Календарь событий

Москва и Кремлыр лIэщIыгъуэ куэд хъуауэ къэралым и дамыгъэ лъапIэщ. Апхуэдэуи щытащ Петр Езанэм щыхьэрыр Санкт-Петербург игъэIэпхъуэн ипэкIэ мыбы щыпсэуащ пащтыхьымрэ абы и блыгущIэт гъунэгъухэмрэ я унагъуэхэр. Ауэ иужькIи нэщI хъуакъым. Псалъэм и хьэтыркIэ, ХХ лIэщIыгъуэм и пэщIэдзэм мыр я хэщIапIэу щытащ цIыху куэд дыдэм - мини 4-м нэблагъэм - къулыкъущIэшхуэхэмрэ абыхэм я унэIут бжыгъэншэхэмрэ. Чудов, Вознесенск кулъшырыфхэм щыпсэурт аргуэру зы мин.

Еджэным зи гур хузэIуха, ехъулIэныгъэщIэхэм хуэпабгъэ ныбжьыщIэхэм я бжыгъэм кIуэ пэтми къахохъуэ. ЩIэх-щIэхыурэ зэфIэкI лъагэхэр зиIэ щIалэгъуалэм я хъыбарыфIхэр зэхыдох. Иджыблагъэ Налшык дэт Музыкэ театрым щекIуэкIащ КIуэкIуэ В.М. и цIэр зезыхьэ, Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал мэкъумэш университетыр ехъулIэныгъэкIэ къэзыуха ныбжьыщIэхэм я диплом плъыжьхэр щратыж зэхыхьэ гуапэ. Мы гъэм а еджапIэм къыщIигъэкIащ ныбжьыщIэ 730-рэ, абы щыщу 168-м диплом плъыжьхэр къахьащ.

МэзгъэфIэнхэр зыхъумэхэм (рейнджерхэм) я дунейпсо махуэр къэрал 46-м гъэ къэси бадзэуэгъуэм и 31-м щагъэлъапIэ. АбыкIэ унафэ къыщащтар Рейнджерхэм я къэрал зэхуаку федерацэм 2007 гъэм иригъэкIуэкIа зэIущIэрщ. 
Мы махуэр щыхагъэунэхукIым нэхъыбэу зытращIыхьауэ щытар щIыпIэ дахэхэм ящыщу нэхъ зыхуэсакъыпхъэхэмрэ цIыхуIэ зылъэмыIэса къуэладжэ дэгухэмрэ я кIэлъыплъакIуэхэм, зи дахагъэкIэ зыми хуэмыдэ жыг гуэрэнхэм, Iуащхьэжьхэм я къыщхьэщыжакIуэхэм, мэзхъумэ къызэрыгуэкIхэм ящыщу зи IэнатIэм пэрыту хэкIуэдахэм я фэеплъым пщIэ лей хуэщIын зэрыхуейр арат.

ПщафIэ, шеф-кондитер IэкIуэлъакIуэ Бэбыгуей Фаридэ и Iэзагъэм щыхигъэхъуащ икIи и зэфIэкI щигъэлъэгъуащ Москва, Новосибирск, Казань, Италием, Франджым, Швейцарием, Испанием, Германием, нэгъуэщI щIыпIэхэм.

Сирием щекIуэкIа зауэм и лъэхъэнэм Хэкум къэIэпхъуэжауэ щытащ илъэс тIощIрэ пщIырэкIэ дзэм хэта ПщыхьэщIэ Джумхьэ. И сабиигъуэм и анэм едаIуэурэ уэрэдыжь куэд зи гум къина дадэм и уэрэд жыIэкIэри гуакIуэщ, абыхэм ятеухуа уэрэдхэм я тхыдэри егъэлеяуэ гъэщIэгъуэнщ. 

«Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ проектым хыхьэ, цIыхухэм япэ дэIэпыкъуныгъэхэр щрат медицинэ IуэхущIапIэхэр къэгъэщIэрэщIэжын программэмкIэ республикэм лэжьыгъэ щхьэпэ куэд щызэфIагъэкI. Абы ипкъ иткIэ щIыналъэм и жылэхэм щаухуащ медицинэ IуэхущIапIэхэр икIи апхуэдэ IэнатIэ куэдым зэгъэпэщыжыныгъэ лэжьыгъэхэр щрагъэкIуэкIащ. А Iуэхум иджыри жыджэру къыпащэ.

Нарт эпосым къыхэщыж бзылъхугъэхэм Iущагъ ябгъэдэлъщ, дэтхэнэми хэлъщ езыр зыгъэщхьэхуэ хьэл-щэнхэр. Нарт бзылъхугъэхэм ящыщ Мэлычыпхъу теухуа хъыбархэр гъэщIэгъуэнщ. 

Дэфтэрхэм къызэрыхэщыжымкIэ, Урысейм фIыкIэ зыпащIэн я мураду, япэ дыдэ Москва мыурыс лъэпкъыу дыхьар адыгэпщхэрщ. Ахэр лIакъуэ-лIакъуэкIэрэ зыщыщыр, здикIа щIыпIэхэр зыхуэдэр зэхэгъэщхьэхукIарэ наIуэу тхыдэм тхуихъумащ. 

«Иджырей псысэ» жыпхъэм ит «Зэшыпхъуиблыр» теухуащ 90 гъэхэм Сирием къиIэпхъукIыжа унагъуэ щхьэхуэм Хэкум лъабжьэ зэрыщигъэтIылъыжам. Тхыгъэм нэхъыщхьэу къыхэщ Мазэ 90 гъэхэм и адэм и гъусэу Хэкум къэIэпхъуэжа Нихьмэтрэ хэкурыс Махуэ Къэрэгъулрэ япхъущ. Мы пычыгъуэр зытеухуар зэшыпхъуиблым я сабиигъуэмрэ абыхэм ягъуэта гъэсэныгъэмрэщ. 

Щэбэт-тхьэмахуэ бэзэрхэмрэ жэрмыкIэхэмрэ иджыпсту и куэдыгъуэу телъщ сэмбым илъ нартыху цIынэхэр, гъэвахэр. Гибрид куэд къызытрагъэхъукIа адрей хадэхэкIхэм ари къакIэрыхуакъым - «нартыху IэфI» лIэужьыгъуэм бжьыпэр иубыдащ. Ар пасэу мэхъу, вэгъуафIэщ. ЩIэныгъэлIхэм къызэрахутамкIэ, сыт хуэдэ нартыхури сэбэпщ, ирехъу ар гъэва, гъэжьа, гъэфIэIуа, хьэжа…

Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэ тхакIуэ IутIыж Борисрэ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор БакIуу Хъанджэрийрэ зэныбжьэгъугъэ гуапэ я кум дэлъу илъэс куэдкIэ къызэдэгъуэгурыкIуащ. БакIум тхакIуэ щэджащэм теухуа и гукъэкIыжхэм фыщыдогъэгъуазэ.

Бадзэуэгъуэм и 31, бэрэжьей

1955 гъэм къалъхуащ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, ЩIДАА-м и член-корреспондент Чым Рашад.
1964 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, АКъУ-м и профессор Бидэнокъуэ Мурат.
1965 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор Жэрыкъуэ Оксанэ.

Дунейм и щытыкIэнур

Лъэпкъ къэс къыдокIуэкI и псэукIэр, и хабзэр, и дунейр гъуджэм ещхьу къызэрыщ таурыхъхэр. «Таурыхъым и дуней» жаIэу игъащIэм къокIуэкI, абы и мыхьэнэр зэрыинымрэ цIыхухэм я гъащIэм увыпIэшхуэ зэрыщиубыдымрэ и щапхъэу. ФIыцIэрэ хужьу, щIыIэрэ хуабэу, Iейрэ фIыуэ зэдзауэ икIи а лъэныкъуэхэр зэпэщIэуэ зэпыту щызэдекIуэкI дунейм таурыхъхэм къалэн телъыджэ щагъэзащIэ, абы сыт щыгъуи фIыр ем, пэжIуатэр пцIыIупцIышэм, хьэлэлыр хьэрэмым зэрыщытекIуэмкIэ.

Ди тхылъеджэхэми тхакIуэхэми я деж Къэжэрыр псом япэу цIэрыIуэ щызыщIар ди тхакIуэхэм, усакIуэхэм я творчествэм, адыгэ литературэм зэрызиужь хабзэ-бзыпхъэхэм ятеухуа и тхыгъэ купщIафIэхэрщ. И IэдакъэщIэкI тхыгъэхэр 1959 гъэ лъандэрэ газетхэм, журналхэм къытрадзэ, япэ дыдэу итха «Псалъэрэ Iуэхурэ» рассказыр «Ленин гъуэгу» газетым тетащ. Абы и творчествэ лэжьыгъэм теухуащ Шэвлокъуэ Пётр и тхыгъэр.

Хэкум къэзыгъэзэжахэм я махуэм ирихьэлIэу, АР-м и Сурэт гъэлъэгъуапIэм бадзэуэгъуэм и 30-м къыщызэIуахащ «Кавказым щыщ хэхэсхэр» зыфIаща гъэлъэгъуэныгъэр. Сурэт щIыным, графикэм икIи художественнэ теплъэ зиIэ нэгъуэщI Iуэхугъуэхэм епхауэ лэжьыгъэ 70 хуэдиз абдеж утыкум къыщрахьэнущ.

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм 2024 гъэм щIышылэм и 22-м къыдигъэкIа №3-ПП-м зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэным и IуэхукIэ

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм и Унафэ

2024 гъэм бадзэуэгъуэм и 19-м Налшык къалэ №112-ПП

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм унафэ ещI: