Календарь событий

14 июня 2024

НОБЭ

Мэкъуауэгъуэм и 14, мэрем
Лъы зытым и дунейпсо махуэщ
УФ-м Iэпхъуэшапхъуэхэм я Iуэхухэр зэкIэлъызыгъакIуэ и къулыкъущIапIэм и лэжьакIуэм и махуэщ
1936 гъэм КъБАССР-м гъузджэхэмкIэ и управленэр къызэрагъэпэщащ.
1955 гъэм къалъхуащ адыгэ усакIуэ, драматург, егъэджакIуэ ЛIыхэс Мухьдин.
1964 гъэм къалъхуащ усакIуэ, журналист Хьэщыкъуей Олег.

Лъэхъэнэжьым и фэеплъ

Ливие хым, Алыджымрэ Мысырымрэ я зэпылъыпIэм хуэзэу, иджыблагъэ къыщагъуэтащ алъандэрэ псым ихъума фэеплъ телъыджэ. Хы лъабжьэм илъэс мини 3-м нэблагъэкIэ щIэлъащ Медузэ и теплъэр къызыхэбзыкIа мывэр. 

Лермонтовым теухуауэ дымыщIэ гуэрхэр

  Дызэрыт илъэсым Кавказ дунейр урыс литературэм пщIэ пылъу хэувэным хэлъхьэныгъэ нэхъ ин хуэзыщIахэм яз усакIуэшхуэ Лермонтов Михаил и илъэс 2I0-р ягъэлъэпIэнущ. Игъуэу къэтлъытащ абы и гъащIэ гъуэгур зэфIэувэжыным хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIа, усакIуэм ди щIыпIэм щрихьэкIа зэманым нэгъуэщIынэкIэ уезыгъэплъ, КъБР–м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Щоджэн Хьэутий и тхылъу «I837: Тайны странствования Лермонтова по Кавказу» зыфIищам. 

Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетымрэ щIалэгъуалэ Iуэхухэмрэ

КъБР-м и Правительствэм и Унэм УФ-м и Президентым и полномочнэ лIыкIуэу Кавказ Ищхъэрэ щIыналъэм щыIэ Чайкэ Юрэ и дэIэпыкъуэгъу Валиев Айдэмыр, КъБР-м щыIэ къэрал инспектор нэхъыщхьэ Васильченкэ Дмитрий, Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и ректорым и къалэнхэр зыгъэзащIэ Алътуд Юрэ сымэ я зэIущIэ иджыблагъэ щекIуэкIащ.

Дэнэ къипхыжын газет пыIэхэр?

Гъэмахуэм и хуабэгъуэм дэтхэнэ зыри хэтщ дыгъэ гуащIэм зэрызыщихъумэным икIи, зэрытлъагъущи, жьыми щIэми ящхьэрыгъыр илъэс куэд лъандэрэ бжьыпэр зыIыгъ, натIэ зыIут пыIэ хъурейхэрщ. Куэдым ящIэжынущ ахэр япэ дыдэу къыщежьар. Америкэм и Штат Зэгуэтхэм къикI джинс гъуэншэджхэм хуэдэ къабзэу, ахэри зэпэубыдат икIи лъапIэт. Зызыужьа промышленнэ технологие лъагэ зиIэ а къэралым ахэр бжьэхуц хэплъыхьам къызэрыхищIыкIым имызакъуэу, зэрагъэдэхэфIауи къагъанэртэкъым - псори цIыхур цIыхум къазэрыхэщыным хуэгъэпсат. Нобэ ахэр дэнэ дежи зэтекIутауэ щIэлъщ.

Абы пхиша гъуэгур

Урысейм ныбжьэгъугъэ къыхузиIэ къэралхэр дунейм и щIыналъэ зэмылIэужьыгъуэхэм щымащIэкъым. Абыхэм яхыубжэ хъунущ Ипщэ-КъуэкIыпIэ Азием щыIэ Шри Ланкари (1972 гъэр къэсыху Цейлону щытащ). Пэжу, КъухьэпIэм, псом хуэмыдэу США-м, къыхуигъэтIыгъуэхэм едаIуэри, зэгуэр абы и щIыб къытхуигъэзат, ауэ къызэрагъапцIэр къыгурыIуэжри, зыкъиIуэнтIэжащ. ИкIи ар ауэ сытми къэхъуакъым: къэралым Iэмал иIащ СССР-м, иужькIэ Урысейм уриныбжьэгъуныр сыт и лъэныкъуэкIи зэрынэхъыфIыр, абы узэримыгъэлъэпэрэпэнур къыгурыIуэну.

ЩIэныгъэ куу зыбгъэдэлъ

Щ1эныгъэ куу зыбгъэдэлъ, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Къэрмокъуэ Хьэмид адыгэ IуэрыIуатэр фIыуэ зэрилъагъум, куууэ зэрищIэм и щыхьэтщ тхыгъэ купщIафэу абы и Iэдакъэ къыщIэкIахэр. Абыхэм ящыщщ мыбдежым къыщытхьынури. 
                                                    Шэджэмокъуэ Хьэсанш 

Гулъытэ хуащIырт

Хабзэр лъэпкъым и фащэщ. Нобэрей ди дуней щIэращIэм хуэфащэ хабзэ щIэблэм зэхалъхьэн щхьэкIэ ди нэхъыжьхэм яхъума нэмыс, зэхущытыкIэ куэдым мыхьэнэшхуэ яIэщ, ахэр лъэныкъуэкIэ ебгъэкIуэтэкI хъунукъым. 

Пушкиным и фэеплъхэр

Урыс литературэм и лъабжьэр зыгъэтIылъа Пушкин Александр къызэралъхурэ илъэс 225-рэ зэрырикъур къэралым и дэнэ щIыпIи иджыблагъэ щагъэлъэпIащ. Абы ирихьэлIэу дигу къэдгъэкIыжынщ усакIуэм дуней псом щыхуагъэува фэеплъхэр. 
Пушкиным и япэ фэеплъыр 1880 гъэм мэкъуауэгъуэм и 6-м Москва усакIуэм и цIэр зезыхьэ утым деж щагъэуващ. Абы илъэситхукIэ и пэ къихуэу фэеплъ щIыным теухуауэ зэпеуэ ирагъэкIуэкIам щытекIуат скульптор Iэзэ Опекушин Александр. Абы и лэжьыгъэщ апхуэдэ пщIэ зылъагъэсар.