Календарь событий

Дэ псоми дощIэ лэжьыгъэр дунейм фIыгъуэу щыIэм я къыхэкIыпIэу зэрыщытыр. Арыншауэ, зыри къохъулIэнукъым. Хэбгъэзыхьмэ, щIым щIэлъ дыщэр къыпIэрыхьэн папщIэ ар къыщIэпхын хуейщ - адрей псоми я гугъу умыщIыххэ. Пэжщ абы къикIыркъым и бгыр щIэкъузауэ дэтхэнэми и дамэхэм бжьыр къытехьэлъэу щытыну:ди гъащIэр апхуэдэщи, языныкъуэхэм гугъуехьхэр къатощIэ, адрейхэр абыхэм я гуащIэм хотхъыкI. А зэхуэмыдэныгъэр зэи яхуэгъэкIуэдкъым, яхуэгъэкIуэдынуи къыщIэкIынукъым. АрщхьэкIэ лэжьыгъэр сыт щыгъуи къонэж къежьапIэ нэхъыщхьэу. Абы къыхэкIыу гурыIуэгъуэщ ар цIыхур зыIууэ шынагъуэхэми зэрыпыщIар.

ЦIыхум и къэхутэныгъэ нэхъ инхэм ящыщщ радиор. XIX лIэщIыгъуэм и кIэм къыдагъэкIа а Iэмэпсымэм цIыхухэр дэнэ щIыпIэ щымыIэми зэпищIащ, хъыбархэр зы щIы кIапэм икIыу адрей лъэныкъуэм асыхьэту нихьэсыфу.

Фыхуэсакъ

 Пасэрей Урымымрэ Алыджымрэ бжыгъэхэм фIыуэ щыхащIыкIырт, ирилажьэрт. Абыхэм бжыгъэ нэхъ ин дыдэу къагъэсэбэпырт «10^6» - р. Ауэ пасэм Индием а рекордри щакъутауэ щытащ «10^53» бжыгъэмкIэ. 
«Пи»-р математикэм хэт бжыгъэ телъыджэщ. ЩIэныгъэлI куэд зэпеуащ абы и бжыгъэ нэхъ куэд дыдэ къагъуэтынымкIэ. ЗэфIэкI нэхъыфI дыдэ къэзыгъэлъэгъуар «Hitachi SR 8000» компьютерырщ. 2002 гъэм абы программэ траухуат запятой нэужьым Пи-м и бжыгъэ нэхъыбэ дыдэу къыхуэгъуэтыр къигъэлъэгъуэну. Компьютерым и жэуапт триллион 1,24-рэ. 

ТхакIуэ ныбжьыщIэ ГъукIэ Маринэ и Iуэтэжхэр щIэщыгъуэщ, гъэщIэгъуэнщ икIи еджэгъуафIэщ. ГъащIэм къыщыхъу Iуэхугъуэхэрщ абыхэм лъабжьэ яхуэхъур, нэхъыбэуи щыпхрышар гурыщIэ къабзэщ. Гум къинэж абы и IэдакъэщIэкIхэм ящыщщ «НасыпыщIэ» новеллэри. 

Пасэм псэуа тхыдэтххэм адыгэхэр (зэрыщыту къатщтэмэ) зищIысым ди лъэхъэнэр (эрэр) къимыхьэ ипи хащIыкIыу щытамэ, историографие, этнографие щIэныгъэхэм жаней лIакъуэм (мыхэри адыгэт) и цIэм дазыщрихьэлIэр XVI лIэщIыгъуэм къыщыщIэдзауэщ.
Къэхъуа-къэщIахэр зратха «Никон и тхылъ-хъумалъэм (летопись)» зейр къахуэмыщIэм зэрыхигъэхьауэ, 1552 гъэм къухьэпIэ лъэныкъуэмкIэ щыIэ адыгэхэр (шэрджэсхэр) хэтащ урысхэм зэщIагъэуIуа я дзэр Къэзан къащтэну щебгъэрыкIуэм.

Лъэпкъым диIэщ адыгэныр зи лъым хэт щIалэгъуалэ. Апхуэдэхэр лъэпкъ хьэзырщ – гукIи, псэкIи, гупсысэкIи, IуэхукIи зыщыщыр зыхащIэ. Абы теухуауэ гугъэшхуэ къозытхэм ящыщщ ХьэтIохъущыкъуей Ищхъэрэм щыщ Iэпщэ Анзор. Ар пшынауэщ, Налшык гъуазджэмкIэ институтым хэт колледжым макъамэр щедж. УсакIуэ ныбжьыщIэщ, и тхыгъэхэм къабзагъи, лIыгъи, гухэлъи къыхэщу. НыбжьыщIэм и гупсысэхэм фыщыдогъэгъуазэ. 

Бадзэуэгъуэм и 26, мэрем
 

Эсперантэ бзэм и дунейпсо махуэщ
Урысейм щагъэлъапIэ парашютистым и махуэр
1936 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, тхыдэдж-архивист, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Опрышкэ Олег.
1946 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Бицу Анатолэ.
1954 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакIуэ, КъШР-м и Правительствэм и унафэщIу щыта Къардэн Алик.

Махуэ хуабэхэм фысакъ