Литературэ

Да Винчи Леонардэ дуней псом и зэфIэкIыр  къыщалъытэу, и пщIэр щылъагэу лIэщIыгъуэхэм къапхрыкIащ, дяпэкIи абы и вагъуэр зэрымыужьыхынур хьэкъщ. Сыту жыпIэмэ – генийщ, апхуэдэ цIыхум сыт хуэдэ зэманми гулъытэ хуащIу хабзэщи. Псом хуэмыдэу адыгэр дрогушхуэ а цIыху щэджащэм и зэфIэкIым, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ ди лъэпкъми пыщIэныгъэ хуиIэу къыщIэкIащи. Италием и сурэтыщI цIэрыIуэм и анэр адыгэщ!  Фи пащхьэ идолъхьэ Да Винчи Леонардэ фIы дыдэу къехъулIа Iуэтэж кIэщIхэм ящыщ зыбжанэ. Ахэр зэридзэкIащ тхакIуэ Хьэту Пётр.

ЖакIэупс жан

ЩIэблэм я гъэсэныгъэмкIэ сэбэп мэхъу сабий джэгукIэхэр. Адыгэм и сабий джэгукIэхэм цIыкIухэр гупсысэу ирагъасэ, я Iэпкълъэпкъыр зэщIагъэкI, хэлъэтыми хуагъасэ. ДжэгукIэхэр къагупсысащ щIыуэпсым и «хьэлхэр» къегъэщIылIауэ, псэущхьэхэм я хьилагъэр, я псынщIагъэр, я жанагъыр къыщыгъэсэбэпауэ. Щапхъэу къэдгъэлъагъуэ сабий джэгукIэ зыбжанэр зытхыжар МАФIЭДЗ Сэрэбийщ.

Зу-зу, баринэ

6-нэ Iыхьэ
Зэманыр здынэсам сеплъынщ, жысIэри си нэр зэтесхащ. Зыкъэсплъыхьри, пэш нэху гуэрым си закъуэ фIэкI нэгъуэщI зыри щIэлътэкъым. Си ижьырабгъумкIэ щыт Iэнэм си Iэпщэ сыхьэт цIыкIур телъу, абы и кIуэ макъым симыгъэпсэууэ арат. Иорданым и сымаджэщым зигъафIэу щIэмылъам сытыр и махуэ?! Хьа! Сыту жыжьэ щыIэт си лъагъуныгъэм и гъунапкъэхэр! Сэ сымаджэщхэр зэщIэзгъэхьэну сыкъэкIуауэ аратэкъым, сыкъыщIэкIуари сIэщIэкIыпащ.

 И хэкум, къыдалъхуахэм лъагъуныгъэ къабзэ хузи1а тхак1уэ пэрытхэм ящыщщ Къуэдзокъуэ Лэкъумэн. И адэжь хэкум и зыужьыныгъэм, и лъэпкъэгъухэм я къэкIуэным псэемыблэжу зэрытелэжьар наIуэ къыпщащI гъэпцIагъэкIэ бгырысхэр Тыркум изышхэм бэнэныгъэ ерыщ зэрадригъэкIуэкIами, а Iуэхум теухуауэ мызэрэ-мытIэу Кавказым и унафэщIхэм яхуитха и лъэIу тхыгъэхэми. 

Къэбэрдейр Хэкум щисым щыгъуэ, Урысыр къезэуэн мурад ищIауэ щхьэусыгъуэ лъыхъуэт, жи.

19-нэ лIэщIыгъуэм и етIуанэ Iыхьэм зи тхыгъэхэр дунейм къытехьэу щIэзыдза тхакIуэ КIашэ Адыл-Джэрий къызэрыгуэкI мэкъумэшыщIэхэм гуапэу зэрахущытыр и тхыгъэхэм зэи щибзыщIакъым, ахэрщ абы и тхыгъэм щигъэлъапIэр, хьэл-щэн нэхъыфIхэр задилъагъур, лъэпкъым зэригъэпэща хъугъуэфIыгъуэ псори зи фIыгъэр, зэзыгъэпэщар. Я IэпкълъэпкъкIэ, теплъэкIэ, щыгъынкIэ ахэр зиусхьэнхэм къащхьэщокI, ауэ я акъыл, цIыхугъэ, пэжагъ яхэлъ и лъэныкъуэкIэ куэдкIэ пщыжь-уэркъыжьхэм йофIэкI.

5-нэ Iыхьэ

Нарт лIыхъужьхэм ящыщу Бэдынокъуэ лIыгъэрэ къарукIэ нэхъ лъэщ дыдэу къыхощ IуэрыIуатэм.

Адрей лIыхъужьхэм я щэным хэлъщ пэщIэщIэгъухэм ятекIуэн папщIэ къахуэсэбэп гуэрхэр. Псалъэм папщIэ, Сосрыкъуэ и лIыгъэмрэ хахуагъэмрэ дэщIыгъущ псэзэпылъхьэпIэм къызэрыпекIуэкIыф хьилагъэ. Ашэмэз иIэщ дыщэ бжьамий телъыджэ. Бэдынокъуэ теухуа хъыбархэм ящыщу куэдым нэхъ ящIэж абы нартхэм къахилъхьа хабзэфIыр къызыхэщыр. Хъыбарым къэIуэтэжыкIэ зыбжанэ иIэу къокIуэ. НАЛО Ахьмэдхъан зэритхыжам дыкъевгъаджэт.

Бэдын дадэ

(Нарт хъыбар)

Мыдрейр, къызэрыгубжьыр къапщIэу, и макъым зригъэIэтурэ, зыгуэрхэр жеIэ хьэрыпыбзэкIэ. Сэтэней, гъыным хуэдэу, и нэгур зэIуоуэ. Сэри зэдэлъхузэшыпхъум зызэрызэхуащIыр си ягъэу сыбжыжауэ сыщысщ, сыкъызэрыкIуэххам сыхущIегъуэжауэ. Абы хэту зэлIзэфызыр къыщIохьэж. КъагурыIуа хуэдэт зэгурымыIуэныгъэ гуэрхэр зэрекIуэкIыр, тIури щыму Бланэ йоплъ. ЩIалэр къотэджри щIокI.

Къопщэ 
Папщэу,
Папщэу 
Къопщэ.
Удзхэр, 
Жыгхэр
Егъэсыс.
И накъырэм
Фийуэ йопщэ,
Зы дакъикъи
Тхущымыс.
И щхьэр
Хуарзэу
КърехьэкІ,
Уеджэ щхьэкIи
КъемыплъэкІ.
Щоджэн Леонид

ИлъэсыщIэ

Жьы щIэмыту уэсыр къос.
СыщIэкIати -
Лъапщэм къос.
Пщэдейризэр зэрыдэкIыу
ИлъэсыщIэу нэху дыкъокIыр.
Сэ си Іуэхущ а илъэсыщIэм
Мамэ жиIэу хъуар сымыщIэм.
Къэжэр Пётр