэ управленэхэм иджыблагъэ къызэратамкIэ, гъавэр нобэкIэ тращIащ гектар мини 183,5-м. Мы гъэм псори зэхэту абыхэм хухаха щIым и процент 87-рэ мэхъу ар.

Накъыгъэм и япэ тхьэмахуитI-щым республикэм щIыIэбжьу, уэлбанэрилэу зэрыщыщытам и зэранкIэ гъатхасэ лэжьыгъэхэр зэпамыгъэууэ хъуакъым. Абы щыгъуэ щIыр темыщтыкIауэ щытми, къэкIыгъэхэм я зыужьыныгъэм зэран екIащ: ахэр тIэкIу къызэтеувыIащ.

Ди мыIэрысэм щIэупщIэ иIэщ

Къэбэрдей-Балъкъэрым къыщрахьэлIэ мыIэрысэхэр нобэкIэ яхурегъашэ къэралым и щIыналъэхэм ящыщу 47-мрэ Къэзахъстанымрэ. Апхуэдэ хъыбар иджыблагъэ зэбгригъэхащ «Россельхознадзор»-м Кавказ Ищхъэрэм щиIэ управленэм.

         2024 гъэм зэрыщIидзэрэ ди щIыналъэм ираша мыIэрысэ тонн мин 50,7-м щIигъур зыхуэдар «Россельхознадзор»-м и IэщIагъэлIхэм къапщытащ. Нэгъабэрей бжыгъэхэм нэхърэ ар зэрынэхъыбэ щыIэкъым.

Нэхъыбэ къызэщIрагъэубыдэ

Къэбэрдей-Балъкъэрым Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэм иджыблагъэ къызэритамкIэ, гъавэр зытращIэ щIыуэ щIыналъэм нобэкIэ иIэ гектар мини 129,8-м щыщу гектар 73,5-м псы щIагъэлъадэ. Процент бжыгъэм хуэбгъакIуэмэ, ар  56,6-рэ мэхъу. 

НОБЭ

Мэкъуауэгъуэм и 6, махуэку

         Урысыбзэм и махуэщ

         1939 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, егъэджакIуэ, СССР-м егъэджэныгъэмкIэ и лэжьакIуэ нэхъыфI Апажэ Ахьмэд.

         1942 гъэм къалъхуащ физико-матемитикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, ЩIДАА-м и академик, УФ-м метеорологиемкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Къалэ Хьэжбарэ.