Календарь событий

19 августа 2025

Дуней псом щыцIэрыIуэхэщ

Француз щIэныгъэлI Брайль  Луи. Илъэсищым иту, и адэм и гъущIыкIэхэм епэщэщурэ, и нэ лъэныкъуэм гъущI хъуаскIэ щIэхуащ, е екIуэри, нитIри нэф хъуащ. Зи нэм имылъагъу сабийхэм папщIэ институтым  еджэнкIэ къыщыхэжаныкIри, стипендиери къилэжьауэ щытащ. Пасэу щIидзащ Iэпэрыгъуэзэным и щэхухэр къихутэу. Илъэс 20  щыхъуам Брайль Луи зи нэм имылъагъухэм папщIэ Iэпэрыгъуазэ еджэкIэр къигупсысащ. Брайль и шрифтым и сэбэпкIэ зи нэм сэкъат иIэхэр тхылъ йоджэф, компьютерым иролажьэ, макъамэм хуоджэ. Брайль и алыфбейр иджыпсту дуней псом къыщагъэсэбэп.

Гъуазджэр лъагэу зыIэта

«Сэ сыхуейщ сыкъыщыхъуа республикэм щыпсэухэм езыхэм я гъуазджэрэ щэнхабзэрэ яIэжрэ дуней псом ар щызыгъэлъэгъуэф лъэпкъыу къытIуплъэну. Абы щыгъуэщ ди зэфIэкIыр къыщалъытэнур». Апхуэдэу жиIэгъат илъэс I2-м къыщыщIэдзауэ егъэджакIуэ нэхъыфI дыдэхэм я деж къэфэнымкIэ зыщызыгъэса балеринэ цIэрыIуэ Хьэкъул Розэ. «Ди Плисецкэ» жаIэу яIэтырт ар, Къэбэрдей-Балъкъэрым и лъэпкъ балетым и напэт, и набдзэт. 

НОБЭ

ШыщхьэуIум и 19, гъубж
Сурэтым и дунейпсо махуэщ
Гуманитар дэIэпыкъуныгъэм и дунейпсо махуэщ
1942 гъэм
Къардэн Къубатий Елъхъуэт (Осетие Ищхъэрэ) и деж бийм и кхъухьлъатитI къыщриудыхащ.
1931 гъэм къалъхуащ скульптор Уэзы Заурбэч.
1935 гъэм къалъхуащ КъБР-м, КъШР-м, АР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ БищIо Анатолэ.

ЗэщIэкъуауэ дунейм утетмэ

Мы псалъэхэр и гъащIэкIи и лэжьыгъэкIи къанэ щымыIэу хуэпхь хъунущ тхакIуэ цIэрыIуэ, IуэрыIуатэдж Нало Заур. Ар апхуэдэу жызэзыгъэIэ щытыкIэ зыбжанэрэ сыхуэзащ, мыр абыхэм ящыщ зыщ. Си лэжьапIэ пэшым абы и Iэрытхыу къыщIэнахэм яхэлъщ «Псыгуэнсум и усэ» зи фIэщыгъэ зы IэдакъэщIэкI цIыкIу. Абы и лъабжьэм и деж кIэщIэтхащ: «Мыр Агънокъуэ Лашэ и усэщ жиIэри, ХьэцIыкIу КIэгурэ сигъэтхауэ щытащ I974 гъэм жэпуэгъуэм и 30-м, я унэ дыщIэсу». Нэхъыбэм зэхахмэ, псом хуэмыдэу а къуажэм дэсхэр иригушхуэмэ, сфIэфIу ди газетым и электроннэ къыдэкIыгъуэм ар тызодзэ. 

Адыгэ лъагъуэжьхэмкIэ

Мэшыкъуэщхьэрэ Беикъуэпсрэ
Адыгэ Республикэм и къалащхьэ Мейкъуапэ щIалиплIыр дыкъыщежьэщ, Щхьэгуащэ и псыхъуащхьэхэмкIэ иужьрей дыдэу къыдэс Гъуазэрыплъ жылэ цIыкIум дынэсри, къуажэкIэм зыщызыубгъуа фэху Iэхуитлъэхуитым нэху дыкъыщекIащ. 
МахуэщIэм и пщэдджыжьыпэм тIуащIэ бгъуфIэшхуэм дыкъыдэкIри, жэщиплI-махуиплIым къриубыдэу лъэс лъагъуэ защIэкIэ джабащхьэхэм дапхыкIащ. ЗекIуэ гъуэгуанэ зэдытетхэр Кавказ Шытх Нэхъыщхьэр зыгъэбжьыфIэ Фыщт Iуащхьэжьым и лъабжьэм дыщIэкIщ, къэна щхьэдэхыпIитIым дыщхьэдэхыжри, Шахэ и тIуащIащхьэ дыдыхьащ. 

Хэкупсэ нэст

Вэрокъуэ Владимир республикэм и щэнхабзэ гъащIэм хэлъхьэныгъэшхуэ хуищIащ, щIыналъэм и тхыдэм абы и лъэужь дахэ къыхэнащ. Ар пэрытащ  къэрал телевиденэм и IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэм. КъызэрыгуэкI репортеру къыщIидзэри, къыщалъхуа щIыналъэм, фIыуэ илъагъу къалэм, и хэкуэгъухэм, абыхэм я лэжьыгъэм теухуа фильми I50-м щIигъу тезыха, Совет Союзым и мызакъуэу, къэрал куэдым къыщацIыху кинережиссерым и гъуэгуанэр къызэринэкIащ.

Си лъэпкъым гушхуэныгъэ къысхелъхьэ

Ди республикэм и спортсменхэм ехъулIэныгъэ нэхъыбэ щаIэ спорт лIэужьыгъуэхэм яхохьэ дзюдор. ЖыпIэну ирикъунщ Олимп джэгухэм дыщэ медаль Мудрэн Беслъэн, домбеякъыр Тау Хьэсэнбий сымэ абыкIэ къызэрыщахьар, Гъэунэ Андзор, Джэданэ Алим, Анаев Аслъэн, УнэшхуэлI Аслъэн, Настуев Алим, Хьэбэчыр Мурат сымэ, нэгъуэщI куэди дунейпсо, европей, урысейпсо чемпионатхэмрэ зэхьэзэхуэхэмрэ зэрыщытекIуар, я цIэхэр жыжьэ зэрыщыIуар.