Литературэ

«Удзыпэ тхьэлъэIу» фIищащ уса­кIуэ Къуныжь ХьэIишэт и тхыгъэ къы­хэщыпыкIахэр зэрыт тхылъым. Абы щызэхуэхьэса усэ­хэмрэ поэмищым-рэ гъуджэм хуэ­дэу къощ уса­кIуэм и псэр, сатыр къэс къыдоджыкI ар зэ­рынабдзэгуб­дзаплъэр.

Адыгэ усыгъэм зи лъагъуэ ­бгъуфIэ щыпхызыша лирик гъуэ­зэджэхэм ящыщщ Къэрэшей-Шэрджэсым и цIыхубэ усакIуэ Нэхущ Мухьэмэд.

УНАГЪУЭ Iуэхум дыкъыдэмыхуэу гъат­хэ махуэ хуабэхэр хуэму екIуэ­кIырт. Илъэситху фIэкIа сымыхъуа­ми, зэбгъэтIылъэкI мыхъун къалэн Iэджэ пщэрылъу сиIэт. Ди адэ-а­нэр лэжьакIуэ кIуа нэужь, си къуэш­ нэхъыщIэхэм сакIэлъыплъын, ди анэш­хуэ Фаризэт сыдэIэпыкъун хуейт. А псом и щIыIужкIэ, пхъэ тыкъырхэмрэ нартыху жэпкъхэмрэ зэман-зэманкIэрэ пэшхьэкум издзэн хуейт, мафIэр зэхэмыкIыжын щхьэкIэ.

 Пушкин Александр

XXXII
Хэмылъу шэч, къыхуэлъэгъунут
Зыхуейм Татьянэ и пIейтейр,
Хуэдгъэгъу ар щхьэдэIуххэм хъунут:
Ягуэшырт-тIэ дэлэн ин Iейр
(ЖытIэнти пэжыр, шыугъэIуэр);
Сагъызу я щхьэтепIэ щIыIур,
Бащырбэхэм цимлянскэр итщ,
Ефэнур, IэфIыр къахьыр, хуитщ;
Къахьащ абдж бгъузэ, ар зракIэ,
Бгы псыгъуэхэм сигу къагъэкIыж
Зизи; сэ си псэм хэмыкIыж,
Уезгъэщхьырт уэ абдж псынщIэ
щхъуакIэм;
ФIылъагъуныгъэм и абдж щыкъу,
Узэрыслъагъур сримыкъут.

Пушкин  Александр
 

XVII

Етхуанэ Iыхьэ

ПщIыхь шынагъуэ ухуэмей,
Уэ, сэ си Светланэ!
Жуковский

                         I

Ар 1925 гъэм Амман къалэм хыхьэ Мухьэджрин хьэблэм къы­щалъхуащ. Фэуаз и адэ Махьейр пащтыхь гвардием илъэс 15-кIэ пщIэрэ щхьэрэ иIэу къулыкъу щищIащ. Къэзылъхуам ижь къы­щIи­хуагъэнщ къуэми. 1942 гъэм Фэуаз дзэм хохьэ. СССР-р зауэ бзаджэм щыIут зэманым ЩIыкурытыхымкIэ (Средиземнэ тенджыз) Америкэм кърашу Палестинэм, Трансиорданием, Иракым, Ираным блаш Iэщэр, гуэдзыр, хьэпшыпхэр зыхъума гупым яхэтащ Бырмэмытыр.

Куэд щIакъым илъэс  70 гъащIэ ­гъуэгуанэр зэригъэлъапIэрэ Урысеймрэ Къэрэшей-Шэрджэсымрэ щIыхь зиIэ я ухуакIуэ Аргун Олег Абубэчыр и къуэм.

Урысей Федерацэм, Адыгэ, Къэрэшей-Шэр­джэс республикэхэм я цIыхубэ су­рэ­тыщI, УФ-м и Художникхэм, Журналистхэм, ТхакIуэхэм я союзхэм хэт Къат Теувэж ди къэралым фIыуэ къыщацIыху, абы и цIэр щащIэ КъуэкIыпIэ Гъунэгъуми, Тыркуми, Европэми.

Илъэсищэрэ щэ ны­къуэм щlигъуащ Урыс-Кавказ зауэр зэриухрэ. Абы лъандэрэ хэхэс адыгэхэр хамэ щIыналъэхэм щопсэу, я хэкум пэIэщIэу, я хабзэмрэ я бзэмрэ зэрамыгъэкIуэ­ды­ным егугъуу.