Календарь событий

18 октября 2024

Щынд гуащэм и кхъэлэгъунэр

1976 гъэм Уташ къуажэдэсхэм Анапэ и тхыдэ-археологие музейм и лэжьакIуэхэм хуаIуэтащ 1972 гъэм жызум хадэр ивэу губгъуэм ита тракторыр щIым кIуэцIрыщэтауэ зэрыщытар. Ар щхьэусыгъуэ ящIри, ЩIэныгъэхэмкIэ СССР-м и Академием Анапэ и Iэхэлъахэм къыщызэригъэпэщащ археологие къэхутэныгъэхэр. 

НОБЭ

Жэпуэгъуэм и 18, мэрем
КIэнфетхэм я дунейпсо махуэщ
ЦIыхухъухэм я джанэхэм далъхьэ пщэдэлъым и дунейпсо махуэщ
1941 гъэм къалъхуащ КъБР-м и япэ Президенту щыта, къэрал лэжьакIуэ, политик Iэзэ КIуэкIуэ Валерэ.
1942 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, РАЕН-м и академик, КъБР-м и цIыхубэ дохутыр ХьэцIыкIу Борис.

Гъуэгуухуэхэм я махуэ

Хэгъэгухэм я щыIэкIэ-псэу­кIэр зэгъэкIуа хъуныр куэду елъытащ гъуэгухэм я щыты­кIэм. Аращ абы зегъэу­жьы­ным ди къэралым гулъытэ ин щыхуищIыр. 

Лъэпкъхэр зэкъуэзыгъэувэ Iуэхум пащэ

Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпащэ «Кунацкая» Iуэхум. Ар теухуащ лъэпкъхэм яку дэлъ зэныбжьэгъугъэр гъэбыдэным, щэнхабзэ лъапIэныгъэхэмрэ хабзэхэмрэ хъумэным, ахэм иджырей щIэблэр щIэпIыкIыным. 
КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек и унафэкIэ, «Регион для молодых» программэм хыхьэу ирагъэжьауэ лэжьыгъэр илъэс етIуанэ хъуауэ йокIуэкI, КъБР-м ЩIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэр, щIыпIэ администрацэхэм я унафэщIхэр, «КъБР-Медиа» медиахолдингыр, «1 КъБР» щIыналъэ телеканалыр зэдэIэпыкъуу зэращIым и фIыгъэкIэ.

Дзэм ираджэ

КъБР-м и военкоматым щекIуэкIащ мы гъэ бжьыхьэм дзэм ираджэнухэм ятеухуа пресс-конференцэ. Абы къыщыпсэлъащ КъБР-м и дзэ комиссар Пахомов Дмитрий. Ар къытеувыIащ къулыкъу зыщIэнухэр шхын хуабэкIэ, щыгъынкIэ нэсу къызэрызэрагъэпэщынум. Дзэм ираджэхэр ВДВ-м, флотым, лъэсыдзэм, ВКС-м, Лъэпкъ гвардием трагуэшэнущ. 

Жьгъейми, ахъшэщ

Дызэрыт илъэсым жэпуэгъуэм 7 - 20-хэм къриубыдэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щекIуэкIынущ «Ахъшэ жьгъейм и тхьэмахуэ» Iуэхур. А пIалъэм къриубыдэу республикэм щыпсэухэм Iэмал яIэнущ я унэ щахъумэ, щызэтрихьа ахъшэ жьгъейр зэкIэрыт ящIыну. 
ЩIыналъэм щылажьэ коммерцэ банкхэм нэмыщI, Iуэхум къыхыхьащ тыкуэн инхэри. Абыхэм я хэщIапIэхэмрэ щылажьэ зэманхэмрэ теухуа хъыбархэр «монетная неделя.рф» сайтым къыщывгъуэтыфынущ.

Дуней псор зытхьэкъуа

 «Кабардинка» къэфакIуэ гупыр къызэрызэрагъэпэщам теухуауэ дэфтэр пыухыкIахэр щIэлъкъым КъБР-м и архив IуэхущIапIэм. Зэрыхабзэщи, сыт хуэдэ художественнэ гупми гъащIэм лъэбакъуэ щичауэ къыщалъытэр ар цIыхухэм япэу щаIущIарщ. Абы тепщIыхьми, «Кабардинка»-р апхуэдэу хэхауэ утыку къихьауэ щытакъым. ТегъэщIапIэ пщIы хъуну дэфтэрхэм яхыболъагъуэ Налшык къалэ дэт Ленинскэ еджапIэ къалэ цIыкIум (ЛУГ-м) епхауэ 1933 гъэм жэпуэгъуэм и 1-м Лъэпкъ художественнэ студие къыщызэIуахауэ зэрыщытар, драмэ, къэфакIуэ, лъэпкъ макъамэ Iэмэпсымэхэм зыщыхуагъасэ, театр-декоративнэ къудамэхэр хэту.

Республикэр къызэрацIыху ерыскъыхэкIхэм я цIэхэр

Мэкъумэш хозяйствэмрэ ерыскъыхэкIым елэжь промышленностымрэ я лэжьакIуэхэм я махуэр щагъэлъапIэм ирихьэлIэу Налшык къалэм дэт шыгъэжапIэм и гупэм деж иIэ утыкум иджыблагъэ мэкъумэш-промышленнэ гъэлъэгъуэныгъэ зэрыщрагъэкIуэкIам и гугъу фхуэтщIауэ щытащ. АтIэ абы ирихьэлIа цIыхухэм яфIэгъэщIэгъуэн хъуащ ялъэгъуа псори - республикэм имызакъуэу я цIэхэмкIэ (бренд жыхуаIэмкIэ), я фIагъхэмкIэ къэралым и нэгъуэщI щIыналъэхэми фIыуэ щацIыху, щэхуакIуэхэм ягу ирихьа ерыскъыхэкIхэмрэ псыхэкIхэмрэ. 

Уахътыншэ

Адыгэ тхакIуэхэм ящыщу СССР-м и Къэрал саугъэтыр япэ дыдэу (1948 гъэм) зыхуагъэфэщауэ щытар Адыгейм хиубыдэ Куэшхьэблэ къуажэм 1902 гъэм къыщалъхуа КIэрашэ Темботщ. Зи ныбжьыр илъэс 46-рэ фIэкIа мыхъуа адыгэ тхакIуэ Iэзэм Къэрал саугъэтыр къыщIратыгъар КIэрашэр икъукIэ псынщIэу цIэрыIуэ зыщIа «Гъуэгу насыпыфIэ» роман гъуэзэджэрат. Ар адыгэбзэкIи (Мейкъуапэ), езым зэридзэкIыжауэ урысыбзэкIи (Мэзкуу) щытрадзат 1947 гъэм. 

Черкес-кутан къуажэр пхъэнкIийм щIигъэнащ

  КIэрыхубжьэрыхухэр щызэтратхъуэ Iуащхьэм къыщыщIынкIи хъунур къэпщIэн папщIэ, Дагъыстэным нэси кIуэн хуейкъым. Ауэ абы езыр-езыру мафIэ къыщIэна нэужьщ къыщытщIар гъунэгъу республикэм «Черкес-кутан» цIэр зэрихьэу къуажэ зэрыщыIэр. 

Псэм нэхърэ нэхъапэр

(Гъэсэпэтхыдэ)
Зыпщ зекIуэ ежьащ, шу гъусэ зыщIигъури. ЗекIуэ ежьэри кIуэдащ – и хъыбар къэIужакъым. Жылэр гузэвэнтэкъэ: лърагъэжьащ – дунейм яхутехакъым. Зыбжанэ дэкIауэ, зы шу къахуепсыхащ, жыжьэ къикIри.
– Фи пщыр ди гъэрщ, – къажриIащ шум. – ЩхьэщэхужыпщIэ къыдэвмытауэ фэттыжынукъым. Къыдэфтынур дыщэщ.
Ар къажриIэри, шур яхэкIыжащ. Пщыр ирагъэукIынт: щхьэщэхужыпщIэ зэхадзэри, зы гуп ирагъэжьащ. Гъуэгур кIыхьти, жэщ къащытехъуэм, гупыр епсыхащ. Дыщэр зыIыгъ щIалэм шыр хигъэпщ зищIри, дыщэр Iуащхьэ лъабжьэм щыщIитIащ.